Γιατί το 2025 είναι έτος-σταθμός για την ελληνική οικονομία

Τα προηγούμενα χρόνια -όπως και το 2024- η ελληνική οικονομία κινήθηκε με υψηλούς αναπτυξιακούς ρυθμούς, καταγράφοντας και ισχυρά δημοσιονομικά αποτελέσματα (πρωτογενή αποτελέσματα, μείωση χρέους κτλ). Κατέδειξε την ανθεκτικότητά της απέναντι σε μια σειρά από εξωγενείς κρίσεις (ενέργεια, πληθωρισμός, πόλεμοι) που επηρέασαν το διεθνές οικονομικό περιβάλλον.

Την ίδια στιγμή, όμως, έχουν αυξηθεί κατακόρυφα οι ανάγκες της κοινωνίας και των πολιτών, κυρίως σ’ ό,τι αφορά την ενίσχυση των εισοδημάτων και τηn φορολογική του «ανακούφιση». Αυτή τη συνθήκη έλαβε υπόψη το οικονομικό επιτελείο κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού 2025, εισάγοντας θετικά μέτρα-υψηλού όμως δημοσιονομικού κόστους- όπως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και η αύξηση των μισθών που αποσκοπούν στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος.

Η ισορροπία ανάμεσα στην ανάπτυξη-όπου και πάλι τίθενται υψηλοί στόχοι- και στη διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, εν μέσω αυξημένων προκλήσεων στο διεθνές περιβάλλον, είναι δύσκολο εγχείρημα. Υπό αυτό το πρίσμα το 2025 αναδεικνύεται ως έτος-κλειδί για την οικονομική πορεία της Ελλάδα.

Σε πρόσφατη ανάλυσή της, η Eurobank εξετάζει πόσο επιτεύξιμοι είναι οι στόχοι που έχει θέσει το οικονομικό επιτελείο για το 2025. Οι αναλυτές της τράπεζας χρησιμοποίησαν την προσομοίωση Monte Carlo, με τα αποτελέσματά της να δείχνουν ότι ο στόχος του κρατικού προϋπολογισμού  (2,4% του ΑΕΠ) είναι εφικτός με πιθανότητα 42,48%. Αν θεωρηθεί ως δεδομένη η βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης η επίτευξη του εν λόγω στόχου θεωρείτε σχεδόν βέβαιη.

Χρησιμοποιήθηκαν ετήσια στοιχεία από το 2001 έως το 2023 από τη βάση δεδομένων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Για τη βελτίωση της ακρίβειας των εκτιμήσεων, αποκλείστηκαν τα πρώτα έτη της οικονομικής κρίσης (η περίοδος δημοσιονομικής σύγκλισης 2008-2013) καθώς και αυτά της πανδημίας COVID19 (2020-2021). Η προσομοίωση βασίστηκε σε 10.000 τυχαίες επαναλήψεις για να δημιουργηθεί μια κατανομή πιθανών δημοσιονομικών αποτελεσμάτων για το 2025.

Η εκτιμώμενη μέση τιμή του 2025 προσαρμόστηκε προς τα πάνω, υποθέτοντας ότι, πέρα από την αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας, οι μεταρρυθμίσεις στη φορολογική συμμόρφωση και τη βελτιωμένη δημοσιονομική πειθαρχία που εφαρμόστηκαν εντός του 2024 θα συνεχίσουν να αποδίδουν ως προς την βελτίωση των φορολογικών εσόδων.

Επιτεύξιμοι οι δημοσιονομικοί στόχοι

Η παραπάνω άσκηση δείχνει ότι η πιθανότητα επίτευξης του στόχου του Προϋπολογισμού 2025, ο οποίος ανέρχεται στο 2,4% του ΑΕΠ, εκτιμάται στο 42,48%. Η σχετικά υψηλή πιθανότητα επιβεβαιώνει ότι η επίτευξη του εν λόγω στόχου για το 2025 είναι εφικτή. Σημειώνεται εδώ ότι το εναλλακτικό σενάριο (100%-42,48%) δεν θα είναι απαραίτητα χειρότερο του στόχου του προϋπολογισμού για το 2025.

Το εναλλακτικό σενάριο μπορεί να αποκλίνει είτε προς τα κάτω, δηλαδή να είναι χαμηλότερο από το στόχο (χειρότερη δημοσιονομική απόδοση), είτε προς τα πάνω, δηλαδή να είναι υψηλότερο από το στόχο (καλύτερη δημοσιονομική απόδοση). Η κατανομή των προσομοιώσεων υποδηλώνει ότι το εύρος των πιθανών αποκλίσεων περιλαμβάνει και τις δύο περιπτώσεις. Αντίστοιχα, η πιθανότητα επίτευξης της πρόβλεψης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2,9% του ΑΕΠ) είναι 32,98%.

Σύμφωνα με το αποτέλεσμα της προσομοίωσης για τον στόχο του Προϋπολογισμού 2025 και αν δεν ληφθεί υπόψιν η προσαρμογή της μέσης τιμής για το εν λόγω έτος, που αποδίδεται στην περαιτέρω βελτίωση των φορολογικών εσόδων και άλλων παραγόντων, η εκτίμηση για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2025 διαμορφώνεται στο 1,64% του ΑΕΠ. Αυτό το σενάριο όμως είναι ήδη εκτός συζήτησης αφού σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό του 2025, μόνο η ετήσια αύξηση των φορολογικών εσόδων προβλέπεται στο 1,0% του ΑΕΠ. Με άλλα λόγια, εφόσον οι προβλέψεις του Προϋπολογισμού 2025 για τα έσοδα και την οικονομική δραστηριότητα επιβεβαιωθούν αποκλείεται το χαμηλότερο σενάριο που μόλις αναφέρθηκε (+1,64% του ΑΕΠ) και η επίτευξη του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2025 θεωρείται σχεδόν βέβαιη, ενισχύοντας την πιθανότητα επίτευξης ενός υψηλού πλεονάσματος.

Αποδεικνύεται συνεπώς ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στη φορολογία και η βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης συμβάλλουν σημαντικά στη δημοσιονομική προοπτική της χώρας. Επιπλέον, η επίτευξη υψηλότερου πρωτογενούς πλεονάσματος το 2024 – ενδεικτικά, της τάξης του 2,9% του ΑΕΠ, όπως διαφαίνεται και από τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού παραπάνω  – θα ενισχύσει περαιτέρω την πιθανότητα επίτευξης του στόχου για το 2025.