Τουρκία: Ο δίαυλος επικοινωνίας και τα προαπαιτούμενα για ουσιαστική σύγκλιση

Η συνάντηση Γεραπετρίτη-Φιντάν στην Άγκυρα, επιβεβαίωσε τη διάθεση Ελλάδας και Τουρκίας για διατήρηση ανοιχτού δίαυλου επικοινωνίας και αποφυγή προκλήσεων. Θετική εξέλιξη αν φυσικά τη συγκρίνει κανείς με το πολεμικό κλίμα που επικρατούσε τα προηγούμενα χρόνια και τις συνεχείς προκλήσεις εκ μέρους της Τουρκίας, που λίγο έλειψαν να εμπλέξουν τις δύο χώρες σ’ ένα θερμό επεισόδιο.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Υφίσταται, λοιπόν, η βούληση για διατήρηση των «ήρεμων νερών» στο Αιγαίο και συνέχιση του διαλόγου, μάλιστα, στο υψηλότερο επίπεδο. Αμφότεροι οι υπουργοί Εξωτερικών ήταν προσεκτικοί στις δηλώσεις τους, αφού το διακύβευμα στην προκειμένη περίπτωση είναι η διατήρηση του θετικού κλίματος, ενόψει και της συνάντησης κορυφής Μητσοτάκη-Ερντογάν στις 18 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη.

Ο Ταγίπ Ερντογάν δεν ακολουθεί τις διπλωματικές νόρμες, όπως απέδειξε για άλλη μια φορά πριν μερικές ημέρες, υποστηρίζοντας πως οι «Έλληνες έκαψαν και κατέστρεψαν τη Σμύρνη». Οι προκλητικές δηλώσεις Ερντογάν προκάλεσαν την ελληνική αντίδραση, η οποία, πάντως, απέφυγε να απαντήσει στο ίδιο ύφος και να «φουντώσει» τη σπίθα της αντιπαράθεσης.

Διάλογος με τις «τρέλες» και τα ανιστόρητα παραληρήματα του «Σουλτάνου» δεν μπορεί να σταθεί, ούτε φυσικά η Ελλάδα θα παίζει εσαεί τον ρόλο του πυροσβέστη προς χάριν της διατήρησης του θετικού κλίματος.

Το βασικό ερώτημα που απορρέει από τη νέα συνθήκη που διαμορφώνεται στα ελληνοτουρκικά είναι το εξής: ποιος είναι ο τελικός προορισμός του διαλόγου; Είναι η ουσιαστική προσέγγιση και η σύγκλιση των δύο χωρών που θα ανοίξει μια νέα σελίδα ειρήνης και συνεργασίας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο; Για να γίνει αυτό, ο δρόμος είναι πολύ μακρύς και δύσβατος.

Μεγάλες και ουσιαστικές οι διαφορές

Να μην γελιόμαστε, οι διαφορές που χωρίζουν τις δύο χώρες είναι σημαντικές και πολλαπλώς επιβεβαιωμένες… Οι διερευνητικές επαφές τα προηγούμενα χρόνια ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα ήταν περισσότερο μια τυπική και μάλλον ανούσια διαδικασία, που επιβεβαίωνε τις δομικές διαφορές και την απόσταση των δύο πλευρών. Το ίδιο άκαρπες, ενίοτε και… επεισοδιακές ήταν οι συζητήσεις στο υψηλότερο επίπεδο. Και πώς να μην ήταν έτσι, όταν η γεωπολιτική θεώρηση των δύο χωρών για τα ελληνοτουρκικά είναι εντελώς διαφορετική;
Η χώρα μας έχει ως πάγια θέση πως συζητά-διαπραγματεύεται με την Τουρκία μόνο για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο. Η μονοθεματική ατζέντα της Αθήνας-επί ενός ουσιαστικού διαλόγου- έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα όσα διεκδικεί και παρουσιάζει η Τουρκία ως «πεδία» συζήτησης. Γκριζάρισμα νησιών και βραχονησίδων, αποστρατικοποίηση των νησιών, τουρκική μειονότητα στη Θράκη, είναι μερικά από τα θέματα που ανεβάζει συνεχώς η Άγκυρα και τα οποία βρίσκουν τοίχο από την Ελλάδα.

Γι’ αυτό, λοιπόν, το συμπέρασμα πως χρειάζεται πολλή δουλειά και άριστη… διάθεση για να ευοδώσει ο διάλογος, βγαίνει αβίαστα. Προφανώς απαιτούνται και συγκεκριμένα βήματα, όπως αποφασίστηκαν χθες στη συνάντηση των δύο ΥΠΕΞ, για να στηριχθεί το οικοδόμημα και να διατηρηθεί το ήρεμο κλίμα. Ο πολιτικός διάλογος, η εφαρμογή και ενίσχυση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και η προώθηση θετικής ατζέντας συνεργασίας, είναι, προφανώς προαπαιτούμενα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.