Μέτρα στήριξης και διατήρηση της δημοσιονομικής «τάξης» – Το στοίχημα

Εδώ και αρκετούς μήνες οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών, ανάμεσά τους και η ελληνική, προσπαθούν να ισορροπήσουν σ ένα τεντωμένο σχοινί. Από τη μία πλευρά βρίσκεται η ανάγκη στήριξης των νοικοκυριών και επιχειρήσεων που πλήττονται διαρκώς από την ενεργειακή κρίση και την ακρίβεια και από την άλλη «εδράζεται» η διαφύλαξη των δημοσιονομικών κεκτημένων και η αποφυγή επιλογών που θα εκτροχιάσουν την οικονομική πορεία των χωρών.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Αυτό είναι και θα συνεχίσει να αποτελεί το ισχυρό διακύβευμα για τους επόμενους μήνες, οι οποίοι θα σηματοδοτήσουν τη διολίσθηση της ευρωπαϊκής οικονομίας σε μεγάλη επιβράδυνση, μηδενική ανάπτυξη και για κάποιες χώρες σε ύφεση το 2023. «Μαγικές» συνταγές δεν υπάρχουν που θα έλυναν μονομιάς το γρίφο και θα αποκαθιστούσαν την «τάξη» στην κοινωνία που πλήττεται και στην οικονομία που «αιμορραγεί». Προτάσεις διατυπώνονται συνεχώς, όπως για παράδειγμα αυτή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το οποίο κάλεσε τις χώρες να περιορίσουν-μαζέψουν τις επιδοτήσεις και τα μέτρα στήριξης. Για την ακρίβεια το ΔΝΤ υποστήριξε ότι πρέπει να πάψουν να αποδίδονται οριζόντια μέτρα ενίσχυσης, διότι αυτή η «πρακτική» θα ζημιώσει σημαντικά τα δημοσιονομικά των κρατών, εκτοξεύοντας τα ελλείμματα. Το Ταμείο ζητά στοχευμένα και προσωρινά μέτρα που θα απευθύνονται αποκλειστικά σε νοικοκυριά με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.

Δεν είναι πρώτη φορά που το ΔΝΤ «εισηγείται» κάτι τέτοιο, ούτε προφανώς ανάλογη πρόταση δεν έχει πέσει ξανά στο τραπέζι, στον παγκόσμιο διάλογο που βρίσκεται εν εξελίξει αναφορικά με την αναχαίτιση της ενεργειακής κρίσης και του πληθωρισμού. Ούτε φυσικά το Ταμείο «ανακαλύπτει την πυρίτιδα», σημειώνοντας πως τα δημόσια οικονομικά επιβαρύνονται πολύ από τις ενεργειακές επιδοτήσεις. Μ’ αυτή τη σκέψη πορεύεται εδώ και κάμποσους μήνες η πλειονότητα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Με την αποδοχή αυτού του κινδύνου γίνονται οι οικονομικοί σχεδιασμοί στην Ελλάδα και στις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες και θα συνεχίσουν να διαμορφώνονται στο εγγύς μέλλον, καθώς τόσο η ενεργειακή κρίση όσο και ο πληθωρισμός δεν δείχνουν τάσεις αποκλιμάκωσης.

Πάνε πρίμα τα δημοσιονομικά

Η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ότι θα συνεχίσει να παρεμβαίνει ενισχυτικά προς την κοινωνία, όσο διαρκεί η ενεργητική κρίση και οξύνεται η ακρίβεια εξαιτίας του πληθωρισμού. Η Ελλάδα, χάρη στην εξαιρετική πορεία των δημοσιονομικών της κατά το πρώτο οκτάμηνο του 2022, καταγράφει ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από ευρωπαϊκό μέσο όρο και βάσει των εκτιμήσεων, θα γλιτώσει την ύφεση το 2023, εν αντιθέσει με κραταιές χώρες όπως η Γερμανία και η Ιταλία. Επιδεικνύει ανθεκτικότητα, αντοχές και τη δυναμική για να μη λυγίσει από τη δοκιμασία και με όπλα την υπεραπόδοση των φοροεσόδων και την εξαιρετική πορεία του τουρισμού, δημιουργεί πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο ο οποίος διοχετεύεται προς μέτρα στήριξης.

Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2023 που κατέθεσε πρόσφατα το οικονομικό επιτελείο, εμπεριέχεται πακέτο μέτρων στήριξης ύψους 3,5 δισ.ευρώ, όπως και επιπλέον 1 δισ.ευρώ αποθεματικό για αυξημένες δαπάνες αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης, πρωτίστως για την επιδότηση λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος. Τα οικονομικά της χώρας επιτρέπουν όλα τα παραπάνω, σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ, το οποίο προβλέπει στο προσχέδιο προϋπολογισμού του 2023, πρωτογενές πλεόνασμα στο 0,7% του ΑΕΠ και ανάπτυξη 2,1%.