Σερβία: Κάλπες σήμερα στη “σκιά” του πολέμου στην Ουκρανία

Προεδρικές εκλογές υπό τη “σκιά” του πολέμου στην Ουκρανία διεξάγονται σήμερα στη Σερβία.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της Handelsblatt, η Σερβία, η οποία είναι υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, διοικείται όλο και περισσότερο αυταρχικά. Ο επικεφαλής του κράτους της, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ενώ “χαμογελά προς τις Βρυξέλλες, ενώ ασχολείται επίσης με τη Μόσχα και το Πεκίνο”, σημειώνεται στο ίδιο δημοσίευμα, συμπληρώνντας πως ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρεάζει επίσης τα Βαλκάνια. Και πουθενά αυτό δεν είναι πιο εμφανές αυτές τις μέρες από ό,τι στη Σερβία, όπου διεξάγονται σήμερα εκλογές.

Ο αρχηγός του σερβικού κράτους Αλεξάνταρ Βούτσιτς δήλωσε σε συνέντευξή του στην Handelsblatt: “Δεν μπορούμε να επιβιώσουμε χωρίς την ΕΕ”. Η χώρα του είχε σαφώς αποφασίσει υπέρ της πορείας της ΕΕ. Παρ’ όλα αυτά, η Σερβία θα μπορούσε “να κάνει καλά πράγματα με την Κίνα”.

Και η Σερβία έχει συνάψει συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τη Ρωσία. Δύο διαδηλώσεις υπέρ της Ρωσίας – οι μεγαλύτερες στην Ευρώπη – πραγματοποιήθηκαν στην πρωτεύουσα Βελιγράδι μετά την επίθεση της Μόσχας στην Ουκρανία, υπενθυμίζει η Handelsblatt.

“Στη Σερβία έχουμε ορατά τα συμφέροντα άλλων μεγάλων δυνάμεων”, δήλωσε ο Αυστριακός καγκελάριος Karl Nehammer, αναφερόμενος στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Κίνα και τη Ρωσία, οι οποίες επενδύουν σημαντικά στον γεωργικό τομέα της Σερβίας. Ο Martin Gaber της Germany Trade & Invest στο Βελιγράδι κάνει λόγο για μια “πολιτική που ακροβατεί”, ιδίως σε σχέση με τη Μόσχα.

Οι λόγοι για αυτό είναι ότι μεγάλα τμήματα του πληθυσμού είναι φιλορωσικά από τους γιουγκοσλαβικούς πολέμους και η Σερβία εξαρτάται πλήρως από τις ρωσικές προμήθειες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τα λαμβάνει από το Κρεμλίνο με προνομιακούς όρους.

Οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο βρίσκονται έτσι αντιμέτωπες με ένα δίλημμα: πρέπει να “πιάσουν” τον πολιτικά ελικοειδή Βούτσιτς, αν το Βελιγράδι δεν πρόκειται να γίνει πύλη εισόδου του Κρεμλίνου στην Ευρώπη. Γιατί ολόκληρη η περιοχή παραμένει πολύ ασταθής.

Κάθε περαιτέρω καθυστέρηση στην ένταξη στην ΕΕ αφήνει τα Βαλκάνια ανοιχτά σε παρεμβάσεις τρίτων, προειδοποίησε ο Nehammer. Η γερμανική κυβέρνηση έχει παρόμοια άποψη: “Η Γερμανία θα ρίξει το πολιτικό της βάρος πίσω από τη διεύρυνση της ΕΕ ώστε να συμπεριλάβει και τις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων”, δήλωσε στην Handelsblatt ο Manuel Sarrazin, ο νέος ειδικός απεσταλμένος της γερμανικής κυβέρνησης για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων.

Και απευθυνόμενος ειδικά στη Σερβία, πρόσθεσε: “Σας θέλουμε στην ΕΕ, αλλά δεν κλείνουμε τα μάτια στη δύσκολη εσωτερική κατάσταση στη Σερβία, στην έλλειψη πλουραλισμού, στα ελλείμματα στο κράτος δικαίου και στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης”.

Ο Βούτσιτς, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία από το 2017 και κάποτε ήταν επίσης επικεφαλής προπαγάνδας του πρώην αυταρχικού αρχηγού του κράτους Σλόμποντνα Μιλόσεβιτς, έχει υποτάξει μεγάλα τμήματα του πολιτικού συστήματος και θέλει να το υπερασπιστεί σε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις αυτή την Κυριακή: Ο ίδιος διεκδικεί την επανεκλογή του και δήλωσε πρόσφατα πεπεισμένος ότι “οτιδήποτε λιγότερο από 60% θα ήταν αποτυχία”.

Ταυτόχρονα, επισπεύδει τις βουλευτικές εκλογές προκειμένου να επιβεβαιώσει την πλειοψηφία των δύο τρίτων του λεγόμενου Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος. Και στην πρωτεύουσα Βελιγράδι, ελπίζει να έχει ένα “πρωτοπαλίκαρο” του ως δήμαρχο.

Το πολιτικό σύστημα της Σερβίας κυριαρχείται από ένα μόνο κόμμα σε όλα σχεδόν τα επίπεδα, σύμφωνα με τον Δείκτη Μετασχηματισμού 2022 του Bertelsmann, ο οποίος εξετάζει τη δημοκρατική συγκρότηση των χωρών. Ο Max Brändle από το Ίδρυμα Friedrich Ebert στο Βελιγράδι, το οποίο πρόσκειται στο SPD, επικρίνει επίσης την αυξανόμενη αυταρχικότητα, λέγοντας ότι ο Βούτσιτς δείχνει “πολύ λίγη πολιτική βούληση για να προωθήσει την αναγκαία διαδικασία μεταρρυθμίσεων για την ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ”.

“Ένα μεγάλο μέρος των μέσων ενημέρωσης ελέγχεται από την κυβέρνηση”, λέει ο Gaber. Ο 52χρονος είναι επομένως πανταχού παρών στο μεγαλύτερο διάδοχο κράτος της Γιουγκοσλαβίας με σχεδόν επτά εκατομμύρια κατοίκους.

Η αντιπολίτευση μποϊκοτάρισε τις τελευταίες εκλογές

Η αντιπολίτευση αισθάνθηκε τόσο καταπιεσμένη που μποϊκοτάρισε τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Τώρα προσπαθεί – όπως και στη γειτονική Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν – με έναν υποψήφιο της ενότητας: Ο πρώην αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού Ζντράβκο Πόνος προκαλεί τον Βούτσιτς, έναν πρώην εκπρόσωπο του ιδιαίτερα σεβαστού στρατού της Σερβίας. Παρ’ όλα αυτά, όλες οι δημοσκοπήσεις αναμένουν τη νίκη του εν ενεργεία βουλευτή.

Κάνει προεκλογική εκστρατεία με το “Dela govore” – τα γεγονότα μιλούν γι’ αυτόν, δηλαδή οι οικονομικές επιτυχίες που φέρεται να έχει επιτύχει. Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της EBRD, της αναπτυξιακής τράπεζας της Ανατολικής Ευρώπης, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της χώρας αναμένεται να αυξηθεί κατά 3,3% το τρέχον έτος και κατά 4% το 2023, μετά από 7,5% το προηγούμενο έτος. Η Σερβία είναι ένα από τα λίγα ευρωπαϊκά κράτη που έχουν ήδη ξεπεράσει οικονομικά την ύφεση του κορονοϊού το 2020.

Η οικονομία της Σερβίας πηγαίνει καλά – και χάρη στη Γερμανία

“Ο πρόεδρος Βούτσιτς αποδίδει μεγάλη σημασία στο να πάει καλά η σερβική οικονομία και θέλει γερμανικές επενδύσεις γι’ αυτό”, δήλωσε ο Sarrazin και πρόσθεσε: “Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να δημιουργήσει σταθερότητα, σαφή δέσμευση στην προοπτική της ΕΕ και περισσότερο πλουραλισμό στο εσωτερικό της χώρας. Διότι μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι γερμανικές εταιρείες δύσκολα θα πειστούν να επενδύσουν”. Το αν οι τριμερείς εκλογές της Κυριακής θα στείλουν ένα τέτοιο μήνυμα αναχώρησης θα φανεί μόνο μετά την καταμέτρηση των ψήφων.