Γερμανία: Οι οικονομικοί πονοκέφαλοι ξυπνούν μνήμες εποχών που αποκαλούταν ο “μεγάλος ασθενής” της Ευρώπης

Η οικονομία της Γερμανίας -η μεγαλύτερη της Ευρώπης- πασχίζει να αναπτυχθεί και η αδυναμία αυτή θα συνεχιστεί, σχολιάζει το Bloomberg, αναφερόμενο στα τελευταία οικονομικά στοιχεία που ήρθαν από τη χώρα.

Οι ειδήσεις αυτής της εβδομάδας ότι η οικονομία παρέμεινε στάσιμη κατά το τελευταίο τρίμηνο, σε συνδυασμό με τα απογοητευτικά οικονομικά στοιχεία του Ιουλίου, δείχνουν πώς η χώρα που θεωρούταν επί μακρόν ως ο κινητήριος μοχλός της επέκτασης της περιοχής αποτελεί σήμερα φρένο στις προοπτικές της.

Η ύφεση από την οποία η Γερμανία έχει πλέον μόλις και μετά βίας εξέλθει έχει ήδη διαψεύσει την τολμηρή πρόβλεψη του καγκελάριου Όλαφ Σολτς τον Ιανουάριο ότι μια τέτοια ύφεση δεν θα υλοποιηθεί.

Η τελευταία εξέλιξη αναδεικνύει πόσο βαθιά ριζωμένα είναι τα βιομηχανικά προβλήματα σε ένα έτος κατά το οποίο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει ότι η ταλαιπωρημένη από την ενέργεια γερμανική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με τη μόνη συρρίκνωση της G7. Θα μπορούσε η Γερμανία να επιστρέψει στον παλιό της ρόλο ως ο “μεγάλος ασθενής” στο αναπτυξιακό δυναμικό της Ευρώπης;

“Το αν η οικονομία σέρνεται ή συρρικνώνεται ελαφρώς, νομίζω ότι είναι ένα πρόβλημα δεύτερης τάξης”, δήλωσε ο Thomas Mayer, ιδρυτής του Ινστιτούτου Ερευνών Flossbach von Storch και επί μακρόν οικονομικός παρατηρητής της χώρας. “Νομίζω ότι η Γερμανία διεκδικεί τον τίτλο του μεγάλου αθενή της Ευρώπης”. Ένας τέτοιος χαρακτηρισμός αποδιδόταν συνήθως στη Γερμανία τα χρόνια μετά την επανένωση και τα προβλήματα που αυτή έφερε.

Τα προβλήματα διήρκεσαν μέχρι και αυτόν τον αιώνα, όπως φάνηκε σε μια περίοδο κατά την οποία η ετήσια ανάπτυξη της Ιταλίας ξεπέρασε τη γερμανική για περισσότερο από μισή δεκαετία.

Αυτή τη φορά, η συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση της Γερμανίας, που οφείλεται στον πόλεμο στην Ουκρανία, παραλύει τους κατασκευαστές σε μια οικονομία που ήδη παλεύει με ελλείψεις εξειδικευμένου προσωπικού και τη χαμηλή παραγωγικότητα. Εν τω μεταξύ, ο εντεινόμενος παγκόσμιος ανταγωνισμός στα ηλεκτρικά οχήματα απειλεί την αυτοκινητοβιομηχανία της.

Αυτές οι μακροπρόθεσμες προκλήσεις συνδυάζονται με την αδύναμη κινεζική ζήτηση και την αυστηρότερη νομισματική πολιτική για να συμπιέσουν περαιτέρω τη βιομηχανία. Μια άλλη αύξηση των επιτοκίων κατά ένα τέταρτο της μονάδας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα την περασμένη εβδομάδα για να τιθασεύσει τον πληθωρισμό θα ασκήσει μεγαλύτερη πίεση εκεί.

Αν και η συρρίκνωση κατά 0,3% που αναμένεται για τη Γερμανία τόσο από το ΔΝΤ όσο και από την Bundesbank για φέτος δεν είναι μεγάλη, είναι σημαντική: η τελευταία φορά που η οικονομία της συρρικνώθηκε ενώ η οικονομία της Ιταλίας αναπτύχθηκε ήταν το 2003.

“Η υποαπόδοση δεν είναι απλώς μια πρόβλεψη – το βλέπουμε ήδη”, δήλωσε ο Joerg Kraemer, επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank AG, πριν από τα τελευταία στοιχεία για το ΑΕΠ. “Προβλέπουμε μια νέα ύφεση για το δεύτερο εξάμηνο του έτους”.

Οι αριθμοί της Παρασκευής έδειξαν ότι η οικονομία γλίτωσε από ένα ακόμη τρίμηνο συρρίκνωσης -αλλά μόλις και μετά βίας, αν και η προηγούμενη πτώση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος ήταν μικρότερη από ό,τι είχε εκτιμηθεί προηγουμένως.

Ο Clemens Fuest, πρόεδρος του Ινστιτούτου Ifo με έδρα το Μόναχο, εκτίμησε μάλιστα αυτή την εβδομάδα ότι η ύφεση συνεχίστηκε, αναφερόμενος σε μεγαλύτερη επιδείνωση της κατάστασης της μεταποίησης στην μακροχρόνια μηνιαία έρευνα του οργανισμού του για τις επιχειρήσεις που δημοσιεύθηκε την Τρίτη.

Μια ημέρα νωρίτερα, ο δείκτης PMI της S&P Global έδειξε ότι η βιομηχανική αδυναμία ήταν αρκετά έντονη ώστε να αντισταθμίζει τη συνεχιζόμενη επέκταση των υπηρεσιών. Ως η κυρίαρχη οικονομία της περιοχής, αυτό σημαίνει ότι η Γερμανία τραβάει τις υπόλοιπες προς τα κάτω.

Δεν είναι όμως όλα τόσο μελαγχολικά. Η ανεργία στο 5,7% παραμένει σε απόσταση μιας ποσοστιαίας μονάδας από ιστορικά χαμηλά της και αυτό δεν είναι πιθανό να αλλάξει πολύ στα στοιχεία που θα ανακοινωθούν την Τρίτη, μια ισχυρή αγορά εργασίας που στηρίζει τους καταναλωτές σε μια εποχή υψηλού πληθωρισμού.

Ο Arne Freundt, διευθύνων σύμβουλος της Puma SE, αναφέρθηκε αυτή την εβδομάδα σε “σταθερή ζήτηση” στη Γερμανία για τα αθλητικά παπούτσια και τα ενδύματα της εταιρείας του. Ο οικονομικός διευθυντής της Volkswagen AG, Arno Antlitz, ήταν ομοίως αισιόδοξος. “Υπάρχει κάποια αβεβαιότητα από την πλευρά των πελατών όσον αφορά τον πληθωρισμό, αλλά προσωπικά δεν περιμένω ύφεση τα επόμενα τρίμηνα”, δήλωσε στην τηλεόραση του Bloomberg.

Τα βιομηχανικά προβλήματα της Γερμανίας και οι χαμηλές αναπτυξιακές επιδόσεις της προς το παρόν δεν τη διαφοροποιούν σε πολύ μεγάλο βαθμό από γειτονικές χώρες της.

Στην Ιταλία, η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι έγραψε στο Twitter αυτή την εβδομάδα ότι οι προβλέψεις του ΔΝΤ για το 2023 δείχνουν ταχύτερη ανάπτυξη εκεί από ό,τι στη Γερμανία και τη Γαλλία, μια δυναμική που αντανακλά την καθυστερημένη ανάκαμψη από την πανδημία, συμπεριλαμβανομένης της τουριστικής έκρηξης, καθώς και τις δαπάνες που τροφοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αλλά η βιομηχανική παραγωγή στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης επίσης παρουσιάζει προβλήματα και το δημογραφικό είναι ακόμη πιο ανησυχητικό. Η Ιταλία έχει χαρακτηριστεί συχνότερα ως ο “μεγάλος ασθενής” της Ευρώπης τα προηγούμενα χρόνια.

Ο διαρκής πονοκέφαλος της Γερμανίας για το πώς να παράγει προσιτή ενέργεια -αποτέλεσμα της μακροχρόνιας εξάρτησής της από το ρωσικό φυσικό αέριο και της πολιτικά τροφοδοτούμενης απέχθειας για την πυρηνική ενέργεια- παραμένει ωστόσο μια ξεχωριστή πρόκληση, καθώς προσπαθεί να επιταχύνει τη στροφή από τα ορυκτά καύσιμα.

Η εστίαση της οικονομίας στην παραγωγή αυτοκινήτων που καίνε βενζίνη, ενώ οι ανταγωνιστές της αυξάνουν την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων, είναι ένα άλλο πρόβλημα, και η εμπειρία της Volkswagen από τις χαμηλότερες κινεζικές παραγγελίες βρισκόταν εν μέρει πίσω από τη μείωση των προοπτικών των πωλήσεών της.

Ο καθορισμός του μέλλοντος αποτελεί πρωταρχικό μέλημα για τον Σολτς και τους συμβούλους του, οι οποίοι έχουν αποδώσει την άνοδο της ακροδεξιάς “Εναλλακτικής για τη Γερμανία” σε αυξανόμενους φόβους για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης. Μια δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε στις 23 Ιουλίου κατέγραφε την υποστήριξη του κόμματος σε ποσοστό ρεκόρ 22%.

Η κύρια λύση τους προς το παρόν είναι να προσφέρουν επιδοτήσεις σε εταιρείες που είναι πρόθυμες να ανοίξουν εργοστάσια. Το πιο πρόσφατο μέτρο που αποκαλύφθηκε την περασμένη εβδομάδα αφορά ένα ποσό ύψους 20 δισ.ευρώ για την ενίσχυση της κατασκευής ημιαγωγών και τη στήριξη του τεχνολογικού τομέα της χώρας.

Αυτή είναι μια εστίαση στις μεγάλες εταιρείες, αλλά η μακροχρόνια ραχοκοκαλιά της γερμανικής ευημερίας είναι η λεγόμενη Mittelstand, ένας πανεθνικός ιστός μικρότερων, συχνά οικογενειακών επιχειρήσεων, των οποίων τα εξειδικευμένα προϊόντα αποτελούν εδώ και καιρό το θεμέλιο της εξαγωγικής της δύναμης.

Ο Kraemer της Commerzbank εκτιμά ότι εκεί θα πρέπει να αναζητηθούν ενδείξεις για το πώς θα καθοριστεί η μοίρα της Γερμανίας ως μεγάλης οικονομίας.

“Οι καλές, πολλές μεσαίες επιχειρήσεις με καλή κεφαλαιοποίηση, που έχουν σταθερούς ισολογισμούς και οι υπάλληλοί τους, οι οποίοι εργάζονται σκληρά και απολαμβάνουν να εργάζονται εδώ, αυτή είναι η ελπίδα”, είπε.