Η Ελλάδα δεν χρειάζεται λιγότερους επιχειρηματίες – Χρειάζεται καλύτερους

Σε μια εποχή που η Ελλάδα μετρά πληγές από διαδοχικές κρίσεις, οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες – εκείνοι που κρατούν ανοιχτά μαγαζιά, φτιάχνουν προϊόντα με το χέρι, εργάζονται νύχτα και Σαββατοκύριακα – στοχοποιούνται. Ο δημόσιος διάλογος μετατοπίζεται επικίνδυνα, παρουσιάζοντάς τους περίπου ως «παραφωνία» σε μια οικονομία που δήθεν πρέπει να εξορθολογιστεί μέσω μισθωτής υπαλληλοποίησης. Αυτό δεν είναι μόνο λανθασμένο. Είναι και επικίνδυνο.

Γράφει ο *Τάσος Δουκέρης

Η μικρή επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα δεν είναι συγκυριακή. Είναι ιστορική, πολιτισμική, κοινωνική υποδομή. Από τον παππού που έφτιαχνε χειροποίητα εργαλεία στο εργαστήρι του, μέχρι τον σημερινό νέο που ανοίγει e-shop με προσωπικό πάθος, η επιχειρηματικότητα είναι το νήμα που ενώνει γενιές. Δεν είναι παραδοξότητα. Είναι ταυτότητα.

“Ο Έλληνας επιχειρηματίας δεν γεννιέται από ευκαιρία. Γεννιέται από ανάγκη – και μεγαλουργεί από πείσμα.”

Όμως αυτή η ταυτότητα σήμερα απειλείται. Η φορολογική πίεση συνθλίβει. Οι ασφαλιστικές εισφορές πνίγουν. Η γραφειοκρατία εξουθενώνει. Και όλα αυτά, χωρίς ένα κράτος να αναγνωρίζει ότι αν τραυματίσεις την «ραχοκοκαλιά», το σώμα ολόκληρο λυγίζει.

Δεν είναι θέμα συντεχνίας. Είναι θέμα εθνικής στρατηγικής.

Η ελεύθερη επαγγελματικότητα και η μικρή επιχείρηση προσφέρουν ευελιξία, καινοτομία, τοπική ανάπτυξη και – το κυριότερο – ανθρώπινη οικονομία. Μια οικονομία που δεν στηρίζεται αποκλειστικά στους αριθμούς, αλλά στους ανθρώπους πίσω από αυτούς.

“Αν ο μισθωτός είναι η σταθερότητα, ο μικρός επιχειρηματίας είναι η σπίθα.”
Και για να κινηθεί ένα τρένο δεν αρκεί το βαγόνι – χρειάζεται και μηχανή.

 Η μικρή επιχείρηση δεν είναι πρόβλημα! Είναι λύση.

Ο δημόσιος λόγος που παρουσιάζει την Ελλάδα ως «χώρα με υπερβολικά πολλούς μικρομεσαίους» πάσχει από μακροοικονομική μυωπία. Στηριγμένος σε αποσπασματικές συγκρίσεις με χώρες άλλης δομής, άλλης ιστορίας, άλλων κεντρικών αγορών, αγνοεί το βασικό:

Η ελληνική οικονομία στηρίζεται στον πολυκερματισμό όχι από επιλογή, αλλά από γεωγραφική και κοινωνική πραγματικότητα.

-Το 82% των ελληνικών επιχειρήσεων απασχολούν έως 9 άτομα.

-Πάνω από το 50% του ιδιωτικού τομέα κινείται σε περιοχές με λιγότερους από 10.000 κατοίκους.

-Οι μικρομεσαίοι παράγουν σχεδόν το 60% του ΑΕΠ στον τομέα των υπηρεσιών.

Δεν πρόκειται για στρέβλωση. Πρόκειται για μηχανισμό επιβίωσης.

Οι μικρές επιχειρήσεις δημιουργούν:

-Ανθεκτικότητα στις κρίσεις, καθώς διαχέουν τον κίνδυνο.

-Ανθρώπινη απασχόληση, που δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τα κεντρικά γραφεία της Αθήνας.

-Τοπική αξία, εκεί όπου δεν επενδύει κανένας μεγάλος όμιλος.

“Όταν κλείνει ένα μικρό βιβλιοπωλείο σε μια πόλη 5.000 κατοίκων, δεν κλείνει μόνο μια επιχείρηση. Κλείνει ένας πυρήνας πολιτισμού.”

Η επιχειρηματολογία υπέρ του περιορισμού των μικρών μονάδων φαντάζει «τεχνικά ορθή» μόνο όταν ξεχνά τον παράγοντα άνθρωπο. Και όταν αυτό συμβαίνει, η πολιτική γίνεται απάνθρωπη.

Το ζητούμενο δεν είναι να μειωθεί η μικρή επιχειρηματικότητα. Είναι να αναβαθμιστεί:

-Με εξειδίκευση.

-Με κατάρτιση.

-Με έξυπνα φορολογικά κίνητρα.

-Με ενίσχυση εξωστρέφειας και clustering.

“Το μέλλον δεν ανήκει σε αυτούς που μαζεύουν τα νούμερα. Ανήκει σε αυτούς που καταλαβαίνουν τη ζωή πίσω από αυτά.”

 Από την Ανοχή στην Επιλογή: Μια Εθνική Στρατηγική για τη Μικρή Επιχειρηματικότητα

Η ώρα για παθητική ανοχή των μικρών επιχειρήσεων τελείωσε. Αυτό που απαιτείται είναι ενεργή επιλογή στήριξης – με σχέδιο, με επιστημονική τεκμηρίωση, με μακροπρόθεσμο όραμα.

Η στήριξη της μικρής επιχειρηματικότητας δεν είναι ρουσφέτι. Είναι αναπτυξιακή λογική. Σε ένα διεθνές περιβάλλον που ζητά προσαρμοστικότητα, ταχύτητα, και τοπική γνώση, οι μικρές επιχειρήσεις είναι το πιο ικανό όχημα για μετάβαση σε ένα βιώσιμο και ανθεκτικό παραγωγικό μοντέλο.

Τι σημαίνει “στήριξη με σχέδιο”;

1. Δημιουργία προφίλ μικρομεσαίας επιχείρησης του αύριο.

-Ποιοτικά κριτήρια αντί για γραφειοκρατικά όρια τζίρου.

-Αναγνώριση της προστιθέμενης αξίας με βάση την κοινωνική επίδραση, την καινοτομία, τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Στρατηγική φορολογική πολιτική.

-Μόνιμα φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις σε τεχνολογία, κατάρτιση και εξαγωγές.

-Ενίσχυση των επιχειρηματικών συνεργειών (π.χ. δίκτυα συνεργαζόμενων επιχειρήσεων) με φορολογική επιβράβευση.

Εξωστρέφεια ως πυλώνας επιβίωσης.

-Δημιουργία συμβουλευτικού μηχανισμού σε κάθε Περιφέρεια για τη διεθνοποίηση των μικρών επιχειρήσεων.

-Ενίσχυση της παρουσίας ελληνικών προϊόντων σε αγορές ειδικού ενδιαφέροντος (π.χ. ομογένεια, εξειδικευμένες αγορές).

Ψηφιακή ώθηση με στόχο και μέτρο.

-Ουσιαστική επιδότηση τεχνολογίας όχι μόνο για αγορές εξοπλισμού, αλλά για αναβάθμιση υπηρεσιών και marketing.

-Δίκτυα ομότιμης μάθησης: μικρομεσαίοι να μαθαίνουν από μικρομεσαίους – με επίσημη στήριξη.

Αλλαγή στο αφήγημα.

-Ο ελεύθερος επαγγελματίας να μην παρουσιάζεται ως φοροφυγάς ή προσωρινή λύση ανάγκης.

-Να αναγνωριστεί ως δημιουργός αξίας, προσαρμοστικότητας και κοινωνικής συνοχής.

“Η μικρή επιχείρηση στην Ελλάδα δεν χρειάζεται λύπηση. Χρειάζεται σεβασμό, οξυγόνο και χώρο να αναπτυχθεί.”

Η Ελλάδα, με την πολυκεντρική της δομή, με τις έντονες περιφερειακές ανισότητες και την πολιτισμική προδιάθεση προς την αυτοαπασχόληση, δεν μπορεί να γίνει Δανία – αλλά μπορεί να γίνει η καλύτερη εκδοχή του εαυτού της.

Αρκεί να καταλάβει ότι το μέλλον δεν χτίζεται με οριζόντιες πολιτικές, αλλά με έξυπνες επιλογές που στηρίζουν εκείνους που μπορούν να κρατήσουν όρθια την παραγωγή και την κοινωνία.

 Το μήνυμα μιας ολόκληρης οικονομίας

Όταν μιλάμε για μικρή επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, δεν περιγράφουμε έναν απλό επαγγελματικό χώρο. Μιλάμε για έναν τρόπο ζωής, για ένα παραγωγικό DNA, για μια οικονομική ραχοκοκαλιά που κουβαλά στις πλάτες της κοινωνίες, οικογένειες και μέλλοντα.

Η συζήτηση που άνοιξε για “περιορισμό των ελεύθερων επαγγελματιών” είναι, στην ουσία της, πολιτικά αφελής και τεχνοκρατικά επικίνδυνη. Δεν χτίζεις εθνική στρατηγική αφαιρώντας τις ρίζες. Χτίζεις όταν ποτίζεις σωστά τις ρίζες και φωτίζεις τον κορμό με παιδεία, στρατηγική και σεβασμό.

Η μικρή επιχείρηση δεν είναι το πρόβλημα. Είναι η απάντηση:

-στην ανεργία των νέων,

-στην ερημοποίηση της περιφέρειας,

-στην αληθινή οικονομική ανθεκτικότητα της χώρας.

Η Ελλάδα δεν χρειάζεται λιγότερους ελεύθερους επαγγελματίες. Χρειάζεται περισσότερους που να μπορούν να σταθούν όρθιοι, εκπαιδευμένοι, εξωστρεφείς και δίκαια φορολογούμενοι.

Δεν θέλουμε να ευνοήσουμε κανέναν. Θέλουμε να αναγνωρίσουμε εκείνον που καθημερινά παράγει, και να του δώσουμε το οξυγόνο που δικαιούται: χρηματοδότηση, γνώση, ελαφρύνσεις, δικαιοσύνη.

Γιατί όπως έχουμε πει ξανά:

“Δεν διορθώνεις την οικονομία εξαφανίζοντας την επιχειρηματικότητα. Τη διορθώνεις όταν κάνεις την επιχειρηματικότητα πιο έντιμη, πιο μορφωμένη, πιο δυνατή.”

Και αυτή είναι δουλειά κράτους, επιμελητηρίων, κοινωνίας. Όχι δουλειά αλγορίθμων και στείρων μοντέλων.

*Τάσος Δουκέρης:

Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων-Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αρθρογράφος-Αντιπρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Λογιστών-Οικονομολόγων