Δασμοί Τραμπ: Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος στην ελληνική οικονομία

Από την ημέρα που ο Ντόναλντ Τραμπ εκτόξευσε ευθείες απειλές για επιβολή δασμών προς την Ευρώπη, το ερώτημα που ευλόγως πλανάται στα… μέρη μας, είναι ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία (σε όλες τις πτυχές της).

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Το πρόσημο από μια τέτοια εξέλιξη θα είναι προφανώς αρνητικό, ωστόσο ο άμεσος αντίκτυπος που αφορά το εμπορικό ισοζύγιο και τις ελληνικές εξαγωγές, δεν είναι τόσο ισχυρός όσο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το ξέσπασμα, όμως, ενός εμπορικού πολέμου ανάμεσα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ (και την Κίνα), θα προκαλούσε ακόμη ισχυρότερους οικονομικούς κλυδωνισμούς και υψηλότερο πληθωρισμό, επιδεινώνοντας το οικονομικό πλαίσιο στη Γηραιά Ήπειρο. Σ’ αυτή τη δυσμενή συνθήκη, η ελληνική οικονομία δεν θα μπορούσε να μείνει αλώβητη.

Περιορισμένο το πλήγμα στο εμπορικό ισοζύγιο

Η «έκθεση» των ελληνικών εξαγωγών στην αμερικανική αγορά δεν είναι ιδιαιτέρως μεγάλη, σε σύγκριση πάντα με χώρες όπως η Γερμανία και Ιταλία. Το μερίδιο των ΗΠΑ στις ελληνικές εμπορευματικές εξαγωγές βρίσκεται σε ανοδική πορεία, σε όρους αξίας, αλλά συνεχίζει να έχει σχετικά μικρή συνεισφορά (περίπου στο 4% επί του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών το 2023 − στο 3,3% εξαιρώντας τα ενεργειακά προϊόντα − και στο 4,8% στο 11μηνο του 2024). Σύμφωνα με μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, σε μια υποθετική αύξηση της μέσης δασμολογικής επιβάρυνσης κατά 10 π.μ. για όλα τα μη ενεργειακά προϊόντα – από 0,4% έως 8,3% που εφαρμόστηκε τα προηγούμενα χρόνια – θα προέκυπτε άνοδος της μέσης τιμής των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ κατά περίπου 7% (εάν οι εξαγωγείς δεν απορροφήσουν τμήμα της επίδρασης), η οποία πιθανότατα θα αντισταθμιστεί σε μεγάλο βαθμό από την ήδη παρατηρούμενη ενίσχυση του δολαρίου έναντι του ευρώ.

Η άμεση αρνητική επίδραση στον ετήσιο ρυθμό μεταβολής των συνολικών ελληνικών εμπορευματικών εξαγωγών θα ήταν μικρότερη από -0,3% ετησίως και αμελητέα όσον αφορά το ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ (-0,05 π.μ.), με βάση την εκτιμώμενη ιστορική ελαστικότητα ζήτησης για εξαγωγές (σε όγκο) ως προς την τιμή.

Η οριζόντια αύξηση των δασμών κατά 10% σε όλα τα εξαγόμενα προϊόντα από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ θα μείωνε τις συνολικές ελληνικές εξαγωγές κατά περίπου 1,7%, σε σταθερές τιμές, και το ελληνικό ΑΕΠ κατά 0,4% σωρευτικά μέχρι τα τέλη του 2026.

Αύξηση των εισαγόμενων πληθωριστικών πιέσεων

Οι αναλυτές ΕΤΕ υποστηρίζουν ότι η επιβολή δασμών θα ισχυροποιήσει τις εισαγόμενες πληθωριστικές πιέσεις, λόγω και της αποδυνάμωσης του ευρώ έναντι του δολαρίου. Είναι πιθανό, δηλαδή, να εισέλθουμε σ’ ένα νέο κύκλο ανατιμήσεων και ακρίβειας, που θα έχει ως αφετηρία τον εν εξελίξει εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ.  Ως αντιστάθμισμα της δυνητικής πληθωριστικής επίδρασης των δασμών και του πιο αδύναμου ευρώ, θα μπορούσε να λειτουργήσει η προσπάθεια τρίτων χωρών να διοχετεύσουν στην ευρωπαϊκή αγορά τα προϊόντα τους.

Η επίδραση στις άμεσες ξένες επενδύσεις από τις ΗΠΑ

Ο ρόλος των ΗΠΑ στις εισερχόμενες ΑΞΕ προς την Ελλάδα έχει ενισχυθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με τις σωρευτικές ροές την περίοδο 2021-23 να ανέρχονται σε €1,3 δισ., αντιστοιχώντας περίπου στο 7,5% των συνολικών εισροών ΑΞΕ αυτής της περιόδου. Εντούτοις, το απόθεμα εισερχόμενων ΑΞΕ από τις ΗΠΑ παραμένει σε χαμηλά επίπεδα (€3,3 δισ. ή 5,5% από συνολικό απόθεμα ΑΞΕ περίπου €60 δισ. στην Ελλάδα το 2023).

Οι φημολογούμενες πολιτικές για προσέλκυση ή επαναπατρισμό επενδύσεων προς τις ΗΠΑ δεν αφορούν κλάδους με σημαντική βαρύτητα στην ελληνική οικονομία και τις αντίστοιχες ΑΞΕ, ωστόσο ο αυξανόμενος ανταγωνισμός και η παροχή ισχυρότερων κινήτρων από τις ΗΠΑ μπορούν να εκτρέψουν διεθνή κεφάλαια, μειώνοντας τις νέες επενδύσεις – ειδικά σε κατηγορίες έντασης τεχνολογίας αλλά και σε ενεργοβόρους κλάδους – μακριά από την ΕΕ και, κατ’ επέκταση, από την Ελλάδα.