To δόγμα Σόιμπλε κυριαρχεί στη Γερμανία, διαφεντεύει την Ευρώπη

Το δόγμα Σόιμπλε, όπως αυτό εφαρμόστηκε ανάγλυφα στα χρόνια της κρίσης στον ευρωπαϊκό Νότο, συνεχίζει να κυριαρχεί στη Γερμανία και να ελέγχει την Ευρώπη. Σε μια εξόχως κρίσιμη στιγμή για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία θα κληθεί να αντιμετωπίσει τις καταστροφικές οικονομικές συνέπειες που επέφερε η πανδημία του κορωνοϊού, το γερμανικό διευθυντήριο και ο λεγόμενος σκληρός «άξονας» του Βερολίνου, θέτουν εκ νέου «κόκκινες» γραμμές στην αμοιβαιοποίηση των ευρωπαϊκών προβλημάτων, σ’ ένα εν τοις πράγμασι συμμετοχικό οικονομικό μοντέλο.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Η στάση του Βερολίνου απέναντι στη βασική πρόταση των χωρών του Ευρωνότου, για τη δημιουργία ευρωομόλογου το οποίο θα ενισχύσει σημαντικά τα πληγέντα από τον κορωνοϊό κράτη, αλλά δεν θα τα χρεώσει εκ νέου, προκάλεσε έκπληξη, ακόμη και σοκ σ’ εκείνους που εκτιμούσαν ότι το δόγμα Σόιμπλε έχει «εξασθενήσει» στο Βερολίνο. Το δόγμα Σόιμπλε της σκληρής δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής παραμένει ζωντανό, αποτελεί ακόμα και σήμερα το σημείο αναφοράς της γερμανικής οικονομικής και όχι μόνο θεώρησης και στρατηγικής. Η Γερμανία δεν δείχνει διατεθειμένη να υπαναχωρήσει από τις νόρμες που έθεσε ο πρώην υπουργός Οικονομικών, αλλά κυρίως δεν σκοπεύει επ’ ουδενί να μοιραστεί τα χαρτιά της τράπουλας, με κανέναν άλλο επίδοξο ντίλερ. Όπως για παράδειγμα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Το γερμανικό οικονομικό και πολιτικό διευθυντήριο ουδέποτε είδε με καλό «μάτι» τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να χρηματοδοτήσει αφειδώς τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης, μέσω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Τα προηγούμενα χρόνια το Βερολίνο έριχνε τα βέλη του είτε εμμέσως είτε μέσω επίσημων δηλώσεων στον επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, τον βασικό υπέρμαχο του QE που μόνο την τελευταία πενταετία «έτρεξε» με αγορές κρατικών ομολόγων 2 τρις ευρώ.

Ο λόγος της δυσαρέσκειας του Βερολίνου είναι προφανής και κατανοητός ακόμη και από κάποιον μη ασχολούμενο με τα πολιτικά και οικονομικά δρώμενα. Η Γερμανία υποστηρίζει ότι πληρώνει τα πολλά για να σώσει τις αδύναμες χώρες, μέσω του προγράμματος QE και αυτό φυσικά δεν είναι αποδεκτό από μία χώρα που έχει μάθει να ορίζει τους κανόνες του παιχνιδιού.

Νομικό «μπλόκο» στο QE, πολιτικό μήνυμα σε ΕΚΤ και Ευρώπη

Το γερμανικό διευθυντήριο αποφάσισε να κάνει επίδειξη ισχύος απέναντι στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τη «σιδηρά κυρία» Κριστίν Λαγκάρντ που προανήγγειλε ένα έκτακτο Πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της πανδημίας (PEPP) ύψους 750 δις, ενώ οραματίζεται να ανοίξει κι άλλο τη στρόφιγγα του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης.

Η απόφαση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας, ξαναμοιράζει τα χαρτιά και θέτει νέες ισχυρές αμφιβολίες για το αν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, με τα κυριαρχικά χαρακτηριστικά που επιδεικνύει ένας εκ των βασικών πρωταγωνιστών του, δηλαδή η Γερμανία, έχει τα ισχυρά θεμέλια για να αντιμετωπίσει τους αλλεπάλληλους κλυδωνισμούς.

Το γερμανικό Δικαστήριο χαρακτηρίζει «εν μέρει αντισυνταγματικό» το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ειδικότερα, υποστηρίζει ότι ο τρόπος με τον οποίο ελήφθη το 2015 η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να θεσπίσει το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων στις δευτερογενείς αγορές (PSPP), δεν έγινε βάσει του δικαίου της ΕΕ και ήρθε σε αντίθεση και με το γερμανικό Σύνταγμα. Αποφαίνεται πως το πρόγραμμα εμπεριέχει στοιχεία μη τήρησης της αρχής της «αναλογικότητας» και πιθανώς παρεκκλίνει της εντολής της ΕΚΤ για τη διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών. Καλεί, μάλιστα την ΕΚΤ να προσκομίσει εντός τριμήνου τα απαραίτητα στοιχεία που θα αποδεικνύουν το αντίθετο.

Πρόκειται για μια απόφαση με κεντρική αναφορά στο παρελθόν (2015) αλλά με σαφή στόχευση στο μέλλον. Αποτελεί ένα σαφή μήνυμα προς την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ότι θα έρθει αντιμέτωπη με νέες προσφυγές και ανάλογα νομικά μπλόκα, όταν επιχειρήσει να εφαρμόσει προγράμματα όπως αυτό που αφορά την πανδημία αλλά και το άνοιγμα του QE.

Είναι μια απόφαση, δικαστική σε πρώτο επίπεδο, αλλά εξόχως πολιτική υπό τις άλλες πτυχές της, που τα ίδια τα γερμανικά ΜΜΕ  τη χαρακτηρίζουν ως επίδειξη δύναμης της Γερμανίας απέναντι στην ΕΚΤ. Και στην υπόλοιπη Ευρώπη θα συμπληρώσουμε εμείς, καθώς γίνεται σε μια ιδιαιτέρως ταραγμένη περίοδο, όπου ανθούν και πάλι ο ευρωσκεπτισμός και τα αντιγερμανικά αισθήματα.

Πέρα από το «δεδικασμένο» για την όρθωση νομικών «φραγμών» και σε μελλοντικά αντίστοιχα προγράμματα της ΕΚΤ, θεωρείται σίγουρο ότι προκαλεί σύγχυση, αναταραχή και ενδεχομένως δεύτερες σκέψεις στους επικεφαλείς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

«Πονοκέφαλος» στην Ελλάδα

Προκαλεί αναμφίβολα και ισχυρούς πονοκεφάλους σε χώρες όπως η Ελλάδα με ομόλογα με ιδιαίτερα χαμηλή επενδυτική βαθμίδα, που περίμεναν ως «μάννα εξ’ ουρανού», να ενταχθούν στο έκτακτο Πρόγραμμα Πανδημίας της ΕΚΤ και να καρπωθούν άκρως σημαντικά ποσά, που υπολογίζεται να φτάσουν τα 16 δις ευρώ. Η χώρα μας, η οποία βάσει των τελευταίων προβλέψεων της Κομισιόν θα πληρώσει πιο ακριβά το «μάρμαρο» της πανδημίας, δεν έχει την πολυτέλεια να απολέσει αυτή την εξόχως σημαντική βοήθεια.

Σε κάθε περίπτωση η Γερμανία επιδιώκει να επιβάλλει καθολικά την ατζέντα της. Το γεγονός ότι η Άνγκελα Μέρκελ έσπευσε αμέσως να υπερασπιστεί την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, έχει αναμφίβολα τη σημαντική πολιτική σημασία του και καταδεικνύει τις προθέσεις του Βερολίνου, το οποίο φέρεται διατεθειμένο να ανοίξει μέτωπο με την ΕΚΤ και όποιον άλλο βρεθεί απέναντί του…