Ολ. Γεροβασίλη: Οργανωμένο κράτος χωρίς ισχυρό δημόσιο τομέα και κοινωνικό κράτος δεν υφίσταται

H εισήγηση της Όλγας Γεροβασίλη, βουλευτή Άρτας και γραμματέα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ στη θεματική για τη μεταρρύθμιση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης στο Συνέδριο του Iνστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών – ΕΝΑ

Η Όλγα Γεροβασίλη τόνισε συγκεκριμένα μιλώντας στη θεματική με τίτλο «η μεταρρύθμιση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης: Αλλαγή παραδείγματος στο σχεδιασμό δημόσιων πολιτικών, αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας και μείωση των τεχνολογικών χασμάτων» στο Συνέδριο του Iνστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών – ΕΝΑ “Για μια Προοδευτική Ατζέντα της Επόμενης Δεκαετίας: Στόχοι – Προτεραιότητες – Πολιτικές”:

Οργανωμένο κράτος χωρίς ισχυρό δημόσιο τομέα και κοινωνικό κράτος δεν υφίσταται. Άλλωστε, για να δανειστώ πρόσφατη ρήση τού Μάρτιν Βόλφ στους Financial Times, με αφορμή τη κρατική διάσωση τραπεζών: «Ελάχιστοι είναι εκείνοι που παραμένουν καπιταλιστές όταν κινδυνεύουν τα δικά τους λεφτά». Υπάρχουν, λοιπόν, κρίσιμες στιγμές όπου ακόμη και οι φανατικότεροι υπέρμαχοι της αυτορρύθμισης της αγοράς προσβλέπουν στην ύπαρξη και την παρέμβαση του Δημοσίου.

Η πανδημία απέδειξε άλλωστε με τον πιο οδυνηρό τρόπο την αναγκαιότητα ύπαρξης Δημόσιου Συστήματος Υγείας και ισχυρών κρατικών δομών. Γιατί ισχυρό κράτος δεν είναι το ψευδεπίγραφο, δήθεν «επιτελικό» κράτος, το οποίο ευαγγελίστηκαν ορισμένοι. Αυτό το αφήγημα βούλιαξε οριστικά στην αδιαφάνεια και στα σκάνδαλα.

Μέτρο δε της αποτυχίας του -κατά φαντασία- «επιτελικού» κράτους συνιστά και η τραγωδία των Τεμπών και η διαχείρισή της, όπως και:

η άγνοια για τις συνέπειες της διασωλήνωσης εκτός ΜΕΘ,

η «απρόοπτη» μεσημεριανή χιονόπτωση και ο αποκλεισμός χιλιάδων στην Αττική Οδό,

η καταστροφική πυρκαγιά των δύο μποφόρ στην Αττική και τα 1,5 εκατ. καμένα στρέμματα πέρυσι.

Το μοντέλο του «επιτελικού» κράτους αποτέλεσε όχημα για την επαναφορά του πελατειακού κράτους. Ταυτόχρονα, το κράτος-λάφυρο απογυμνώνεται και απαξιώνεται. Κεφάλαια απο-επενδύονται, οι κρατικές λειτουργίες κατακερματίζονται και ιδιωτικοποιούνται.

Η κυβέρνηση νομοθετεί θέσεις υψηλόμισθων μετακλητών διευθυντών και απ’ την άλλη απαξιώνει συστηματικά το δυναμικό του δημοσίου, το οποίο δεν προάγεται αξιοκρατικά, δεν αξιολογείται ορθολογικά και καταρρακώνεται.

Σήμερα, το δημόσιο αδυνατεί να κάνει ακόμη και ένα γραπτό διαγωνισμό για νέες προσλήψεις (αναφέρομαι στον πρόσφατο διαγωνισμό ΑΣΕΠ).

Κυρίες και κύριοι, το λεγόμενο επιτελικό κράτος κατέρρευσε με πάταγο την προηγούμενη τετραετία.

Ωστόσο, η δημόσια διοίκηση υπάρχει, με τα δυνατά και αδύναμα σημεία της και η επόμενη προοδευτική κυβέρνηση οφείλει να την αξιοποιήσει ως πυλώνα δικαίου και ανάπτυξης.

Πώς μπορούμε, όμως, να μεταβούμε σε μια αποδοτική, εύρυθμη, σύγχρονη, λειτουργική και αμερόληπτη δημόσια διοίκηση προς όφελος της κοινωνίας, καθ’ υπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος;

Ως ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, πέρα από τον προγραμματικό λόγο μας, δώσαμε συγκεκριμένα δείγματα γραφής κατά το διάστημα της διακυβέρνησής μας. Είναι γνωστό το τί παραλάβαμε και πολύ περισσότερο το τί δεν παραλάβαμε το 2015.

Μαζί με την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια αφήσαμε παρακαταθήκη μια σειρά μεταρρυθμίσεων στη δημόσια διοίκηση, μακριά από τη λογική των αναποτελεσματικών οριζόντιων μέτρων και των μαζικών απολύσεων.

Σε συνεργασία με το Γαλλικό Δημόσιο, την Expertise France, την τεχνική βοήθεια αλλά και με τη συνεχή επιτυχή αξιολόγηση από τους Φορείς και την υπηρεσία στήριξης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων «SRSS» (Structural Reform Support Service) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υλοποιήσαμε μεταρρυθμίσεις που εφαρμόζονται μέχρι σήμερα.

Εμβληματικοί οι νόμοι 4369/2016 και 4440/2016 του ΣΥΡΙΖΑ.

Αντί για σκόρπια έργα ψηφιοποίησης της γραφειοκρατίας υλοποιήσαμε μεταρρυθμίσεις και έργα που διαλειτουργούν μεταξύ τους. Η «Εθνική Στρατηγική Δημόσιο 2020» που καταρτίσαμε «κούμπωνε» με την «Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2016-2021».

Η ηλεκτρονική Διακυβέρνηση είναι απαραίτητη για τη διευκόλυνση των πολιτών αλλά παρέχει και εχέγγυα δημοκρατικού ελέγχου, λογοδοσίας και διαφάνειας.

Υλοποιήσαμε το σύστημα διαχείρισης ανθρωπίνου δυναμικού του Δημοσίου-Human Resources Management System (HRMS). Συγκεκριμένα:

Προγραμματισμός Προσλήψεων, Στοχοθεσία, Αξιολόγηση δομών και υπηρεσιών, Ψηφιακά Οργανογράμματα, Περιγράμματα θέσεων εργασίας, Ηλεκτρονική Αξιολόγηση Δημοσίων Υπαλλήλων, Ενιαίο Σύστημα Κινητικότητας, Μητρώο Στελεχών, Προκηρύξεις Προϊσταμένων προοδευτικά σε όλο το Δημόσιο, Ψηφιακή Επιμόρφωση.

Το μέτρο της επιτυχίας είναι η εφαρμογή.

Κι αυτές οι μεταρρυθμίσεις, που σας αναφέρω, αγκαλιάστηκαν από τη Δημόσια Διοίκηση και εφαρμόζονται και σήμερα, παρά τις αρνητικές επεμβάσεις της Νέας Δημοκρατίας (π.χ. κινητικότητα /αξιολόγηση).

Ποιος θα φανταζόταν πριν κάποια χρόνια ότι σήμερα θα είχαμε σήμερα σχεδόν 2.000 φορείς του Δημοσίου να έχουν καταχωρηθεί στο Ψηφιακό Οργανόγραμμα; Αναλυτικότερα:

Η δημόσια διοίκηση απέκτησε επί ΣΥΡΙΖΑ σαφή δομή και οργάνωση, αποτυπωμένη ψηφιακά. Καταρτίστηκαν τα γενικά και ειδικά περιγράμματα θέσεων τα οποία εντάχθηκαν στο ψηφιακό Οργανόγραμμα.

Θεσμοθετήσαμε το Ενιαίο Σύστημα Κινητικότητας για όλο το Δημόσιο, με διαφάνεια και αξιοκρατία στις αποσπάσεις και μετατάξεις των δημόσιων υπαλλήλων για την αποτελεσματική κατανομή του ανθρώπινου δυναμικού.

Προωθήσαμε την αποκομματικοποίηση του συστήματος στελέχωσης της ανώτερης δημοσιοϋπαλληλίας, μέσω της αξιοκρατικής ανάδειξης των καταλληλότερων στελεχών, μέσω ΑΣΕΠ.

Εφαρμόσαμε ένα διαφανές και αξιοκρατικό ηλεκτρονικό σύστημα αξιολόγησης των δημόσιων υπαλλήλων, αντικαθιστώντας το τιμωρητικό σύστημα Μητσοτάκη που οδηγούσε σε διαθεσιμότητα και απολύσεις.

Μέσα από την αξιοποίηση των περιγραμμάτων θέσεων εργασίας διαμορφώσαμε ένα σύγχρονο μηχανισμό ανάλυσης και αποτύπωσης αναγκών του δημόσιου τομέα σε προσλήψεις, αφού προηγουμένως διαμορφώσαμε τον κανόνα προσλήψεων στο 1 προς 1 (από 5 προς 1).

Αναβαθμίσαμε το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και τους πυλώνες του: την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και το Ινστιτούτο Επιμόρφωσης, διαμορφώνοντας ένα σύγχρονο και αποδοτικό μηχανισμό επιμόρφωσης του ανθρώπινου δυναμικού του δημόσιου τομέα, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη και την αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων των δημοσίων υπαλλήλων.

Αυτές είναι ορισμένες μόνο από τις εμβληματικές μεταρρυθμίσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τη δημόσια διοίκηση. Μια διοίκηση που πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και να αποτελεί μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

Κρίσιμο ρόλο στην πραγματοποίηση αυτής της αποστολής έχει η διεπαφή διοίκησης, πολιτών και επιχειρήσεων. Με αυτή την αφετηρία προχωρήσαμε στην αναβάθμιση των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών (Κ.Ε.Π.) με νέους κόμβους υποδομών, συμπεριλαμβανομένων απομακρυσμένων περιοχών, έτσι ώστε οι πολίτες και οι επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες είτε φυσικά είτε μέσω Διαδικτύου.

Η δική μας διακυβέρνηση άλλαξε τη σχέση της διοίκησης με τον ψηφιακό κόσμο. Θέσαμε σε υλοποίηση το Σύζευξις 2 με συνολικό προϋπολογισμό 620 εκατ. ευρώ. Αυτό το έργο που είχε βαλτώσει επί χρόνια, αφορούσε την παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών (σταθερή κινητή τηλεφωνία και σύνδεση στο διαδίκτυο) σε περίπου 34.000 φορείς του Δημοσίου.

Στην κατεύθυνση της ψηφιοποίησης της δημόσιας διοίκησης με σύγχρονους όρους διαλειτουργικότητας και επίτευξης οικονομικών κλίμακας θέσαμε σε υλοποίηση το έργο του G-Cloud, επιτυγχάνοντας καλύτερη αξιοποίηση αλλά και διαχείριση των Πληροφοριακών Συστημάτων της Δημόσιας Διοίκησης.

Δημιουργήσαμε το Κεντρικό Σύστημα Ηλεκτρονικής Διακίνησης Εγγράφων που διασυνδέει ηλεκτρονικά 21.000 φορείς του Δημοσίου και παράσχει 150.000 απομακρυσμένες ψηφιακές υπογραφές σε δημόσιους λειτουργούς, προωθώντας τη διαφάνεια και αυξάνοντας την ταχύτητα διεκπεραίωσης υποθέσεων και τον έλεγχο της πορείας κάθε εγγράφου.

Φίλες και φίλοι,

Η ψηφιοποίηση της διοίκησης απαιτεί σχέδιο, συγκεκριμένα βήματα και προσήλωση στη διαλειτουργικότητα των συστημάτων.

Η ψηφιακή λειτουργία της δημόσιας διοίκησης δίχως την απλοποίηση διαδικασιών αποτελεί ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας.

Σε κάθε βήμα αυτού του μεταρρυθμιστικού έργου, θέσαμε ως προτεραιότητα την ενίσχυση της συμμετοχικότητας, της ανοιχτότητας και της κοινωνικής λογοδοσίας στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης.

Ακόμη αναβαθμίσαμε τη διαδικασία της ανοικτής διαβούλευσης μέσω της πύλης opengov.gr,

Προωθήσαμε την αξιοποίηση των ανοικτών δεδομένων με το έργο «Κεντρικές Υπολογιστικές Υποδομές της ΚτΠ ΑΕ – Κόμβος G-Cloud» και την ενίσχυση της συνεργασίας με ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα.

Εκπονήσαμε την Εθνική Στρατηγική για την Κωδικοποίηση και Αναμόρφωση της Ελληνικής Νομοθεσίας. Θέσαμε μάλιστα σε πιλοτική εφαρμογή την «Εθνική Πύλη για την Κωδικοποίηση της Νομοθεσίας» και εργαλεία για την μετατροπή νομοθετικών κειμένων από μορφή word σε μορφή ανοιχτών διασυνδεδεμένων δεδομένων.

Όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις προϋπέθεταν την ειλικρινή πολιτική βούληση και δέσμευσή μας για την αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης και ιδιαίτερα του ανθρώπινου δυναμικού της.

Αντ’ αυτών, σήμερα βιώνουμε το επιτελικό-πελατειακό κράτος, με παχυλούς μισθούς σε ημέτερους και μετατάξεις παράνομες, όπως αυτή του μοιραίου σταθμάρχη στη Λάρισα.

Χρέος της προοδευτικής διακυβέρνησης είναι η άμεση αναστροφή όλων των διαδικασιών απαξίωσης. Χρέος της προοδευτικής διακυβέρνησης είναι να καταστήσουμε τη Διοίκηση ικανή να καλύψει τις κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες. Να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, να εγγυηθεί την ισότητα, την αμεροληψία, την αξιοκρατία, τη διαφάνεια στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας.

Μόνο μια τέτοια δημόσια διοίκηση μπορεί να απαντήσει στο αίτημα της δημοκρατικής αλλά και αποτελεσματικής διακυβέρνησης.

Και προοδευτικά να πάμε κι ένα βήμα παρακάτω: από εσωστρεφείς (introvert) να γίνουμε εξωστρεφείς (extrovert).

Για παράδειγμα το Ψηφιακό Οργανόγραμμα του Δημοσίου, το οποίο απεικονίζει το σύνολο των δημοσίων υπηρεσιών, αρμοδιοτήτων και υπαλλήλων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο για την εσωτερική οργάνωση της δημόσιας διοίκησης αλλά και να αξιοποιηθεί δυναμικά απ’ τους πολίτες.

Δηλαδή το Ψηφιακό Οργανόγραμμα, εκτός από στατική απεικόνιση του Δημοσίου, μπορεί να αρχίσει να διαλειτουργεί με τους πολίτες, προσφέροντας αδιαμεσολάβητες ηλεκτρονικές υπηρεσίες προοδευτικά σε όλο το Δημόσιο.

Όχι σκόρπια ψηφιοποίηση (όπως το gov.gr) αλλά ψηφιακή, ηλεκτρονική διαλειτουργικότητα των δημοσίων υπηρεσιών με τους πολίτες…

Κι όχι βέβαια να έχουμε τις τριτοκοσμικές εικόνες που βλέπουμε έξω από τα Υποθηκοφυλακεία/Κτηματολόγια της χώρας με πολίτες και δικηγόρους να γράφονται σε νυχτερινές λίστες για να εξυπηρετηθούν, όπως συμβαίνει τώρα στο Υποθηκοφυλακείο Αθηνών.

Κυρίες και κύριοι,

Με δυο λόγια, οφείλουμε να πιάσουμε το νήμα της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης από εκεί που εγκαταλείφθηκε.

Δηλαδή, από το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου και να βασιστούμε στις ακόλουθες αρχές: Διαφάνεια, Αξιοκρατία, Λογοδοσία.

Με στόχο την αναβάθμιση υπηρεσιών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις για μια δημόσια διοίκηση που θα καταστεί μοχλός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.