Σε νέα πρέσα το ευρώ λόγω γαλλικής πολιτικής κρίσης – Ποιο είναι το κρίσιμο όριο

Aνάμεσα σε μία Fed που είναι απρόθυμη να κάνει κίνηση και σε μια υποβόσκουσα κρίση με επίκεντρο την πολιτική κατάσταση στη Γαλλία ταλαντεύεται το ευρώ, το οποίο απώλεσε περίπου μία ποσοστιαία μονάδα έναντι του δολαρίου την προηγούμενη εβδομάδα – στη μεγαλύτερη εβδομαδιαία πτώση από τον Απρίλιο.

Πέρα από τη σαφή οριοθέτηση των περισσότερων αξιωματούχων της ΕΚΤ ενάντια σε μία περαιτέρω κίνηση τον Ιούλιο, καθώς η Federal Reserve κατέστησε σαφές στην τελευταία της συνεδρίαση ότι θα κάνει μόνο μία επιτοκιακή μείωση και αυτό πιθανόν Νοέμβριο ή Δεκέμβριο, το ευρωπαϊκό ενιαίο νόμισμα βρίσκεται αντιμέτωπο με μία ξαφνική επιδείνωση του πολιτικού σκηνικού και αυτό έκανε τους επενδυτές να ρευστοποιήσουν μαζικά τις θέσεις τους στο νόμισμα. Κοντά σε χαμηλό περίπου μηνός, κοντά στο 1,07, παρέμεινε και σήμερα το ευρώ, με τους επενδυτές να εμφανίζονται απρόθυμοι σε μεγάλα ανοίγματα, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις στη Γαλλία.

Τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών πήραν νέα τροπή την περασμένη εβδομάδα, αφού ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προκήρυξε πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Η προοπτική ενός ακροδεξιού πρωθυπουργού, του οποίου η δέσμευση στο σχέδιο του ευρώ μπορεί να είναι μικρότερη από αυτή των υπόλοιπων χωρών μελών, έκανε τους επενδυτές να απορρίψουν το γαλλικό ενεργητικό. Ξαφνικά, το Frexit αναδεικνύεται σε μια μη αμελητέα ανησυχία, καθώς στις χρηματοπιστωτικές αγορές δεν αρέσει η πολιτική αστάθεια. Δεν είναι όμως μόνο η Γαλλία που ένοιωσε τον «πολιτικό σεισμό» από τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών. Ο γερμανικός κυβερνητικός συνασπισμός του Όλαφ Σολτς υπέστη ιστορική ήττα, με τα δεξιά κόμματα της αντιπολίτευσης να καταγράφουν καλύτερες επιδόσεις. Μοναδικός ξεκάθαρος νικητής των Ευρωεκλογών το κόμμα Αδέλφια της Ιταλίας της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι.

Το ανεκτό όριο του ευρώ
Οι πολιτικές πιέσεις ήρθαν να προστεθούν στην απόκλιση των νομισματικών πολιτικών ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, που διατηρούν ισχυρό το δολάριο και αποδυναμώνουν το ευρώ, με κίνδυνο εισαγόμενο πληθωρισμό στην Ευρωζώνη μέσω του φθηνού νομίσματος. Όπως ανέφερε το Insider, το σημείο κλειδί δεν είναι μόνο η πορεία των τιμών στην ΕΕ, αλλά και το πώς θα επηρεασθεί το επόμενο διάστημα η ισοτιμία ευρώ – δολαρίου, με κρίσιμο όριο -σύμφωνα με οικονομολόγους- μία ισοτιμία του ευρώ στα 1,02 – 1,03 δολάρια. Ο λόγος για ένα όριο «κάτω» από το οποίο εκτιμάται πως μπορεί να προκληθούν μη ανεκτές πιέσεις από πλευράς εισαγόμενου πληθωρισμού.

Αναλυτές του Bloomberg Intelligence σημειώνουν ότι οι πτωτικές προοπτικές για το ευρώ αποτυπώνονται, πέρα από το δολάριο, πολύ καλύτερα στην ισοτιμία του έναντι του ελβετικού φράγκου και της βρετανικής στερλίνας. Το καθεστώς του ελβετικού φράγκου ως ασφαλούς καταφυγίου διατηρεί το βάρος του, ακόμα και εάν το επίσημο επιτόκιο του 1,5% είναι σημαντικά χαμηλότερο από το αντίστοιχο σε άλλες κορυφαίες κεντρικές τράπεζες. Επίσης, η μείωση του επιτοκίου καταθέσεων της ΕΚΤ στο 3,75% από 4% στη συνεδρίαση στις 6 Ιουνίου δημιουργεί ένα ακόμη μεγαλύτερο χάσμα έναντι του 5,25% στο οποίο βρίσκεται το επιτόκιο της Τράπεζας της Αγγλίας.

Το πιθανότερο τώρα είναι ότι η ΕΚΤ δεν θα κάνει κίνηση στην επόμενη συνεδρίαση στις 18 Ιουλίου με τα βλέμματα όλων να στρέφονται στη συνεδρίαση στις 12 Σεπτεμβρίου, οπότε η ΕΚΤ θα δημοσιοποιήσει τις νέες προβλέψεις της για τον πληθωρισμό και την οικονομία. Ήδη, αξιωματούχοι έχουν αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο περαιτέρω μείωσης μετά το καλοκαίρι με μεγάλο ερωτηματικό τί μέλλει γενέσθαι έως τότε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού ως προς την πορεία του πληθωρισμού και την επόμενη κίνηση της Fed. Οι επενδυτές περιμένουν αυτή τη στιγμή ότι η ΕΚΤ θα μειώσει τα επιτόκια μία ή δύο ακόμη φορές, μία το Σεπτέμβριο και μία το Δεκέμβριο.

Παρότι όμως η ΕΚΤ έχει να υποστηρίξει μία πολύ πιο εξασθενημένη οικονομία, δυσκολεύεται να συνεχίσει σε solo πορεία. Το πότε και το εάν η Fed μειώσει τα επιτόκια θα έχει πολύ πιο βαθιές επιπτώσεις στην ΕΚΤ. Οι ομολογιακές αποδόσεις στις ΗΠΑ και εν συνεχεία το δολάριο διαμορφώνουν την εικόνα στο διεθνές σκηνικό.

Σε όλα αυτά, θα πρέπει να αναφερθεί και το καθεστώς του ευρώ ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος που βρίσκεται υπό απειλή, όπως έδειξαν πρόσφατα στοιχεία της ΕΚΤ. Οι ξένες κεντρικές τράπεζες έχουν μειώσει τα αποθεματικά τους σε ευρώ κατά περισσότερο από 100 δισ. ευρώ το τελευταίο έτος, περιορίζοντας την αναλογία του ευρώ στα παγκόσμια αποθεματικά της στο χαμηλό τριετίας του 20%. Τόσο η Ιαπωνία όσο και η Ελβετία έχουν ρευστοποιήσει μέρος από τα αποθεματικά τους σε ξένα νομίσματα προκειμένου να στηρίξουν τα νομίσματά τους.

Κάποτε, η Ρωσία έχει μετατρέψει περίπου το ήμισυ των αποθεματικών της σε ευρώ, σε μία προσπάθεια να διαφοροποιηθεί από το δολάριο. Η πρακτική αυτή τίθεται εν αμφιβόλων τώρα που δεν δημοσιοποιούνται επίσημα στοιχεία για τους ρωσικούς λογαριασμούς. Οι ηγέτες των Επτά Κορυφαίων Οικονομιών του Πλανήτη (G7) συμφώνησαν να χρησιμοποιήσουν κέρδη ύψους 50 δισ. δολαρίων από τα παγωμένα αποθεματικά της ρωσικής κεντρικής τράπεζας για βοήθεια προς την Ουκρανία. Η απόφαση αυτή συνέπεσε με την επιβολή νέων δασμών στις εισαγωγές κινεζικών ηλεκτρικών αυτοκινήτων από την ΕΕ, κίνηση που ενδεχομένως να πυροδοτήσει εκροές κεφαλαίου, καθώς η Κίνα είναι βέβαιο ότι θα ανταποδώσει στην κίνηση αυτή στοχεύοντας ευρωπαϊκά προϊόντα που εξάγονται στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη.

Πολιτικές εξελίξεις σε Γαλλία και Βρετανία
Αυτό που αναμένεται ωστόσο να επηρεάσει βαθιά τις δυναμικές στην αγορά ξένου συναλλάγματος είναι η πολιτική σταθερότητα που διακυβεύεται στη Βρετανία και στη Γαλλία εν όψει των βουλευτικών εκλογών και στις δύο χώρες. Οι Εργατικοί στη Βρετανία αναμένεται να κερδίσουν τη μεγάλη πλειοψηφία στις εκλογές της 4ης Ιουλίου, εισάγοντας πιθανώς πέντε ή περισσότερα χρόνια κυβερνητικής σταθερότητας μετά από ένα πολιτικό δράμα που διήρκεσε οκτώ έτη και άρχισε από το δημοψήφισμα του 2016 για το Brexit. Αντίστοιχα, στη Γαλλία θα αποτελούσε μία δραματική αλλαγή σκηνικού εάν τον επόμενο μήνα η χώρα είχε πρωθυπουργό από διαφορετικό κόμμα και με διαφορετική δημοσιονομική φιλοσοφία από αυτή του Εμανουέλ Μακρόν, που να ασχολείτο με τις εσωτερικές υποθέσεις και τον πρόεδρο με τις εξωτερικές. Ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Μπρινό Λεμέρ, ανέφερε την Παρασκευή ότι ενδεχομένως να μην παραμείνει στο αξίωμά του μετά τις εκλογές.

Έως τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου των βουλευτικών εκλογών στη Γαλλία στις 7 Ιουλίου, το premium κινδύνου των γαλλικών κρατικών ομολόγων έναντι των γερμανικών στη 10ετία, που εκτινάχθησαν σε υψηλό επτά ετών την προηγούμενη εβδομάδα, αναμένεται να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα. Την κατάσταση ενδεχομένως να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο το γεγονός ότι η Γαλλία και η Ιταλία μπορεί να εισέλθουν στη διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεδομένου ότι τα δημοσιονομικά ελλείμματα των δύο χωρών έχουν ξεπεράσει κατά πολύ το στόχο και τις επίσημες δεσμεύσεις των κυβερνήσεων σε συνδυασμό με ένα πολύ υψηλό χρέος, που σημαίνει ότι οι Βρυξέλλες έχουν λάβει σοβαρά υπόψιν τους την όλη κατάσταση.

Επίσης, μέχρι στιγμής έχουν γίνει δύο υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Γαλλίας στο ΑΑ-, μία πρώτη από τον οίκο Fitch στις 20 Οκτωβρίου του 2023, για να ακολουθήσει η S&P Global στις 31 Μαΐου. Η Moody’s, η οποία αξιολογεί αυτή τη στιγμή τη Γαλλία μία βαθμίδα υψηλότερα, στο Αα2, με σταθερή προοπτική, προειδοποίησε την προηγούμενη εβδομάδα ότι η πολιτική αστάθεια συνιστά πιστωτικό κίνδυνο λαμβάνοντας υπόψη τη δεινή δημοσιονομική κατάσταση που θα παραλάβει η επόμενη κυβέρνηση. Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με αναλυτές, ότι οι περαιτέρω υποβαθμίσεις, τουλάχιστον ως προς την προοπτική, φαίνονται αναπόφευκτες.

Επί ποδός η ΕΚΤ αλλά… δεν συζητά βοήθεια
Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, έχει επανειλημμένως διαψεύσει ότι η κεντρική τράπεζα της Ευρωζώνης είναι εξαρτημένη από την Fed. Όμως η εξάρτησή της από τα στοιχεία υποδηλώνει ότι δεν είναι μόνο η εξάρτηση από τα στοιχεία της Ευρωζώνης αλλά και από αυτά στις ΗΠΑ καθώς και από την αντίδραση της Fed. Οι φημολογίες για το πολιτικό ή οικονομικό μέλλον του ευρώ δεν θα πρέπει να επηρεάζονται από το δολάριο, διαφορετικά ο κίνδυνος είναι μεγάλος.

Η Λαγκάρντ πάντως ανέφερε ότι η ΕΚΤ παρακολουθεί στενά τη λειτουργία των χρηματοοικονομικών αγορών με τους επενδυτές να ζητούν ένα spread για να τοποθετηθούν σε γαλλικά 10ετή έναντι των γερμανικών της τάξης των 77 μονάδων βάσης χθες το πρωί, αφού αυξήθηκε κατά 30 μονάδες βάσης την προηγούμενη εβδομάδα, στη μεγαλύτερη εβδομαδιαία άνοδο από το 2011. Σε εκδήλωση στο Παρίσι, όταν η Λαγκάρντ ρωτήθηκε εάν το spread αποτελεί πηγή ανησυχίες, απάντησε ότι η σταθερότητα των τιμών συμπορεύεται με την χρηματοοικονομική σταθερότητα. Η πρόεδρος της ΕΚΤ υπογράμμισε ότι η επιστροφή του πληθωρισμού στο στόχο του 2% φαίνεται δύσκολη υπόθεση μέσα στο σημερινό ταραγμένο πολιτικό περιβάλλον, όμως δεν υπάρχουν περιθώρια απόκλισης από αυτόν τον αντικειμενικό στόχο. Υπό αυτές τις συνθήκες, πέντε πηγές εκ των έσω της ΕΚΤ ανέφεραν ότι οι αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας δεν σχεδιάζουν να συζητήσουν έκτακτες αγορές γαλλικών κρατικών ομολόγων και εξακολουθούν να πιστεύουν ότι εναπόκειται στους Γάλλους πολιτικούς να καθησυχάσουν τους επενδυτές.

Κριστίν Λαγκάρντ / Πηγή Φωτογραφίας: ΑΡ
Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις του επικεφαλής οικονομολόγου της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν, ο οποίος είπε ότι δεν υπάρχει λόγος παρέμβασης και αγοράς γαλλικών κρατικών ομολόγων προς διάσωση της Γαλλίας, επειδή η αναστάτωση που προκλήθηκε από την πολιτική αβεβαιότητα δεν είναι εκτός ελέγχου. Εξήγησε ότι οι τελευταίες αναταράξεις των αγορών δεν πληρούν μία από τις βασικές προϋποθέσεις για παρέμβαση της ΕΚΤ – ότι η άνοδος των premium κινδύνου είναι ανεξέλεγκτη και αδικαιολόγητη.

«Αυτό που είδαμε στις αγορές είναι μία επανατοποθέτηση, χωρίς ωστόσο όλα αυτά να γίνονται ανεξέλεγκτα», ανέφερε. Παρότι δεν αναφέρθηκε συγκεκριμένα στη Γαλλία, ο Λέιν κάλεσε όλες τις κυβερνήσεις να συμμορφωθούν με το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ και να βρίσκονται σε διάλογο με την Κομισιόν. Σημειώνεται ότι το νέο εργαλείο αντιμετώπισης κρίσεων ΤΡΙ της ΕΚΤ επιτρέπει την απεριόριστη αγορά κρατικών ομολόγων από μία χώρα της Ευρωζώνης που βρίσκεται υπό την πίεση των αγορών, αλλά συμμορφώνεται πλήρως με τις παραμέτρους, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιονομικών κανόνων.

Ωστόσο, οι παράμετροι του πληθωρισμού εξακολουθούν να εμπνέουν ανησυχία. Τα νέα στοιχεία της Eurostat έδειξαν ότι το κόστος εργασίας αυξήθηκε 5,1% στο πρώτο τρίμηνο έναντι 3,4% στο τελευταίο τρίμηνο του 2023. Ωστόσο, ο Λέιν είπε ότι η τελευταία αύξηση των μισθών, παρότι υψηλή, δεν προκαλεί από μόνη της ανησυχίες επειδή υποδηλώνει μικρότερες μισθολογικές αυξήσεις τα επόμενα χρόνια.