Η «γενναία» πρόταση Μπάιντεν για τα εμβόλια και η άτολμη Ευρώπη

Ο Τζο Μπάιντεν δεν υποδύθηκε ποτέ τον σοσιαλιστή, ούτε φυσικά διεκδίκησε τον ρόλο του προστάτη των φτωχών και αδυνάτων. Κι όμως μπροστά στην αναλγησία, στη φοβικότητα, και την ιδιοτελή εξυπηρέτηση συμφερόντων που επιδεικνύουν οι Ευρωπαίοι, απέναντι στην πρότασή του για άρση των πατεντών στα εμβόλια του Covid-19, μοιάζει με «Ρομπέν των Δασών». Καθ’ υπερβολή, βεβαίως, διότι καλώς ή κακώς ο Αμερικανός πρόεδρος προέρχεται και «εκφράζει» τον πυρήνα της καπιταλιστικής συλλογιστικής. Κι όμως τολμά, επιζητά την πραγματική αλλαγή στον τρόπο σκέψης του δυτικού κόσμου, απέναντι στα ζητήματα αλληλεγγύης, κοινωνικής ισότητας και αλτρουϊσμού, που συνδέονται άμεσα με υγειονομικές κρίσεις.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Το ζήτημα των εμβολίων και του διαμοιρασμού τους σ’ όλες τις γωνιές της γης, όπου η πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού θα μπορεί να τα προμηθεύεται, είναι εξόχως κοινωνικό και συνάμα πολιτικό. Το παρόν κείμενο δεν έχει ως σκοπό να αγιογραφήσει τον Τζο Μπάιντεν, αλλά αντιθέτως να καυτηριάσει το γεγονός πως και πάλι οι Ευρωπαίοι γίνονται δακτυλοδεικτούμενοι, περνούν με εντυπωσιακό τρόπο κάτω από τον πήχη!

Θα περίμενε κάποιος, ότι οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ευαγγελίζονται τη δημοκρατία, την ισότητα και τις πανανθρώπινες αξίες, θα αντιμετώπιζαν με ζέση την πρόταση του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος και πάλι ξάφνιασε ευχάριστα. Τι πρότεινε ο Αμερικανός πρόεδρος; Να αρθούν οι πατέντες των εμβολίων για τον κορωνοϊό, ούτως ώστε να πραγματοποιηθεί μια πιο ταχεία και φθηνή παραγωγή τους και τα εν λόγω φάρμακα να φτάσουν παντού, να διατεθούν σε κάθε γωνιά του πλανήτη που βρίσκεται αντιμέτωπη με την πανδημία του κορωνοϊού.
Με την πρόταση Μπάιντεν ταυτίζονται πάνω από 100 χώρες, ενώ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαιρέτισε την πρωτοβουλία του Αμερικανού προέδρου. Και η αλήθεια είναι πως πρόκειται για μια πρόταση ρηξικέλευθη, ιστορικής σημασίας όπως την αποκάλεσαν οι New York Times, με ισχυρό ιδεολογικό-πολιτικό συμβολισμό και ανατρεπτική ισχύ για θέσφατα και δογματικές αντιλήψεις, αναφορικά με τον τρόπο λειτουργίας του καπιταλιστικού συστήματος. Προέρχεται, μάλιστα, από τη «μήτρα» του καπιταλισμού, γεγονός που προσδίδει περισσότερη δυναμική στην πρόταση.

Απέναντι σ’ αυτή τη γενναία «ιδέα», που έχει ως στόχο να βοηθήσει τους φτωχούς πληθυσμούς, κυρίως της Αφρικής, αλλά και να αναχαιτίσει το κύμα της πανδημίας που αναπτύσσεται απειλητικά και πλησίον της Βόρειας Αμερικής, η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίστηκε αρχικώς αμήχανη. Εν μέσω της άτυπης Συνόδου Κορυφής, η ηγεσία της Ε.Ε. έψαχνε επαρκείς απαντήσεις και βηματισμό, απέναντι στην αμερικανική πρόταση, που η αλήθεια είναι πως τάραξε τα νερά. Κάποιοι… κακεντρεχείς θα ισχυριστούν ότι περίμενε να δοθεί κατεύθυνση από τη Γερμανία, πριν σταθεί απέναντι στην πρόταση Μπάιντεν, δια στόματος της Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν. Ακολούθησε το ξεκάθαρο γερμανικό «nein» από την Άνγκελα Μέρκελ, η οποία έκρινε αναποτελεσματική και μάλλον ανούσια την πρωτοβουλία Μπάιντεν. Πίσω, βεβαίως από το γερμανικό «όχι», βρίσκεται η ανάγκη του Βερολίνου να προασπίσει τα συμφέροντα των γερμανικών εταιρειών (BionTech, CureVac) που διαδραματίζουν ήδη καίριο ρόλο στην παγκόσμια αγορά εμβολίων του COVID-19.

Η γερμανική κατεύθυνση και ο διχασμός

Η Γερμανία, λοιπόν, τάσσεται αναφανδόν κατά της πρότασης Μπάιντεν, η επίσημη ηγεσία της Ε.Ε. ακολουθεί, η Γαλλία «ψελλίζει» υπέρ της αλληλεγγύης και της άρσης των πατεντών, χωρίς όμως να παίρνει διαυγή-ξεκάθαρη θέση και εν γένει η Ευρώπη μοιάζει και πάλι διχασμένη. Η κεντρική κατεύθυνση, όμως, της Ε.Ε έχει και πάλι γερμανική οσμή και αυτή ορίζει πως η πρόταση Μπάιντεν απορρίπτεται χωρίς δεύτερη σκέψη.

Οι Γερμανοί, μάλιστα, κατηγορούν τις ΗΠΑ ότι απαγορεύουν τις εξαγωγές εμβολίων και κυρίως πρώτων υλών, ενώ και κορυφαία διεθνή ΜΜΕ, όπως το Reuters, ασχολήθηκαν εκτενώς με το θέμα. Η Ουάσιγκτον, πάντως, διαψεύδει τους γερμανικούς ισχυρισμούς. Σε κάθε περίπτωση η ουσία βρίσκεται αλλού…

Χτύπημα στο «σύστημα»

Η πρόταση Μπάιντεν, προκάλεσε σοκ, τεράστια αμηχανία και κατόπιν εκνευρισμό στην πανίσχυρη φαρμακοβιομηχανία. Για πρώτη φορά, έστω και υπό πρόσκαιρη μορφή, απειλείται ξεκάθαρα το μονοπώλιό της στον τομέα των εμβολίων. Ήταν ισχυρό χτύπημα στο «σύστημα», ανεξαρτήτως εάν πίσω από την πρωτοβουλία Μπάιντεν, καμουφλάρονται ή ευρίσκονται άλλες επιδιώξεις ή κίνητρα.

Ο Τζο Μπάιντεν έπραξε αυτό που η Ευρώπη απέφευγε επιμελώς να πραγματώσει. Με «αραχνιασμένα» κοινωνικά αντανακλαστικά, τα οποία άργησε επιδεικτικά να ενεργοποιήσει κατά την έξαρση της πανδημίας, η Ε.Ε. βρίσκεται και πάλι στη λάθος πλευρά. Δακτυλοδεικτούμενη και αμήχανη….