Το δημοσιονομικό «περίσσευμα» και τα μέτρα στήριξης

Η πορεία των δημοσιονομικών συνεχίζει να είναι εξαιρετική, καθώς τα φοροέσοδα υπεραποδίδουν και το πρωτογενές έλλειμμα συρρικνώνεται σημαντικά έναντι του στόχου. Τα αποτελέσματα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το 10μηνο ήταν άκρως ενθαρρυντικά, ακολουθώντας όλη την… υπερβατική πορεία που καταγράφουν από τους πρώτους μήνες του 2022 έως και σήμερα. Το δημοσιονομικό περιθώριο που προκύπτει, ξεπερνάει- σε θεωρητική τουλάχιστον βάση-τα 6 δισ.ευρώ, δίνοντας τη δυνατότητα στο οικονομικό επιτελείο να προχωρήσει στη λήψη νέων μέτρων στήριξης.  Τι θα πράξει όμως η κυβέρνηση;

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Το οικονομικό επιτελείο κρατάει χαμηλά τον πήχη των δεσμεύσεων και εξαγγελιών. Μάλλον πράττει σωστά τη δεδομένη στιγμή, καθώς οι διεθνείς γεωπολιτικές και ενεργειακές εξελίξεις είναι ρευστές και μεταβάλλουν την γενική εικόνα-που επηρεάζει σαφώς και την Ελλάδα- εν ριπή οφθαλμού. Πρέπει, λοιπόν, να επικρατεί εγκράτεια και υπό αυτό το πρίσμα αιτιολογείται  το «μικρό» καλάθι που κρατάει ο υπουργός Οικονομικών και οι συνεργάτες του. Όπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν η διατήρηση «χρυσών εφεδρειών», όπως είναι το δημοσιονομικό πλεόνασμα, κρίνεται επιβεβλημένη προκειμένου να αντιμετωπιστεί επαρκώς οποιαδήποτε οξεία κρίση και έκτακτη ανάγκη.

Ο χειμώνας πλησιάζει, ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται και οι ενεργειακές τιμές είναι πιθανόν να πάρουν την ανιούσα το επόμενο διάστημα. Η κυβέρνηση ετοιμάζεται για πάθε πιθανό δυσάρεστο σενάριο,  που θα καταστήσει αναγκαίες νέες επιδοτήσεις σε ρεύμα και φυσικό αέριο, με χρήματα που προέρχονται από τον πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο. Παράλληλα το οικονομικό επιτελείο λαμβάνει υπόψη τη διαρκή υπενθύμιση-εντολή της ΕΕ, για διασφάλιση της δημοσιονομικής ισορροπίας και τον φραγμό στις πολιτικές «υπερβολικών» παροχών.

Υπάρχει, βεβαίως, και μια διαφορετική ανάγνωση για την απροθυμία του οικονομικού επιτελείου να προχωρήσει σχετικά άμεσα στη λήψη νέων μέτρων στήριξης προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Οι «κακές» γλώσσες υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση θα αξιοποιήσει τα μεγάλα δημοσιονομικά περιθώρια και θα λάβει μέτρα στήριξης το 2023, στο εκλογικό έτος δηλαδή.

Σε κάθε σενάριο, πάντως, είναι εμφανής η δημοσιονομική δυνατότητα για την εδραίωση πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου που προσφέρει ελευθερία κινήσεων το οικονομικό επιτελείο. Τα φορολογικά έσοδα της περιόδου Ιανουαρίου-Οκτωβρίου ξεπέρασαν κατά 5,257 δισ. ευρώ τον ορισθέντα στόχο του προϋπολογισμού, ενώ τον Οκτώβριο, παρά το «φρένο» στην τουριστική κίνηση, η υπέρβαση στα έσοδα έφθασε τα 289 εκατ. ευρώ. Το πρωτογενές αποτέλεσμα στο διάστημα Ιανουάριου – Οκτωβρίου διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 349 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 6,752 δισ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 7,179 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2021.

Ποιοι φόροι υπεραπέδωσαν

Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 45,626 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 5,108 δισ. ευρώ ή 12,6% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2022.

Η υπερεκτέλεση αυτή οφείλεται:

α) στην καλύτερη απόδοση των φόρων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2022,
β) στην παράταση της προθεσμίας πληρωμής των τελών κυκλοφορίας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2022,

γ) στην καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους και
δ) στην είσπραξη μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2022 των έξι εκ των δέκα δόσεων του ΕΝΦΙΑ, οι οποίες είχαν προβλεφθεί ότι θα εισπραχθούν από τον Σεπτέμβριο του 2022 έως τον Φεβρουάριο του 2023 με μεγαλύτερο όμως το ύψος της κάθε μηνιαίας δόσης εξαιτίας του μικρότερου συνολικού αριθμού δόσεων (έξι).