Ευρωζώνη: Η δύσκολη δημοσιονομική προσαρμογή και τα καμπανάκια για χρέος-ελλείμματα

Η προσαρμογή στη νέα δημοσιονομική… εποχή που «εγκαινιάζουν» οι Βρυξέλλες, δυσκολεύει -όπως αποδεικνύεται- πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Η νέα «συνθήκη» για αυστηρότερη δημοσιονομική πειθαρχία, ωστόσο, μοιάζει με αναγκαία καθώς τα καμπανάκια για το χρέος και τα ελλείμματα στην Ευρωζώνη, ηχούν όλο και πιο δυνατά.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Από τα 17 σχέδια προϋπολογισμών για το 2025 (δεν υπέβαλαν σχέδια η Αυστρία, το Βέλγιο και η Ισπανία), μόνο οκτώ χωρών πήραν θετική αξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ανάμεσα σ’ αυτές είναι η Ελλάδα, καθώς ο προϋπολογισμός της συμμορφώνεται με τις δημοσιονομικές συστάσεις, καθώς η αύξηση των καθαρών δαπανών είναι εντός των ανώτατων ορίων.

Η συνολική εικόνα, πάντως, καταδεικνύει με τρόπο εμφατικό ότι η πλειοψηφία των προϋπολογισμών δεν ευθυγραμμίζεται με τις δημοσιονομικές συστάσεις της Κομισιόν. Από τον Ιούνιο του 2024, οχτώ χώρες της ΕΕ βρίσκονται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Πρόκειται για τις Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο, Ουγγαρία, Μάλτα, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία. Αυτές οι χώρες πρέπει να λάβουν διορθωτικά μέτρα για να συμμορφωθούν με τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο μέλλον, διαφορετικά θα βρεθούν αντιμέτωπες με πρόστιμα. Το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας προβλέπει καταρχήν οικονομικές κυρώσεις 0,1% του ΑΕΠ ετησίως για χώρες που δεν εφαρμόζουν τις επιβληθείσες διορθώσεις.

Η Γαλλία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, ξεχωρίζει με το δεύτερο υψηλότερο δημόσιο έλλειμμα που αναμένεται φέτος στην ΕΕ, στο 6,2% του ΑΕΠ, πίσω από τη Ρουμανία (8%), πολύ μακριά από το ανώτατο όριο του 3% που επιτρέπεται από τους κανόνες της ΕΕ.
Την ίδια στιγμή εντείνεται η ανησυχία και οι προειδοποιήσεις για το δημόσιο χρέος και τα ελλείμματα στη ζώνη του ευρώ. «Καμπανάκι» και σημείο αναφοράς αποτελεί η πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που τονίζει ότι παρά τη μείωση του λόγου του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ μετά την εκτίναξη κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τα δημοσιονομικά θεμελιώδη μεγέθη παραμένουν αδύναμα σε ορισμένες χώρες της ζώνης του ευρώ.

Η ΕΚΤ προβλέπει ότι το κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται, καθώς το χρέος που λήγει μετακυλίεται με επιτόκια υψηλότερα από εκείνα του ανεξόφλητου χρέους. Τα αυξημένα επίπεδα χρέους και τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα, σε συνδυασμό με τις αδύναμες μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης και την αβεβαιότητα της πολιτικής, αυξάνουν τον κίνδυνο ότι η δημοσιονομική εκτροπή θα αναζωπυρώσει τις ανησυχίες της αγοράς για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους.

Κίνδυνος και για τις τράπεζες

Η ΕΚΤ διαβλέπει κινδύνους και για τις τράπεζες, καθώς η αδυναμία αντιμετώπισης του πιστωτικού κινδύνου σε ορισμένα νοικοκυριά και επιχειρήσεις της ζώνης του ευρώ θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξασθένηση της ποιότητας του ενεργητικού τους, εάν επιβεβαιωθεί τελικώς το αρνητικό σενάριο για την ανάπτυξη.