Πώς μεταφράζονται οι εδαφικές απαιτήσεις της Ρωσίας για την ειρηνευτική συμφωνία με την Ουκρανία;

Ο Τραμπ απέτυχε για άλλη μια φορά τη Δευτέρα να πείσει τον Πούτιν να αποδεχτεί μια κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία ως πρώτο βήμα προς μια ειρηνευτική συμφωνία. Αλλά πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια συμφωνία και τι θα σήμαινε για τον ουκρανικό λαό;

Ο Guardian οπτικοποίησε τις εδαφικές απαιτήσεις της Ρωσίας προκειμένου να δείξει πώς θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην πραγματικότητα.

Μία από τις λίγες σαφείς ειρηνευτικές προτάσεις είναι ένα αμερικανικό σχέδιο που φέρεται να είδε το Reuters τον περασμένο μήνα. Ζητά από την Ουκρανία να αποδεχτεί de jure αναγνώριση της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία και de facto αναγνώριση της κατοχής μεγάλων τμημάτων αρκετών περιοχών στα ανατολικά της χώρας. Τη Δευτέρα, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιβεβαίωσε ότι η Ρωσία απαιτεί από τα ουκρανικά στρατεύματα να εγκαταλείψουν πέντε περιοχές ως προϋπόθεση όχι για ειρήνη, αλλά για κατάπαυση του πυρός και έναρξη διαπραγματεύσεων.

Πριν από τον πόλεμο, σε αυτές τις περιφέρειες κατοικούσαν περίπου 11 εκατομμύρια Ουκρανοί. Για να το θέσει σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, ο Guardian απεικόνισε ορισμένες γενικά συγκρίσιμες κατοικημένες περιοχές σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες και μία πολιτεία των ΗΠΑ, ξεκινώντας σε κάθε περίπτωση από τη βορειοανατολική γωνία. Οι σκιασμένες περιοχές αντιπροσωπεύουν πληθυσμούς περίπου 11 εκατομμυρίων Γάλλων, Βρετανών, Ιταλών και Αμερικανών πολιτών.

Για πολλούς Ουκρανούς, η πρόταση σημαίνει ότι δεν θα μπορούν ποτέ να επιστρέψουν στα σπίτια τους στις περιοχές που τώρα κατέχονται από Ρώσους.

Η Ορίσια Λουτσέβιτς, ερευνήτρια στο Chatham House, δήλωσε: «Υπάρχει ισχυρό εθνικό αίσθημα ότι η Ρωσία θα θελήσει να καταλάβει μεγαλύτερο μέρος του εδάφους της Ουκρανίας, επομένως τυχόν παραχωρήσεις απλώς τροφοδοτούν το τέρας. Οι Ουκρανοί γνωρίζουν ότι η ζωή υπό κατοχή είναι φρικτή. Οι Ουκρανοί δεν θα συμφωνήσουν ποτέ να αναγνωρίσουν νομικά την κατεχόμενη γη τους ως οτιδήποτε άλλο εκτός από παράνομη, βάναυση προσάρτηση».

Οι εκτοπισμένοι

Δεν είναι σαφές πόσοι άνθρωποι παραμένουν στις περιοχές που κατέχονται τώρα από τους Ρώσους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ολόκληρες πόλεις έχουν μετατραπεί σε ερείπια κατά τη διάρκεια του πολέμου και πολλοί Ουκρανοί κατέφυγαν σε ασφαλές μέρος είτε σε ουκρανικά ελεγχόμενα εδάφη είτε σε άλλες χώρες.

Ο ΟΗΕ αναφέρει ότι υπάρχουν 3 εκατομμύρια Ουκρανοί που έχουν εκτοπιστεί λόγω της σύγκρουσης στο εσωτερικό της χώρας και άλλα 6 εκατομμύρια στο εξωτερικό.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν λέει ότι θέλει εκλογές στην Ουκρανία. Πού θα ψηφίσουν αυτά τα 9 εκατομμύρια άνθρωποι; Ως κάτοικοι του Ντόνετσκ, όπου μερικοί από αυτούς δεν έχουν πάει από το 2014; Ως κάτοικοι του Χαρκόβου;

Η Λουτσέβιτς δήλωσε: «Οι εκλογές θα χρειαστούν προσεκτική προετοιμασία λόγω των πολλών εκτοπισμένων εντός και εκτός Ουκρανίας. Η Ουκρανία πρέπει να προστατεύσει τη φήμη της ως εκλογική δημοκρατία. Εάν οι εκλογές γίνουν πολύ γρήγορα και δεν προετοιμαστούν σωστά, οι Ουκρανοί θα αμφισβητήσουν τη νομιμότητά τους. Αυτό ακριβώς θέλει ο Πούτιν – ένα αποτυχημένο κράτος με αταξία που δεν μπορεί να αυτοκυβερνηθεί. Δεν υπάρχει αίτημα για πρόωρες εκλογές τώρα και η πίεση από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία μοιάζει με παρέμβαση στην κυριαρχία της Ουκρανίας».

Το τίμημα της αβεβαιότητας

Μία από τις πιο ανησυχητικές πτυχές αυτών των προτάσεων για την Ουκρανία είναι ότι δημιουργούν ημιτελείς υποθέσεις, οι οποίες εμποδίζουν την ανοικοδόμηση. Από τη ρωσική πλευρά, ένας Πούτιν που δεν είναι ούτε ηττημένος, ούτε τιμωρημένος μπορεί να αναμένεται να προσπαθήσει ξανά, ή τουλάχιστον να επιστρέψει στην ανάμειξη στην ουκρανική πολιτική, όπως έκανε τα χρόνια πριν από το 2014. Ακόμη και από την ουκρανική πλευρά, μια συμφωνία που θεωρείται παράνομη μπορεί να δημιουργήσει αστάθεια και μια επιθυμία να ανοίξει ξανά το ζήτημα.

Εν τω μεταξύ, οι εγγυήσεις ασφαλείας από την Ευρώπη ή τις ΗΠΑ πρέπει να υποστηρίζονται από πραγματική ισχύ για να είναι αξιόπιστες και πρέπει να αποτελούν μια αξιόπιστα μακροπρόθεσμη δέσμευση για να κάνουν τη διαφορά.

Ο Mujtaba Rahman, διευθύνων σύμβουλος για την Ευρώπη στην εταιρεία αναλυτών Eurasia Group, δήλωσε: «Το βασικό ερώτημα για την Ουκρανία είναι το εξής: θα υπάρξει μια αξιόπιστη εγγύηση ασφάλειας που θα επιτρέψει την επιστροφή ιδιωτικών κεφαλαίων στη χώρα; Η μόνη εγγύηση ασφάλειας που ο Πούτιν δεν έχει αμφισβητήσει είναι το άρθρο 5 [του ΝΑΤΟ], και γι’ αυτό οι Ουκρανοί είναι αποφασισμένοι να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Χωρίς μια τέτοια εγγύηση, δεν επιστρέφουν ιδιωτικά κεφάλαια και δεν μπορεί να υπάρξει ανοικοδόμηση».

Η εσωτερική σταθερότητα είναι επίσης σημαντική. Η Λούτσεβιτς δήλωσε: «Οι ρωσικές εδαφικές κατοχές υπονομεύουν και εμποδίζουν τις μεταρρυθμίσεις και την εδραίωση της δημοκρατίας, η οποία είναι το κλειδί για την ένταξη τόσο στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ. Ο κίνδυνος αστάθειας τρομάζει τις άμεσες ξένες επενδύσεις.

«Οι Ουκρανοί βλέπουν την ΕΕ πρώτα απ ‘όλα ως ένα πρόγραμμα εκπαιδευτικού εκσυγχρονισμού και έναν τρόπο για την εξάλειψη της διαφθοράς. Το ΝΑΤΟ σχετίζεται περισσότερο με τη συλλογική ασφάλεια, αλλά έχει ισχυρό οικονομικό αντίκτυπο. Για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, είναι κλειδί για το Κίεβο να επιτύχει στη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ. Το γεγονός ότι η ΕΕ έχει ξεκινήσει ενταξιακές συνομιλίες με την Ουκρανία θεωρείται μία από τις νίκες του ουκρανικού λαού».