Η γεωπολιτική αυτονομία της Ευρώπης και τα σχέδια για κοινό ταμείο Άμυνας

Έχουν χυθεί τόνοι μελανιού σε άρθρα και αναλύσεις για την αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να παρουσιάσει μια αυτόνομη και συνάμα ισχυρή γεωπολιτική πρόταση. Η απαγκίστρωση από την αμερικανική επιρροή έτσι ώστε η ΕΕ να αποκτήσει τη γεωπολιτική της αυτονομία, βρίσκεται εδώ και καιρό στη δημόσια συζήτηση των Βρυξελλών. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η Ευρώπη είναι ο φτωχός συγγενής στη παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα με αδυναμία παρέμβασης και επιρροής στις «καυτές» διεθνείς εστίες έντασης.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος 

Πριν από κάποια χρόνια, με αφορμή την άρον άρον αποχώρηση των αμερικανικών και λοιπών νατοϊκών δυνάμεων-η πλειοψηφία των οποίων ήταν ευρωπαϊκές- από το Αφγανιστάν και την παραχώρηση της εξουσίας στους Ταλιμπάν, είχε πυροδοτηθεί η συζήτηση στις Βρυξέλλες για τη γεωπολιτική… ανυπαρξία της ΕΕ. Κάποιοι, μάλιστα, είχαν ρίξει στο τραπέζι και την ιδέα δημιουργίας ευρωπαϊκού στρατού, μιας task force η οποία θα επεμβαίνει όπου κριθεί απαραίτητο σε καυτές περιοχές του πλανήτη…

Ψιλά γράμματα θα πει κανείς και δικαίως, διότι αναφερόμαστε στην ΕΕ, η οποία πέραν της οικονομικής και νομισματικής ένωσης και αυτών με αστερίσκους, αδυνατεί να λειτουργήσει ως έναν ενιαίο και κραταιό σχήμα σε πλείστους νευραλγικούς τομείς. Η ενιαία εξωτερική πολιτική που εμπεριέχει και το στρατιωτικό σκέλος, έχει μείνει μόνο στα λόγια κάποιων οραματιστών που επιθυμούν μια Ευρώπη με κοινούς σκοπούς και δράσεις.

«Ανάγκα και Θεοί πείθονται» λέει το γνωστό απόφθεγμα που φαίνεται πως ταιριάζει γάντι στους Ευρωπαίους, οι οποίοι αποφασίζουν να δράσουν μόνο όταν η… απειλή φτάσει στη γειτονιά της Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Έστω και καθυστερημένα, όπως αποδείχθηκε με την πανδημία και τις σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις της που ανάγκασαν τους Ευρωπαίους να προχωρήσουν στο Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και στο μείζον θέμα του μεταναστευτικού.

Κοινό ταμείο Άμυνας με χρηματοδότηση από έκδοση ομολόγων

Στο γεωπολιτικό-στρατιωτικό τομέα η απειλή του Τραμπ-από την πρώτη του θητεία-να αποσύρει τις εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ που δαπανούν ανεπαρκώς, αποτελεί το κίνητρο για τους Ευρωπαίους να συζητήσουν για πρώτη φορά, τη δημιουργία ενός κοινού ταμείου για την Άμυνα.

Το κοινό Ταμείο θα έχει στη φαρέτρα του 500 δισ.ευρώ, θα δημιουργηθεί με δανεικά, καθώς οι πόροι θα αντληθούν από τις αγορές μέσω έκδοσης ομολόγων, με την παροχή εγγυήσεων από τις χώρες που θα επιλέξουν να λάβουν μέρος.  Τα χρήματα από το Ταμείο θα διοχετεύονται σε κοινά αμυντικά έργα και προμήθειες όπλων.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει-όπως αποκάλυψαν οι Financial Times- πως η συμμετοχή στο υπό συζήτηση χρηματοδοτικό εργαλείο θα είναι οικειοθελής και ανοιχτή σε κράτη εκτός ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νορβηγία, χωρίς να υπάρξει κάποια αναφορά-νύξη για την Τουρκία. Επίσης η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα κληθεί να διαδραματίσει τεχνικό ρόλο, βοηθώντας στη διαχείριση του φορέα ειδικού σκοπού (SPV) και στη διαχείριση των λειτουργιών του ταμείου.