Το γαλλογερμανικό «μπαζούκα» και η δημοσιονομική Ένωση…

Η πανδημία του κορωνοϊού ανέσυρε στην επιφάνεια τα δομικά προβλήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα μέλη της οποίας αδυνατούν να συντονιστούν, να συγκλίνουν σε μια ενιαία στρατηγική για την αντιμετώπιση σοβαρών περιστατικών, που σε οικονομικό αλλά και πολιτικό επίπεδο δύνανται να ζημιώσουν ανεπανόρθωτα την ευρωπαϊκή κοινότητα. Η ΕΕ ψάχνει το βηματισμό της και την εύρεση ρεαλιστικών λύσεων που αποσκοπούν στην ενίσχυση των χωρών μελών της, που επλήγησαν τα μέγιστα από την πανδημία.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Κυρίως, όμως, επαναπροσδιορίζει την ταυτότητά της. Η νέα κρίση ανέδειξε τις γνωστές παθογένειες που χρόνια τώρα δεν επιτρέπουν στην ευρωπαϊκή κοινότητα να λειτουργήσει με συλλογική διάθεση και στρατηγική, αλλά αντιθέτως προάγουν τις διασπαστικές τάσεις και τον διαχωρισμό της ΕΕ, στον γερμανοκίνητο Βορρά και στον ευρωπαϊκό νότο. Αυτό που διακυβεύεται για την Ευρώπη είναι εξόχως σημαντικό και θα διαμορφώσει την «κουλτούρα», την εικόνα αλλά και την «πυξίδα» της για τα επόμενα χρόνια.

Το ζητούμενο όπως και σε άλλες αντίστοιχες κρίσεις του παρελθόντος αλλά και του μέλλοντος, είναι ποιοι αλλά και υπό ποιες προϋποθέσεις θα βάλουν τα χρήματά τους. Η αμοιβαιοποίηση της κρίσης (με οικονομικούς όρους του χρέους), αποτελεί την πάγια θέση των χωρών του Ευρωνότου, που εκφράστηκε και μάλιστα με δυναμικό τρόπο στην παρούσα φάση, με την Γαλλία να αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο. Στην αντίπερα όχθη,  βρίσκεται η γερμανική «σχολή» που έχει διαποτίσει και τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης και προωθεί πάντα σε περιόδους κρίσης, λύσεις δανεισμού των πληγεισών χωρών μέσω μνημονίων.

Η συζήτηση για την επόμενη ημέρα, την μετά την πανδημία εποχή, έχει ανοίξει εδώ και αρκετό καιρό. Αυτό που απαιτείτο όμως για να ξεκολλήσουν οι διαδικασίες και η Ευρώπη να κάνει ένα βήμα προς τα εμπρός, ήταν να δραστηριοποιηθεί ο γαλλογερμανικός άξονας. Βερολίνο και Παρίσι, οι δύο βασικοί πυλώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έλαβαν δράση και μάλιστα στο υψηλότερο επίπεδο. Μέρκελ και Μακρόν συναντήθηκαν και αποφάσισαν να προτείνουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη δημιουργία ενός Ταμείου ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θα παρέχει επιχορηγήσεις σε κράτη (ανάμεσα στα οποία και η Ελλάδα) που έχουν πληγεί περισσότερο από τον κορωνοϊό, τα οποία θα ανακάμψουν χωρίς να αναλάβουν ένα «βουνό» νέου χρέους.

Αμοιβαιοποίηση του χρέους χωρίς μνημόνια

Στη «μήτρα» της συμφωνίας, σύμφωνα πάντα μ’ όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, δεν εμπεριέχεται ο δανεισμός με τη συνοδεία μνημονίου, ούτε όμως λύσεις όπως το ευρωομόλογου, που εγκαταλείφθηκε εδώ και καιρό. Γίνεται όμως έστω και δια της… τεθλασμένης, ουσιαστική προσέγγιση στο μείζον ζήτημα της αμοιβαιοποίησης του χρέους και της από κοινού αντιμετώπισης της κρίσης. Η λύση που επιλέχθηκε, δεν είναι όπως προαναφέρθηκε το ευρωομόλογο, αλλά η μεταβίβαση πόρων μέσω προϋπολογισμού της ΕΕ που θα χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες του Ταμείου.

Το Ταμείο Ανάκαμψης που προτείνουν Γερμανία και Γαλλία έχει χρηματοδοτική ισχύ 500 δισεκατομμυρίων ευρώ. Δεν φτάνει το 1,5 τρισ. Ευρώ, το οποίο αναλυτές και ευρωπαίοι αξιωματούχοι είχαν προσδιορίσει ως σημείο αναφοράς, ωστόσο πρέπει να συνυπολογιστεί το εξής σημαντικό: παράλληλα με το Ταμείο Ανάκαμψης, θα τρέχει το πρόγραμμα Sure που αφορά στην ενίσχυση της απασχόλησης  στην ΕΕ, ενώ υπό δημιουργία βρίσκεται και το Ταμείο Επενδύσεων. Συνολικά, οι τρεις αυτοί πυλώνες, αν συνλειτουργήσουν, ανεβάζουν ψηλά τον πήχη της ενίσχυσης των χωρών μελών της ΕΕ.

Η πρόταση του γαλλογερμανικού άξονα για το Ταμείο Ανάκαμψης, προβλέπει την εισροή των 500 δισ.ευρώ, μέσω του δανεισμού της Κομισιόν από την αγορά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εκμεταλλευτεί το αψεγάδιαστο αξιόχρεό της (ΑΑΑ), προκειμένου να λάβει το χαμηλότερο δυνατό επιτόκιο, πιθανόν κοντά στο μηδέν. Κατόπιν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα «ενσωματώσει» τα χρήματα στον πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027. Το πακέτο χρημάτων θα έχει εμπροσθοβαρή χαρακτήρα, καθώς θα είναι διαθέσιμο κατά την πρώτη πενταετία.

Κομβικό σημείο που τυγχάνει διερεύνησης αλλά και περαιτέρω ανάλυσης, είναι αναμφίβολα αυτό που σχετίζεται με τους όρους χρηματοδότησης των κρατών. Το γαλλογερμανικό έγγραφο που συντάχθηκε μετά τη συνάντηση Μέρκελ-Μακρόν, αναφέρει ότι οι επιχορηγήσεις απαιτούν «μία σαφή δέσμευση των κρατών – μελών να ακολουθούν υγιείς οικονομικές πολιτικές και μία φιλόδοξη μεταρρυθμιστική ατζέντα».  Η λέξη «κλειδί» στην παραπάνω πρόταση είναι η «δέσμευση» και μένει να αποσαφηνιστεί ποιος θα είναι ο «χαρακτήρας» της δέσμευσης για τις χώρες (όπως η Ελλάδα) που θα επιχορηγηθούν από το Ταμείο.

Αντιδράσεις αλλά και θερμή υποδοχή

Η εξόχως σημαντική και ιστορικής σημασίας πρόταση του γαλλογερμανικού άξονα, έχει ήδη προκαλέσει ισχυρούς κλυδωνισμούς. Χώρες του ευρωπαϊκού βορρά (Αυστρία, Ολλανδία κτλ), που βρίσκονται στη σφαίρα επιρροής της Γερμανίας , εκδηλώνουν την αντίθεσή τους στο σχέδιο, ενώ η Μέρκελ δέχεται «πυρά» και από το εσωτερικό. Η Κομισιόν, πάντως, αλλά και κορυφαίοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι υποδέχθηκαν με θέρμη τη γαλλογερμανική πρόταση. Εκτιμάται, μάλιστα, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συμπεριλάβει στην δική της  πρόταση για το Ταμείο Ανάκαμψης, τον βασικό «σκελετό» της πρότασης που διατύπωσαν από κοινού Βερολίνο και Παρίσι.

Αναμφίβολα, θα υπάρξουν πολυεπίπεδες διαπραγματεύσεις έως ότου να οριστικοποιηθεί η τελική μορφή του Ταμείου Ανάκαμψης. Συμβιβασμοί, υποχωρήσεις και επαναδιατυπώσεις θα προκύψουν. Μένει να φανεί αν και πόσο θα αλλοιωθεί η «φύση» της πρότασης του γαλλογερμανικού άξονα, που η αλήθεια είναι ότι επαναφέρει την ΕΕ στο μονοπάτι της δημοσιονομικής Ένωσης…

Ακολουθήστε το The Indicator στο Google news

Σχετικά Νέα