Chevron: Οι γεωπολιτικές και ενεργειακές προεκτάσεις μιας στρατηγικής κίνησης

Η πρόσφατη εκδήλωση ενδιαφέροντος της αμερικανικής ενεργειακής εταιρείας Chevron για έρευνες υδρογονανθράκων νότια της Κρήτης προκαλεί εύλογο ενθουσιασμό. Ωστόσο, πίσω από αυτή την εξέλιξη κρύβονται γεωπολιτικές προεκτάσεις που επηρεάζουν τις ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο και ενισχύουν τη θέση της Ελλάδας.

Η Chevron, ένας ενεργειακός κολοσσός με ισχυρή επιρροή στην αμερικανική πολιτική, αμφισβητεί στην πράξη το αφήγημα της Τουρκίας περί «Γαλάζιας Πατρίδας».

Αυτή η κίνηση αποδυναμώνει τον πυρήνα της τουρκικής στρατηγικής, που βασίζεται στον ισχυρισμό περί «ειδικών περιστάσεων» που θα απέκλειαν την Κρήτη και τα γύρω νησιά από ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα. Η Chevron δεν δρα μόνη της. Στηρίζεται από το αμερικανικό κράτος και κατ’ επέκταση από το US Navy, τη μεγαλύτερη ναυτική δύναμη στον κόσμο.

Το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο υπό αμφισβήτηση

Η εμπλοκή της Chevron φέρνει στο προσκήνιο τη νομική αδυναμία του Τουρκολιβυκού Μνημονίου, το οποίο βασίζεται στην αυθαίρετη υπόθεση ότι η Κρήτη δεν έχει επήρεια σε θαλάσσιες ζώνες. Αν και η συμφωνία έχει κατατεθεί στον ΟΗΕ, η ίδια η Λιβύη δείχνει σημάδια απόκλισης από την τουρκική γραμμή. Κατά τη χάραξη των λιβυκών θαλάσσιων οικοπέδων, αναγνώρισε την επήρεια της Γαύδου, αφήνοντας να εννοηθεί ότι το μνημόνιο δεν εφαρμόζεται στην πράξη.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η Λιβύη αλλάζει επίσημα στάση, αλλά προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες για να εξασφαλίσει την παρουσία μεγάλων ενεργειακών εταιρειών στα ύδατά της. Παράλληλα, η κυβέρνηση της Τρίπολης, της οποίας η θητεία έχει λήξει, προσπαθεί να κερδίσει διεθνή νομιμοποίηση μέσω της οικονομικής αναζωογόνησης της χώρας.

Τα μηνύματα της Ουάσινγκτον προς την Άγκυρα

Η παρουσία της Chevron στην περιοχή στέλνει σαφές μήνυμα προς την Τουρκία. Η Ουάσινγκτον δεν δείχνει διατεθειμένη να αποδεχθεί τις τουρκικές διεκδικήσεις ούτε να μπει σε μια διαπραγμάτευση που θα αναγνώριζε έμμεσα τις ακραίες θέσεις της Άγκυρας.

Οι ΗΠΑ απορρίπτουν στην πράξη τις παράνομες τουρκικές αξιώσεις, καθώς αυτές έρχονται σε σύγκρουση με τα αμερικανικά ενεργειακά συμφέροντα. Αν η Άγκυρα επιμείνει στη στρατηγική της έντασης, κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με τα αμερικανικά συμφέροντα, τα οποία είναι διατεθειμένα να προστατευθούν με κάθε μέσο.

Ελλάδα: Στρατηγικές επιλογές και ενεργειακή πολιτική

Η Ελλάδα οφείλει να ερμηνεύσει σωστά την αμερικανική στάση και να συντονιστεί με τους περιφερειακούς της εταίρους. Δεν πρέπει να δείξει παθητικότητα απέναντι στις τουρκικές διεκδικήσεις, αλλά να καταστήσει σαφές ότι δεν θα αποδεχθεί διαπραγμάτευση εφ’ όλης της ύλης, με αντικείμενο τα κυριαρχικά της δικαιώματα.

Η πορεία των αμερικανικών ενεργειακών κολοσσών στην Ελλάδα, με την ExxonMobil και τη Chevron να έχουν ήδη εμπλακεί, θα κρίνει πολλά για τη μελλοντική στρατηγική ισορροπία στην Ανατολική Μεσόγειο.