Τι αλλάζει στις πληρωμές με μετρητά από 1/1/2024 και πού θα είναι υποχρεωτική η κάρτα

Με «πλαστικό» χρήμα, ακόμα και με τον ΑΦΜ ή με κλήσεις από τα κινητά τηλέφωνα, θα μπορούν από το νέο έτος οι καταναλωτές να κάνουν τις πληρωμές τους σε χρόνο-εξπρές, καθώς με τα νέα μέτρα της κυβέρνησης οι ηλεκτρονικές συναλλαγές επεκτείνονται σε όλη τη λιανική αγορά.

Σε μία προσπάθεια να καταπολεμηθούν τα κρούσματα φοροδιαφυγής με ροή «μαύρου χρήματος» καταργούνται τα μετρητά στις αγοραπωλησίες ακινήτων, δεν αναγνωρίζονται φορο-εκπτώσεις παρά μόνο για ηλεκτρονικές δαπάνες, δεκάδες επιδόματα θα πιστώνονται σε προπληρωμένες κάρτες, ενώ αυστηροποιούνται τα πρόστιμα για συναλλαγές με ρευστό άνω των 500 ευρώ.

Αναλυτικότερα, οι 6 παρεμβάσεις που ενεργοποιούνται το 2024 για το περιορισμό των μετρητών, είναι:

1. Τέλος το ρευστό στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Από την 1-1-2024 όσοι θέλουν να αγοράσουν ακίνητο θα πρέπει να καταβάλουν ολόκληρο το τίμημα με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Σε διαφορετική περίπτωση το συμβόλαιο που καταγράφει προκαταβολή, μερική ή ολική εξόφληση με μετρητά θα είναι άκυρο και θα απαγορεύεται η μεταγραφή του, ενώ στους παραβάτες επιβάλλεται αυτοτελές πρόστιμο ίσο με το 10% του τιμήματος που προκύπτει ότι δεν καταβλήθηκε με χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής, το οποίο δεν μπορεί να υπολείπεται των 10.000 ευρώ και να υπερβαίνει τις 500.000 ευρώ για κάθε παράβαση. Την τήρηση των παραπάνω θα πρέπει να επιβλέπουν οι συμβολαιογράφοι και οι υπηρεσίες των υποθηκοφυλακείων ή κτηματολογικών γραφείων, που μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με ισχυρά πρόστιμα σε περίπτωση που κάνουν «τα στραβά μάτια». Όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία για το 2022, περισσότερες από 42.600 μεταβιβάσεις ακινήτων εξοφλήθηκαν αποκλειστικά με μετρητά, ενώ σε πάνω από 41.700 περιπτώσεις το τίμημα εξοφλήθηκε εν μέρει με μετρητά. Πρόκειται για 1 στις 4 μεταβιβάσεις στο σύνολο του έτους, όπου η συναλλαγή ολοκληρώθηκε με τα χρήματα από «χέρι σε χέρι».

2. Πληρωμές με τραπεζικές κάρτες παντού. Από την 1η Ιανουαρίου θα πρέπει να διαθέτουν POS σχεδόν όλες οι κατηγορίες επαγγελματιών δίνοντας τη δυνατότητα στον καταναλωτή να πληρώσει με κάρτα τις αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών. Σύμφωνα με την απόφαση που αναμένεται να εκδοθεί εντός των ημερών, το μέτρο επεκτείνεται υποχρεωτικά σε 35 νέες κατηγορίες επαγγελμάτων, που σήμερα εξαιρούνται από την εγκατάσταση τερματικών. Στη λίστα περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ιδιοκτήτες ταξί, παραγωγοί λαϊκών αγορών και πωλητές σε πανηγύρια, ιδιοκτήτες περιπτέρων, ψιλικών, παντοπωλείων, μεσίτες και ασφαλιστικοί πράκτορες στις αγοραπωλησίες ακινήτων, θέατρα, κινηματογράφοι, συναυλίες, τραγουδιστές, μουσικά συγκροτήματα, χορευτές, ιδιωτικά πανεπιστήμια, ΙΕΚ κ.ά.

3. Συναλλαγές-εξπρές με ΑΦΜ και τηλεφωνικό αριθμό. Από την 1η Ιανουαρίου οι καταναλωτές θα μπορούν να κάνουν πληρωμές με ένα «κλικ», ακόμα και από το κινητό, χωρίς χρεώσεις κάρτας, καθώς όλοι οι επαγγελματίες θα πρέπει να τηρούν επαγγελματικούς λογαριασμούς και να δέχονται υποχρεωτικά πληρωμές μέσω υπηρεσιών άμεσης πληρωμής. Σε διαφορετική περίπτωση θα επιβάλλονται πρόστιμα που θα φθάνουν τα 1.500 ευρώ κατά περίπτωση. Πρόκειται για το σύστημα IRIS μέσω του οποίου γίνονται συναλλαγές έως 500 ευρώ χωρίς χρεώσεις για τους επαγγελματίες, με τις πληρωμές να εκτελούνται άμεσα, ακόμα και χωρίς τη χρήση τηλεφωνικού αριθμού. Οι καταναλωτές, εφόσον έχουν ενεργοποιήσει την υπηρεσία IRIS στο mobile banking, θα μπορούν να κάνουν τις πληρωμές τους μέσα σε δευτερόλεπτα, πληκτρολογώντας τον ΑΦΜ ή το κινητό τηλέφωνο του επαγγελματία, στοιχεία τα οποία μπορούν για λόγους διευκόλυνσης να παρέχονται υπό μορφή QR Code προς σάρωση. Σύμφωνα με τα στοιχεία, 7 στους 10 χρήστες της εφαρμογής είναι από 18 έως 34 ετών, ενώ από τους 525.000 χρήστες της εφαρμογής στις αρχές του 2020, σήμερα ξεπερνούν τα 2 εκατ., ενώ στο πρώτο 10μηνο του 2023 οι συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών κατέγραψαν άνοδο 268% σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2022 και 2.520% σε ;;;;; σχέση με το 2020.

4. Καταβολή επιδομάτων σε κάρτα. Με τη νέα ρύθμιση, τουλάχιστον το 50% των επιδομάτων, βοηθημάτων, ενισχύσεων και κάθε είδους παροχών από τη ΔΥΠΑ και τον ΟΠΕΚΑ θα καταβάλλονται σε λογαριασμούς των δικαιούχων που κινούνται αποκλειστικά με τη χρήση ειδικής προπληρωμένης κάρτας («προπληρωμένη κάρτα»). Σε κάθε δικαιούχο αντιστοιχεί ένας και μοναδικός λογαριασμός της παρούσας. Το ήμισυ (1/2) του καταβαλλόμενου ποσού κάθε επιδόματος, βοηθήματος, παροχής ή ενίσχυσης δαπανάται αποκλειστικά μέσω χρήσης της προπληρωμένης κάρτας του δικαιούχου για αγορές προϊόντων ή υπηρεσιών, (συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών αγορών), ή πληρωμές χωρίς επιβάρυνση του δικαιούχου με έξοδα κόστους συναλλαγών τραπεζικής συναλλαγής. Ο χρήστης της κάρτας δικαιούται να αναλαμβάνει ποσό σε μετρητά από τον λογαριασμό του που δεν υπερβαίνει το ήμισυ (1/2) των επιδομάτων που έχει λάβει. Επισημαίνεται ότι δεν θα καταβάλλονται σε προπληρωμένη κάρτα, μεταξύ άλλων, τα αναπηρικά επιδόματα, τα επιδόματα ανασφάλιστων υπερηλίκων, ομογενών προσφύγων, εισοδηματικής ενίσχυσης οικογενειών ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, καθώς και τα επιδόματα στέγασης.

5. Φοροέκπτωση έως 16.000 ευρώ, μόνο για ηλεκτρονικές δαπάνες. Τα έξοδα για αγορές υλικών και εργατικά για τις ανακαινίσεις κατοικιών από την 1η Ιανουαρίου θα εκπίπτουν από το φόρο μέχρι του ποσού των 16.000 ευρώ σε βάθος πενταετίας, υπό την προϋπόθεση ότι οι δαπάνες αποδεικνύονται με εκδοθείσες αποδείξεις λιανικών συναλλαγών ή με εκδοθέντα τιμολόγια παροχής υπηρεσιών και έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (πιστωτικές ή χρεωστικές ή προπληρωμένες κάρτες ή μέσω e-banking κ.λπ.).

6. Βαριές «καμπάνες» για «ρευστό χρήμα» στους καταναλωτές που πραγματοποιούν αγορές με μετρητά αξίας πάνω από 500 ευρώ. Θα επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο της καταβληθείσας με μετρητά αξίας των στοιχείων λιανικής πώλησης που εκδίδονται για τη συναλλαγή για κάθε παράβαση.