Η τουρκική εμπλοκή στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ- Συνάντηση Μπλίνκεν με Τσαβούσογλου

Σουηδία και Φινλανδία υπέβαλαν ταυτόχρονα επίσημα αιτήματα για ένταξη στο ΝΑΤΟ την Τετάρτη, σε μια πολύ σημαντική αλλαγή στην αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης. Σύμφωνα με αξιωματούχους της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, το ΝΑΤΟ είναι πιθανό να ολοκληρώσει το πρώτο στάδιο της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων των δύο χωρών εντός μίας ή δύο εβδομάδων, γεγονός που θα τους επιτρέψει να συμμετάσχουν τον Ιούνιο, ως υποψήφια μέλη, στη σύνοδο κορυφής στη Μαδρίτη.

«Είναι μια τέλεια ευκαιρία για φωτογραφία ώστε να τους καλωσορίσουμε», σχολίασε στους Financial Times διπλωμάτης από χώρα του ΝΑΤΟ. Μόνο που η Τουρκία φαίνεται να χαλάει- μέχρι στιγμής- την φωτογραφία. Η Άγκυρα έχει εκφράσεις τις αντιρρήσεις για την ένταξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ, με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να τις κατηγορεί ότι προσφέρουν προστασία σε «τρομοκράτες». Μάλιστα απέτρεψε τους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών να επισκεφθούν την Τουρκία τις επόμενες ημέρες, προσπαθώντας να βρουν «κοινό έδαφος».

Πολλοί βλέπουν πίσω από την απειλή βέτο της Τουρκίας μια προσπάθεια να παζαρέψει. «Ανεβάζει το τίμημα» της ένταξης Φινλανδίας και Σουηδίας, όπως είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου, Ζαν Άσελμπορν.

Τι θα μπορούσε όμως να κερδίσει;

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι επιδιώκει να αποσπάσει παραχωρήσεις από τη Σουηδία και τις ΗΠΑ που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως πολιτικός θρίαμβος στο εσωτερικό, δεδομένου ότι η χώρα αντιμετωπίζει ένα «οικονομικό χάλι» και η πλειοψηφία των Τούρκων έχει χάσει την πίστη της στην ικανότητα του Ερντογάν να διορθώσει την οικονομία.

Δεδομένου ότι η Άγκυρα βλέπει τη Σουηδία ως το κύριο πρόβλημα, αναμένεται να την πιέσει να εκδώσει φερόμενα μέλη του PKK που χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία και τη Σουηδία καθώς και από την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Το PKK πραγματοποιεί ένοπλη εξέγερση κατά του τουρκικού κράτους τα τελευταία 40 χρόνια και θεωρείται από την πλειοψηφία του τουρκικού κοινού ως υπαρξιακή απειλή. Το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu ανέφερε ότι η Σουηδία απέτυχε να ανταποκριθεί στα αιτήματα για την αποστολή 11 φερόμενων ως μελών του PKK για να δικαστούν για τρομοκρατικές κατηγορίες στην Τουρκία τα τελευταία πέντε χρόνια.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου έχει επίσης δηλώσει ότι θέλει η Σουηδία και η Φινλανδία να άρουν τα εμπάργκο όπλων που, μαζί με κάποιες άλλες χώρες, επέβαλαν στην Τουρκία το 2019, όταν ο Ερντογάν διέταξε τον στρατό του να επιτεθεί σε Κούρδους που συνδέονται με το PKK στη Συρία. Τούρκοι αξιωματούχοι είναι επίσης δυσαρεστημένοι που κορυφαίοι Σουηδοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Άμυνας, είχαν συζητήσεις με ανώτερα στελέχη μιας συριακής κουρδικής οργάνωσης που έχει στενούς δεσμούς με το PKK.
Η Τουρκία μπορεί να θέλει να πιέσει τις ΗΠΑ να ανακαλέσουν την απόφαση που έβγαλε την Τουρκία από το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35 αφού η Άγκυρα αγόρασε ένα ρωσικό πυραυλικό σύστημα, και να εγκρίνει το αίτημα της Άγκυρας για βοήθεια για τον εκσυγχρονισμό της αεροπορίας της επιτρέποντάς της να αγοράσει νέα αεροσκάφη F-16, εκτιμά ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου.
Στο μεταξύ, ο Τσαβούσογλου πρόκειται να συναντήσει σήμερα τον Αμερικανό ομόλογό του Άντονι Μπλίνκεν στη Νέα Υόρκη και ενδέχεται να επιδιώξει να διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ την τουρκική υποστήριξη για την διεύρυνση του ΝΑΤΟ.

Ωστόσο, ενώ η κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν είχε εκφράσει προηγουμένως την υποστήριξή της για το αίτημα της Τουρκίας να αγοράσει νέα F-16, η πρόταση απαιτεί την έγκριση του Κογκρέσου που τηρεί σκεπτική στάση. Το να δίνεις την εικόνα του αναξιόπιστου συμμάχου του ΝΑΤΟ «δεν θα αποφέρει κανέναν οπαδό του Ερντογάν» στο Καπιτώλιο, σχολιάζει ο Εμρέ Πέκερ του Eurasia Group.

Ο Πέκερ πιστεύει ότι ο Τούρκος ηγέτης θα υποχωρήσει τελικά αφού εξασφαλίσει κάποια «συμβολική και πραγματική» πρόοδο από τις δύο χώρες, που θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει για να «κερδίσει πολιτικούς πόντους στο εσωτερικό».

Άλλοι βλέπουν μεγαλύτερο απειλή στον τουρκικό σκόπελο. «Νομίζω ότι η βασική υπόθεση ότι θα υποχωρήσει είναι αστεία», σύμφωνα με τον Άαρον Στάιν, διευθυντή του προγράμματος Μέσης Ανατολής στο Ινστιτούτο Ερευνών Εξωτερικής Πολιτικής. Ο Στάιν εκτιμά ότι οι δυτικοί αξιωματούχοι υποτιμούν σταθερά τη σοβαρότητα των απειλών του Τούρκου προέδρου. «Ειλικρινά δεν ξέρω πώς θα πάει αυτό», είπε. «Μπορώ να υποστηρίξω ότι θα λάβει κάτι [ως προσφορά ειρήνης] πριν από τη σύνοδο κορυφής της Μαδρίτης».