Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία: Το θετικό μέλλον και τα βαρίδια που παραμένουν

Το υψηλό ρεκόρ των 2,4 τρις. δολαρίων έφτασαν οι παγκόσμιες αμυντικές δαπάνες το 2023, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (Spiri). Συγκεκριμένα η αύξηση που παρατηρήθηκε άγγιξε το εντυπωσιακό 6,8%, από το 2022 όσο στο επίκεντρο της προσοχής βρίσκονται οι πολεμικές συρράξεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή που ομολογουμένως αυξάνουν τις προκλήσεις και φέρνουν αλλαγές στον τομέα της Άμυνας και της Ασφάλειας σε όλο τον κόσμο αλλά ιδιαίτερα στην διπλανή Ευρώπη.

Γράφει η Έλενα Βαβαδάκη

Η αναμόρφωση της αμυντικής βιομηχανίας έχει επανέλθει δυναμικά στις συζητήσεις, ενώ προτεραιότητα της Ευρώπης και όσο πλησιάζουν  οι εκλογές των ΗΠΑ είναι η αγορά όπλων περισσότερο από κοινού και όχι τόσο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, στρέφοντας έτσι τα βλέμματα στις εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες και δίνοντας τους την ευκαιρία να αναπτυχθούν περαιτέρω μεσώ της αύξησης της ζήτησης και της γενικότερης τάσης εκσυγχρονισμού με επενδύσεις χρηματοδοτούμενες από ευρωπαϊκά προγράμματα.

Με την σειρά της σελίδα αλλάζει και η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία (ΕΑΒ), αφήνοντας πίσω την πολυετή φθίνουσα πορεία και ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο λειτουργικότητας και εξωστρέφειας για τον κλάδο, ο οποίος πρέπει να κάνει άλματα προόδου για να εκσυγχρονιστεί και να ανταγωνιστεί.

Ήδη τα πρώτα δειλά βήματα για να τεθούν ισχυρές βάσεις ξεκίνησαν από τις χρονιές 2021 και 2022, όταν και είδαμε έντονη συμμετοχή ελληνικών εταιρειών σε αρκετές προτάσεις του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας αποδεικνύοντας την γενικότερα αυξημένη κινητικότητα και δραστηριοποίηση από ιδιωτικές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις της αμυντικής βιομηχανίας. Συγκεκριμένα, ο συνολικός αριθμός συμμετοχών των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων στα EDF21 και EDF22 καταγράφηκε ως αριθμός και ως ποσοστό στην πρώτη θέση μεταξύ των κρατών μελών.

Δείγμα της “αναβίωσης” του κλάδου αποτελεί και το παράδειγμα της ελληνικής κρατικής εταιρείας ,της ΕΑΣ, η οποία προχώρησε σε συμφωνία με την τσέχικη Czechoslovak Group (CSG) για την δημιουργία βιομηχανικών εγκαταστάσεων όπου θα κατασκευάζονται φυσίγγια  και οβίδες όλων των διαμετρημάτων, σπεύδοντας να καλύψει τις ανάγκες της Ευρώπης για τον δύσκολο πόλεμο στην Ουκρανία. Η συμφωνία προβλέπει επενδύσεις 83 εκατ. ευρώ, με συνεισφορά 50 εκατ. ευρώ από πλευράς του τσέχικου ομίλου, ο οποίος θα έχει 49% στο νέο επιχειρηματικό σχήμα, ενώ η ΕΑΣ θα έχει 51% χωρίς να εισφέρει κεφάλαια, εφόσον η συμμετοχή της θα καλυφθεί από κονδύλια του ευρωπαϊκού προγράμματος στήριξης αμυντικών βιομηχανιών. Με το εργοστάσιο του Λαυρίου να ξανανοίγει έπειτα από 27 χρόνια η ελληνική κρατική εταιρεία υπέβαλε αίτηση στο ευρωπαικό ΑSAP αιτούμενη κοινοτικά κονδύλια για την αναβάθμιση του εργοστασίου αλλά και την επαναλειτουργία της γραμμής παραγωγής ΤΝΤ.

Όσο κι αν οι συνθήκες είναι κατάλληλες για να τεθούν γερές βάσεις και να ξεκινήσει η ανάπτυξη της εν λόγω βιομηχανίας, κάποια “βαρίδια” παραμένουν απειλώντας το θετικό μέλλον που σκιαγραφείται.

Τα πολιτικά και γραφειοκρατικά εμπόδια κάθε τι παρά αμελητέα μπορούν να θεωρηθούν μιας και η αδυναμία δημιουργίας ενός συνεκτικού σχεδίου ανάπτυξης του κλάδου από κάποιον αρμόδιο φορέα, η προχειρότητα που παρατηρείται σε αρκετές περιπτώσεις και ο όγκος γραφειοκρατίας κρατούν πίσω τον κλάδο. Κύριο αίτημα του ΣΕΚΠΥ εδώ και μία δεκαετία ας μην ξεχνάμε παραμένει η δημιουργία μίας ξεχωριστής κυβερνητικής δομής για ζητήματα της Αμυντικής Βιομηχανίας που θα είναι σε θέση να δημιουργήσει ένα συλλογικό σχέδιο ανάπτυξης, το οποίο θα πλαισιώσει με κατάλληλα μέτρα και στρατηγικούς στόχους. Ιδανικά, θα δρα και ελεγκτικά με μηχανισμούς παρακολούθησης προγραμμάτων ανάπτυξης και αξιολόγησης τους με στόχο την διαφάνεια και την εύρυθμη λειτουργία.

Πληγή επίσης παραμένει και η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, λόγω απουσίας εκπαιδευτικών προγραμμάτων κατάρτισης που αφήνει κενά στον κλάδο. Η ενίσχυση της εκπαίδευσης προσωπικού με δεξιότητες και γνώσεις είναι αναγκαία. Προς αυτή την κατεύθυνση  έδειξε να κινείται και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης συμμετέχοντας στη σύσταση της Εταιρίας Διασύνδεσης Αμυντικής Βιομηχανίας, Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας που προσβλέπει στην ενίσχυση της επιστημονικής συνεργασίας των ελληνικών Α.Ε.Ι. και Ερευνητικών Κέντρων, με την αμυντική βιομηχανία. Η δημιουργία περισσότερων προγραμμάτων που θα εκπαιδεύουν ολοκληρωμένα ένα εργατικό δυναμικό με γνώσεις, θα ενισχύσουν την βιομηχανία, και θα μειώσουν σημαντικά και τους κινδύνους λαθών αλλά και εργατικών ατυχημάτων.