Παγκόσμια αγωνία για τον Αμαζόνιο – Ποιες δραστηριότητες καταστρέφουν το τροπικό δάσος

Οι εικόνες του φλεγόμενου «πνεύμονα του πλανήτη» προκαλούν παγκόσμια αγωνία ενώ η διεθνής πίεση αυξάνεται ώστε να παρακινηθεί ο ακροδεξιός Μποσονάρου να δράσει

Εκατοντάδες νέες δασικές πυρκαγιές σαρώνουν τη Βραζιλία, οι πιο καταστροφικές στην Αμαζονία τα τελευταία χρόνια, ενώ η διεθνής πίεση αυξάνεται ώστε να παρακινηθεί ο ακροδεξιός πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μποσονάρου να δράσει (ΕΔΩ οι εξελίξεις των προηγούμενων ημερών).

Ομάδα του Γαλλικού Πρακτορείου που πέταξε χθες, Παρασκευή, πάνω από την πολιτεία Ροντόνια (βορειοδυτικά) διαπίστωσε την παρουσία πολλαπλών πυρκαγιών. Οι κάτοικοι του Πόρτο Βέλο εξέφρασαν σήμερα φόβους για το σύννεφο του καπνού που καλύπτει την μεγαλύτερη πόλη της περιοχής.

“Ανησυχώ πολύ για το περιβάλλον και την υγεία μας”, δήλωσε η Ντελμάρα Σίλβα στο AFP. “Έχω μια κόρη που έχει αναπνευστικά προβλήματα και με τις πυρκαγιές υποφέρει περισσότερο”.

Η τύχη του μεγαλύτερου τροπικού δάσους στον πλανήτη βρίσκεται στο επίκεντρο της συνόδου κορυφής της G7 που πραγματοποιείται αυτό το Σαββατοκύριακο στο Μπιαρίτς, στη νοτιοδυτική Γαλλία.

Τα τελευταία επίσημα στοιχεία αναφέρουν ότι 78.383 πυρκαγιές έχουν καταγραφεί από τον Ιανουάριο, ένα ρεκόρ από το 2013.

Στην Αμαζονία, όταν μια δασική έκταση εκχερσώνεται, οι κορμοί των δέντρων μεταφέρονται αλλού, αλλά η υπόλοιπη βλάστηση καίγεται επί τόπου κατά τη διάρκεια της ξηρής περιόδου, η οποία διαρκεί από τον Ιούλιο έως τον Νοέμβριο. Στις γεωργικές εκτάσεις ή στα λιβάδια, η βλάστηση και τα ζιζάνια επίσης στοιβάζονται εκεί, περιμένοντας την ξηρή περίοδο. Αυτά καίγονται τώρα, λένε οι ειδικοί.

Περισσότερες από τις μισές αυτές πυρκαγιές μαίνονται στην Αμαζονία, όπου ζουν περισσότεροι από 20 εκατομμύρια άνθρωποι. ‘Αλλες 1.663 νέες φωτιές καταγράφηκαν την Πέμπτη και την Παρασκευή, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Διαστημικής Έρευνας της Βραζιλίας (INPE).

Ο επικεφαλής του INPE αποπέμφθηκε στις αρχές Αυγούστου γιατί έδωσε στη δημοσιότητα στοιχεία σχετικά με την αποψίλωση των δασών, τα οποία κρίθηκαν ψευδή από τον πρόεδρο Μπολσονάρου: τα στοιχεία έδειχναν ότι η αποψίλωση των δασών τον Ιούλιο ήταν σχεδόν τετραπλάσια από εκείνη που καταγράφηκε κατά τη διάρκεια του ίδιου μήνα του 2018.

Αυτά τα νέα στοιχεία δημοσιοποιήθηκαν την ημέρα που ο Μπολσονάρου ανακοίνωσε την ανάπτυξη του στρατού για την κατάσβεση των φωτιών και την καταπολέμηση της εγκληματικότητας στην περιοχή.

Φωνάζοντας “Σώστε την Αμαζονία”, χιλιάδες διαδηλωτές που μετείχαν σε διάφορες κινητοποιήσεις συγκεντρώθηκαν την Παρασκευή στο Σάο Πάολο και το Ρίο ντε Ζανέιρο. ‘Αλλες διαδηλώσεις έγιναν έξω από τις πρεσβείες και τα προξενεία της Βραζιλίας ανά τον κόσμο, έπειτα από το προσκλητήριο πολλών ΜΚΟ.

Η περιβαλλοντική κρίση είναι τέτοια που απειλεί να τορπιλίσει την εμπορική συμφωνία ΕΕ-Mercosur (Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη και Παραγουάη) που υπογράφηκε στα τέλη Ιουνίου έπειτα από 20 χρόνια διαπραγματεύσεων.

“Είναι δύσκολο να φανταστούμε μια ομαλή διαδικασία επικύρωσης από τις ευρωπαϊκές χώρες, όσο η κυβέρνηση της Βραζιλίας θα επιτρέπει την καταστροφή του πράσινου πνεύμονα της Γης”, προειδοποίησε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ λίγο πριν από την έναρξη της συνόδου της G7.

Ο Εμανουέλ Μακρόν κατηγόρησε την Παρασκευή τον πρόεδρο Μπολσονάρου ότι “είπε ψέματα” όταν δεσμεύτηκε για την προστασία του περιβάλλοντος και ανακοίνωσε ότι υπό αυτές τις συνθήκες η Γαλλία αντιτίθεται στη συνθήκη ΕΕ-Mercosur.

“Υπάρχουν δασικές πυρκαγιές σε όλο τον κόσμο και αυτό δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για πιθανές διεθνείς κυρώσεις”, δήλωσε ο πρόεδρος της Βραζιλίας σε σύντομη τηλεοπτική του ομιλία. Κατηγόρησε επίσης μέσω Twitter τον ομόλογό του της Γαλλίας ότι θέλει να “υποκινεί το μίσος εναντίον της Βραζιλίας από απλή ματαιοδοξία”. Λίγο νωρίτερα, είχε γράψει στο Twitter: “Η πιο έντονη φωτιά είναι αυτή της κυριαρχίας μας επί της Αμαζονίας”, της οποίας το 60% βρίσκεται στο έδαφος της Βραζιλίας.

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο ακροδεξιός Μπολσονάρου, κυνηγώντας… ανεμόμυλους, είχε δείξει με το δάκτυλο τις περιβαλλοντικές ΜΚΟ αναφερόμενος σε “εμπρησμούς”. “Οι ΜΚΟ χάνουν χρήματα που προέρχονται από τη Νορβηγία και τη Γερμανία. Δεν έχουν πια θέσεις εργασίας, προσπαθούν να με ανατρέψουν”, δήλωσε αναφερόμενος στην αναστολή από τις δύο χώρες των επιδοτήσεών τους στο Ταμείο Αμαζονία για την προστασία του τεράστιου τροπικού δάσους.

Βασική αιτία η παγκόσμια δίψα για το βοδινό κρέας και τη σόγια από τη Βραζιλία
Το βοδινό κρέας και η γενετικά μεταλλαγμένη σόγια που αγοράζουν αφειδώς όλες οι χώρες του κόσμου: αυτές είναι οι γεωργικές δραστηριότητες που καταστρέφουν τον Αμαζόνιο και, σύμφωνα με όλους τους ερευνητές, εξηγούν τη δραματική αύξηση των πυρκαγιών στο τροπικό δάσος, όπως αναφέρει ανάλυση του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων.

Βοδινό

«Η εκτεταμένη εκτροφή βοοειδών είναι ο βασικός παράγοντας της αποψίλωσης του Αμαζόνιου. Λίγο περισσότερο από το 65% των αποψιλωμένων εκτάσεων στον Αμαζόνιο πλέον χρησιμοποιούνται ως βοσκοτόπια», εξηγεί ο Ρομούλο Μπατίστα, ερευνητής της Greenpeace.

H Βραζιλία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας βοδινού κρέατος παγκοσμίως. Οι εξαγωγές βοδινού έφτασαν το 2018 το ρεκόρ του 1,64 εκατομμυρίου τόνων (πηγή: Ένωση Εξαγωγικών Βιομηχανιών Κρέατος Βραζιλίας). Βασικές αγορές είναι η Κίνα και ακολουθούν η Αίγυπτος και η ΕΕ.

Πίσω από την πρώτη θέση της Βραζιλίας βρίσκονται λίγο περισσότερα από είκοσι χρόνια ιδιαίτερα εντυπωσιακής ανάπτυξης. Από το 1997 ως το 2016, για παράδειγμα, η χώρα δεκαπλασίασε τις εξαγωγές της σε βοδινό κρέας (σε βάρος όσο και σε αξία).

Στην αγορά κυριαρχούν τρεις μεγάλες εταιρείες: η JBS, η Minerva και η Marfrig.

Σόγια

Οι γεωργικές δραστηριότητες καταλαμβάνουν σχεδόν το 6,5% των αποψιλωμένων εκτάσεων του Αμαζονίου.

Ήδη πρώτος εξαγωγέας σόγιας παγκοσμίως, μπροστά και από τις ΗΠΑ, η Βραζιλία εξήγαγε 83,3 εκατομμύρια τόνους το 2018, δηλαδή αύξηση 22,2% σε σχέση με το 2017, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών της χώρας.

Η αυξητική αυτή τάση εξηγείται κυρίως από τις ανάγκες της Κίνας, πρώτου εισαγωγέα της βραζιλιάνικης σόγιας, κυρίως γενετικά μεταλλαγμένης. Ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ- Κίνας έχει αναγκάσει το Πεκίνο να αγοράζει περισσότερη σόγια από τη Βραζιλία για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις ανάγκες της κτηνοτροφίας της.

Οι εξαγωγές σόγιας από τη Βραζιλία στην Κίνα αυξήθηκαν κατά 30% πέρυσι.

Η καλλιέργεια σόγιας είναι μία από τις βασικότερες που σιγά σιγά αφαιρεί εδάφη από το δάσος του Αμαζονίου. Όμως το 2006 τέθηκε σε εφαρμογή μορατόριουμ κι έτσι «μετά το 2008 λιγότερο από το 2% της σόγιας που καλλιεργείται στον Αμαζόνιο παράγεται σε αποψιλωμένες περιοχές», επισημαίνει ο Μπατίστα.

Η Ευρώπη επίσης αγοράζει βραζιλιάνικη σόγια, την οποία χρησιμοποιεί κυρίως για ως τροφή για τα ζώα εκτροφής, σύμφωνα με τη Greenpeace. Η ΜΚΟ είχε καταγγείλει τον Ιούνιο «τον εθισμό» της Ευρώπης στις εξαγωγές σόγιας από τη Λατινική Αμερική.

Η καλλιέργειας σόγιας στη Βραζιλία γνώρισε τεράστια άνοδο τη δεκαετία του 1970 με τη μετακίνηση των παραγωγών από το νότιο τμήμα της χώρας προς τα κεντροδυτικά, την ανάπτυξη νέων τεχνικών και τη χρήση ζιζανιοκτόνων.