Α. Ξανθός: Η κυβέρνηση συμπεριφέρθηκε αυτάρεσκα και αλαζονικά

Η συνέντευξη του τομεάρχη Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στην εφημερίδα «Νεολόγος των Πατρών» και στον δημοσιογράφο Αλέξανδρο Κογκόλη (4/12/2020):

1. Κατά δήλωση του Κυβερνητικού Εκπροσώπου, Στέλιου Πέτσα, το Εθνικό Σύστημα Υγείας ενδυναμώθηκε και άντεξε. Η κυβέρνηση παρουσίασε μάλιστα και στοιχεία, για την αύξηση στις κλίνες ΜΕΘ, στις κλινικές covid-19, στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Έχετε διαφορετική άποψη και γιατί;

Δεν έχουμε εμείς διαφορετικά άποψη. Δεν είναι θέμα άποψης, αλλά σκληρής πραγματικότητας. Είναι κοινή εκτίμηση πλέον, υγειονομικών και μη, ότι δεν υπήρξε έγκαιρη προετοιμασία ούτε επαρκής θωράκιση του ΕΣΥ. Αυτό αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος. Από την αρχή του φθινοπώρου άρχισε το Δημόσιο Σύστημα Υγείας να πιέζεται αφόρητα, οι διαθέσιμες κλίνες ΜΕΘ γρήγορα εξαντλήθηκαν, τα νοσοκομεία σε όλη τη χώρα αναφέρουν τραγικές ελλείψεις σε προσωπικό και φυσικά η όποια ενίσχυση των δημόσιων δομών με συμβασιούχους δεν κάλυψε τις τεράστιες ανάγκες του 2ου επιδημικού κύματος. Αν ισχύουν όλα όσα λέει η κυβέρνηση, γιατί στη Βόρεια Ελλάδα κατέρρευσαν τα νοσοκομεία και το προσωπικό τους είναι στο όριο του σ.burnout; Δεν στηρίχθηκε λοιπόν το ΕΣΥ όχι επειδή ολιγώρησαν κάποιοι, αλλά επειδή η κυβέρνηση δεν έχει την πολιτική βούληση να επενδύσει με σταθερό και μόνιμο τρόπο στη δημόσια περίθαλψη. Γιατί είναι θιασώτης της αγοράς, του επιχειρείν στην Υγεία, του ανοίγματος του ΕΣΥ στον ιδιωτικό τομέα και στις ασφαλιστικές εταιρείες.

2. Διενέργεια πλέον προκαταρκτικής εξέτασης, με αφορμή τις καταγγελίες που δημοσιεύθηκαν περί παράλληλου συστήματος καταγραφής κρουσμάτων με κορωνοϊό από τον ΕΟΔΥ, από τον επικεφαλής της Ποινικής Δίωξης. Πως το σχολιάζετε; Είναι επιβεβλημένη όσο ποτέ η δημοσιοποίηση των πρακτικών της επιτροπής λοιμωξιολόγων;

Από την πρώτη μέρα της πανδημίας ζητήσαμε διαφάνεια, δημόσια πρόσβαση στα επιδημιολογικά δεδομένα, διακομματικό έλεγχο των δαπανών, των προμηθειών και των προσλήψεων που αφορούν την πανδημία. Η κυβέρνηση το αρνήθηκε πεισματικά. Η επιστημονική κοινότητα επίσης, ζητούσε συνεχώς συστηματική πληροφόρηση για όλους τους κρίσιμους δείκτες εξέλιξης της πανδημίας στην χώρα. Ούτε αυτό έγινε. Φαίνεται ότι αυτή η κυβέρνηση έχει «δυσανεξία» όχι μόνο απέναντι στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας αλλά και απέναντι στη Διαφάνεια. Η οποία όμως είναι κρίσιμη προϋπόθεση για την έγκυρη ενημέρωση των πολιτών και τη διασφάλιση των αναγκαίων πολιτικών και κοινωνικών συναινέσεων σε μια κρίση Δημόσιας Υγείας. Η δημοσιοποίηση των πρακτικών της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων και η εισαγγελική διερεύνηση των καταγγελιών θα ενισχύσει το κύρος και την αξιοπιστία των οργάνων της Πολιτείας και θα βελτιώσει το κλίμα εμπιστοσύνης και συστράτευσης της κοινωνίαςαπέναντι στην απειλή του SARS-CoV-2. Η δημοσιοποίηση των πρακτικών της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων μπορεί να κάνει πιο καθαρή τη διάκριση ρόλων μεταξύ Επιστήμης και Πολιτικής, να είναι σαφές τι εισηγούνται οι ειδικοί με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα και ποιες είναι οι πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης σε κάθε τομέα. Να ξέρει η κοινωνία για παράδειγμα ποιες ακριβώς ήταν οι συστάσεις της Επιτροπής για τους κρίσιμους «κρίκους» στην αλυσίδα μετάδοσης του ιού (τουρισμός-επισιτισμός-ψυχαγωγία, μέσα μαζικής μεταφοράς, κλειστές δομές, εργοστάσια, σχολεία, χώροι φιλοξενίας προσφύγων-μεταναστών,καταυλισμοί Ρομά, θρησκευτικοί χώροι, αθλητικές εκδηλώσεις, κλπ).

3. Επιμένετε στην ανάληψη των καθηκόντων του Υπουργείου Υγείας από την καθηγήτρια Αθηνά Λινού; Γιατί δεν εμπιστεύεστε τον κ. Κικίλια;

Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ αφορά την ελάχιστη δυνατή συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων μπροστά στη δραματική επιδείνωση της κατάστασης και στην ανάγκη να σωθούν ζωές, να αντέξει το ΕΣΥ και να μείνουν όρθιοι οι «άνθρωποι της πρώτης γραμμής». Γι’αυτό ζητήσαμε σύγκληση του Συμβουλίου Αρχηγών υπό την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κοινά συμφωνημένο πρόγραμμα ενίσχυσης του Δημόσιου Συστήματος Υγείας 6μηνης διάρκειας, το οποίο συμβολικά οφείλει να το υλοποιήσει ένας Υπουργός Υγείας που δεν θα είναι στέλεχος του κυβερνώντος κόμματος αλλά ένα πρόσωπο κοινής αποδοχής, όπως η κ. Λινού. Αυτή είναι μια στάση ευθύνης του ΣΥΡΙΖΑ, που συμβάλλει στην εθνική προσπάθεια αναχαίτισης της πανδημίας, την οποία όμως η κυβέρνηση απέρριψε για άλλη μια φορά. Και μάλιστα προσπάθησε να τη λοιδορήσει κατηγορώντας μας ότι θέλουμε εκβιαστικά να συγκυβερνήσουμε!

4. Θεωρείτε πως η κυβέρνηση παίζει πολιτικά παιχνίδια με την πανδημία;

Το έκανε με προκλητικό τρόπο μετά το 1ο κύμα. Επιδίωξε να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά την αρχική ήπια πορεία της πανδημίας, έδωσε αυτή πρώτη το «σήμα» της χαλάρωσης και του εφησυχασμού και συμπεριφέρθηκε αυτάρεσκα και αλαζονικά. Μόνο που το successstory κράτησε για λίγο. Και έτσι φτάσαμε στην έκρηξη του Νοεμβρίου και στην απώλεια ελέγχου. Ακόμα και σήμερα, το βασικό μέλημα της κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού είναι η επικοινωνία και όχι η ουσία. Με κάθε τρόπο μεθοδεύουν την πολιτική εκμετάλλευση κάθε εξέλιξης που μπορεί να «πουλήσει» επικοινωνιακά. Από τον εθελοντισμό των υγειονομικών μέχρι το εμβόλιο.

5. Επίταξη των ιδιωτικών κλινικών με όρους ΕΣΥ; Είναι προκλητικές κατ’ εσάς οι απαιτήσεις των κλινικαρχών; Επιπροσθέτως, το ίδιο μπορεί να ισχύει και για τις απαιτήσεις των ιδιωτικών ιατρών σχετικά με τις συμβάσεις τους;

Το ΕΣΥ έχει εξαντλήσει τις αντοχές του άρα είναι μονόδρομος πλέον να σηκώσει ένα μέρος από το βάρος της πανδημίας και ο ιδιωτικός τομέας. Τώρα είναι η ώρα να αναλάβουν τα ιδιωτικά θεραπευτήρια και περιστατικά covid που μέχρι σήμερα αντιμετωπίζονται μόνο στα δημόσια νοσοκομεία. Η επίταξη αυτή του ιδιωτικού τομέα και η συνδρομή του σ’ αυτή τη φάση στη μάχη που δίνει το δημόσιο σύστημα, προφανώς πρέπει να γίνει με όρους ΕΣΥ, δηλαδή με δωρεάν νοσηλεία, με κάλυψη των ανασφάλιστων, με κοινές προδιαγραφές στελέχωσης και λειτουργίας, με αντίστοιχο περιορισμό της τακτικής τουδραστηριότητας. Οι κλινικάρχες θα πρέπει να αποζημιωθούν για τη νοσηλεία συγκεκριμένωνπεριστατικών, και όχι να καταβληθεί το νοσήλειο ανεξάρτητα από τοαν νοσηλεύεται ασθενής και μάλισταστο διπλάσιο κόστος για το Κράτος, όπως έσπευσε να νομοθετήσει η κυβέρνηση. Είναι φανερό ότι οι επιχειρηματίες της ιδιωτικής υγείας είχαν συμφωνήσει με το Υπουργείο Υγείας να μείνουν covidfree. Και τώρα που ζορίζεται η κατάσταση δείχνουν τεράστιο έλλειμα κοινωνικής ευθύνης και αντιστέκονται στην εμπλοκή τους, με διάφορα προσχήματα. Προτιμούν να στείλουν και κάποιους γιατρούς ιδιωτικών κλινικών να βοηθήσουν στα νοσοκομεία, όπως ανακοίνωσε χθες ο κ.Κικίλιας, παρά να αναλάβουν ενεργό ρόλο στην πανδημία. Το ίδιο κάνει και ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος (ΠΙΣ) που είχε το θράσος να διεκδικήσει 3000 ευρώ αφορολόγητα για όσους ιδιώτες γιατρούς συνδράμουν αυτή την περίοδο το ΕΣΥ, τη στιγμή που η πλειονότητα των νοσοκομειακών γιατρών (μόνιμων και επικουρικών) δεν παίρνει ούτε τα 2000 ευρώ πουέδωσε στους ιδιώτες το Υπουργείο.Τώρα λοιπόνδεν είναι η ώρα ούτε της κερδοσκοπίας των επιχειρήσεων υγείας ούτετης διευθέτησης συντεχνιακών συμφερόντων, αλλά της συστράτευσης όλωνστον εθνικό στόχο της αξιοπρεπούς διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης.

6. Εάν αυτή την περίοδο κυβερνούσε ο ΣΥΡΙΖΑ πόσο διαφορετικός θα ήταν ο συνολικός σχεδιασμός ως προς της διαχείριση της πανδημίας;

Ο ΣΥΡΙΖΑ απέδειξε ότι και στη μνημονιακή περίοδο είχε διαφορετικό πολιτικό σχέδιο για την Υγεία και κατάφερε να θέσειάλλες προτεραιότητες (καθολική κάλυψη των ανασφάλιστων πολιτών, δωρεάν πρόσβαση, επιβίωση της δημόσιας περίθαλψης, εξυγίανση των νοσοκομείων,ανάπτυξητηςΠΦΥ και τηςΕπείγουσας Ιατρικής,κλπ). Το ίδιο συμβαίνει και στη φάση της πανδημίας. Μίλησε από την πρώτη στιγμή για προνοσοκομειακή διαχείριση μέσω της ΠΦΥ, για κατ’οίκον φροντίδα, για ενίσχυση των κρίσιμων «κρίκων» όπως ΤΕΠ, κλινικές covid, ΜΕΘ, αποκατάσταση, ψυχοκοινωνική φροντίδα.Μίλησε για μόνιμες προσλήψεις, για αποζημίωση των τεστ, για στοχευμένη πρόληψη σε εστίες «υπερμετάδοσης» (Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, εργοστάσια, κλειστές δομές, γηροκομεία, προσφυγικά camps, καταυλισμοί Ρομά, φυλακές, στρατόπεδα). Η πιο σημαντική διαφορά όμως αφορά το σχέδιο για την «επόμενη μέρα». Ο ΣΥΡΙΖΑ μιλά για επένδυση στη Δημόσια Υγεία και κάλυψη νέων αναγκών μέσα από ένα ενδυναμωμένο ΕΣΥ και η κυβέρνηση για ΣΔΙΤ.

7. Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με το πλαφόν στην τιμή των τεστ για κορωνοϊό;

Η διατίμηση ήρθε τραγικά αργά, μειώνει λίγο την οικονομική επιβάρυνση των πολιτών αλλάδεν λύνει το πρόβλημα τηςσυνταγογράφησης και αποζημίωσης των τεστ από τον ΕΟΠΥΥ με μηδενική συμμετοχή. Μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί η μείωση της ιδιωτικής δαπάνης των νοικοκυριών για μια εξέταση που αφορά τη Δημόσια Υγεία αλλά και η υποχρεωτική δήλωση στον ΕΟΔΥ του συνόλου των διαγνωστικών τεστ (PCR ήrapid) που διενεργούνται σε ιδιωτικά εργαστήρια. Ηευχερής και δωρεάν πρόσβαση σε τεστ όλων των ανθρώπων που έχουν ένδειξη και άρα η έγκαιρη διάγνωση τους και η αποτελεσματική ιχνηλάτηση των επαφών τους (η οποία σήμερα είναι στον «αέρα» και όλοι αναγνωρίζουν ότι υπάρχεισυστηματική υποκαταγραφή και υποδήλωση κρουσμάτων), είναι, σύμφωνα με τονΠαγκόσμιοΟργανισμόΥγείας, κρίσιμοςόρος για την ανάσχεσητης πανδημίας και τον έλεγχοτης διασποράς του ιού στο γενικό πληθυσμό.

8) Η προσμονή για το εμβόλιο είναι μεγάλη. Πως κρίνετε τη διαχείριση του θέματος από την ΕΕ και την Ελλάδα σχετικά και με τις συμφωνίες για τις προμήθειες των δόσεων;

Υπάρχει όντως μια πολύ αισιόδοξη προοπτική για τα εμβόλια, ειδικά μετά την έγκριση του πρώτου εμβολίου από την αρμόδια αρχή της Μεγάλης Βρετανίας. Περιμένουμε την τελική έγκριση από τους κρίσιμους οργανισμούς ( FDA, EMA) και άρα η κυβέρνηση οφείλεινα ενημερώνει υπεύθυνα και με ειλικρίνεια την κοινωνία και να μη ενδίδει σε επικοινωνιακές σκοπιμότητες και πολιτική «εργαλειοποίηση» του εμβολιασμού. Το πιοσημαντικό είναι ότι η προοπτική να έχουμε πρόσβαση ως χώρα στα νέα εμβόλιακαι μάλιστα σε προσιτές τιμές, οφείλεται στην κρίσιμη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία προαγοράς και ισότιμης κατανομής τους στα κράτη-μέλη. Τα εμβόλια δεν θα έρθουν στην Ελλάδα «κατόπιν ενεργειών» του κ.Μητσοτάκη αλλά της ΕΕ και είναι αυτονόητο ότι θα είναι δωρεάν, όπως όλα τα εμβόλια που εντάσσονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών. Είναι επίσης σημαντικό ότι θα αξιοποιηθούν οι δημόσιες δομές ΠΦΥ (Κέντρα Υγείας-ΤΟΜΥ-ΠΙ) ως εμβολιαστικά κέντρα, όπως είχαμε έγκαιρα εισηγηθεί στο Υπουργείο Υγείας. Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπεινα εφησυχάσουμε στην τήρηση των μέτρων προστασίας από τη διασπορά του SARS-CoV-2 και νααμφισβητηθεί η ανάγκηγενναίας επένδυσης στο ΕΣΥ και στη Δημόσια Υγεία.

9) Τι λέτε στους αρνητές της εφαρμογής των μέτρων κατά της διασποράς και σε όσους αρνούνται τον εμβολιασμό;

Ότι είναι πολύ εγωιστική και κοινωνικά ανεύθυνη αυτή η στάση.Δεν είναι δυνατόν σε μια ώρα που βιώνουμε με δραματικό τρόπο την απώλεια ανθρώπινων ζωών σε καθημερινή βάση,να εκφράζονται τέτοιες απόψεις στο όνομα πραγματικών δυσκολιών, ανασφάλειας και αβεβαιότητας για την επιβίωση.Αυτό που χρειάζεται είναι πειστική ενημέρωση από τους επιστήμονες, τεκμηρίωση των περιοριστικώνμέτρων και, κυρίως, αντισταθμιστικά μέτρα για τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας, της απασχόλησης, του εισοδήματος των ανθρώπων και της κοινωνικής συνοχής. Αλλιώς οι συνωμοσιολογικές, αντιεπιστημονικές και αντιδραστικές θεωρίες θα συνεχίσουν να βρίσκουν ευνοϊκό κοινωνικό έδαφος για να απειλήσουν και τη Δημόσια Υγεία και τη Δημοκρατία.

10) Θεωρείτε πως με τη λήξη της πανδημίας θα πρέπει να γίνουν εκλογές;

Μια υπεύθυνη κυβέρνηση που έχει αυτοδύναμη πλειοψηφία, δεν έχει κανένα σοβαρό λόγο να πάει σε εκλογές αυτή την περίοδο. Με ορατό τον κίνδυνο υποτροπής της πανδημίας ανά πάσα στιγμή, με ανοικτές τις πληγές από τις επιπτώσεις της στην οικονομία και την κοινωνία και μετά εθνικά θέματα σε κρίσιμη καμπή. Έχουμε τέτοια κυβέρνηση ; Μάλλον όχι, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι την ίδια συζήτηση για πρόωρες εκλογές είχε το θράσος η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός να επιτρέψουν να γίνεται ακριβώς στις ίδιες συνθήκες, μετά το πρώτο lockdown. Αν τότε φάνταζε φάρσα, τώρα θα είναι τραγωδία.