Ελ Σαλβαδόρ: Ανησυχία ΟΗΕ λόγω μεταρρύθμισης που προβλέπει τη μεταφορά ανηλίκων σε φυλακές ενηλίκων

Υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών επέκριναν χθες Πέμπτη μεταρρύθμιση στο Ελ Σαλβαδόρ που προβλέπει πως ανήλικοι που ανήκουν σε συμμορίες θα οδηγούνται σε φυλακές ενηλίκων, υπογραμμίζοντας πως καταπατά διεθνείς συνθήκες για τα δικαιώματα του παιδιού.

Το Κογκρέσο του Σαλβαδόρ, στο οποίο διαθέτει απόλυτη πλειοψηφία το κόμμα του προέδρου Ναγίμπ Μπουκέλε, τροποποίησε προχθές Τετάρτη διατάξεις της ποινικής νομοθεσίας που αφορούν ανηλίκους, ώστε να επιτρέπεται ο εγκλεισμός τους σε φυλακές ενηλίκων σε περιπτώσεις που καταδικάζονται για υποθέσεις σχετιζόμενες με το οργανωμένο έγκλημα.

Η μεταρρύθμιση αυτή «αντίκειται προς διεθνείς συμφωνίες όπως η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού», υπογράμμισαν τέσσερις υπηρεσίες του ΟΗΕ σε κοινή ανακοίνωσή τους.

Πρόκειται για «μεγάλη υπαναχώρηση από δεσμεύσεις που είχε αναλάβει το Σαλβαδόρ», πιο συγκεκριμένα να εγγυάται την απονομή δικαιοσύνης σε υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται ανήλικοι με «διαφοροποιημένη, εξατομικευμένη και ειδικευμένη προσέγγιση, εφαρμόσιμη σε όλους τους έφηβους και τις έφηβες που κατηγορούνται» για ποινικά αδικήματα, τόνισαν το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για την Παιδική Ηλικία (UNICEF), η Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και η υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τον πληθυσμό (UNFPA).

Σύμφωνα με τις τέσσερις υπηρεσίες, «πολλά τεκμήρια» καταδεικνύουν πως ο εγκλεισμός ανηλίκων σε φυλακές για ενήλικους «θέτει σε κίνδυνο την ασφάλειά τους, την υγεία τους» καθώς και την «ψυχολογική και συναισθηματική ανάπτυξή τους».

Ο πρόεδρος του Σαλβαδόρ Ναγίμπ Μπουκέλε διεξάγει από τον Μάρτιο του 2022 «πόλεμο κατά των συμμοριών», με τη συμμετοχή του στρατού. Σύμφωνα με τη ΜΚΟ Socorro Jurídico Humanitario, από τους 83.000 ανθρώπους που συνελήφθησαν χωρίς εντάλματα στο πλαίσιο του καθεστώτος εκτάκτου ανάγκης που κηρύχθηκε τότε κι έχει ανανεωθεί 35 φορές, τουλάχιστον 30.000 αποδείχθηκε πως ήταν αθώοι και περίπου 8.000 αφέθηκαν ελεύθεροι.

Τον Ιούλιο του 2024, η ΜΚΟ Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) ανέφερε πως πάνω από 3.300 παιδιά και έφηβοι στερούνταν την ελευθερία τους δυνάμει του καθεστώτος εξαίρεσης, έναντι 805 κατά μέσο όρο ετησίως που οδηγούνταν σε κέντρα κράτησης ανηλίκων την περίοδο 2018-2021.

Σύμφωνα με το κοινοβούλιο του Σαλβαδόρ, το μέτρο αφορά παιδιά κάτω των 18 που ανήκουν σε συμμορίες και καταδικάστηκαν για σοβαρά εγκλήματα, ιδίως ανθρωποκτονίες, απαγωγές ή διακίνηση όπλων. Προβλέπει να φυλακίζονται σε «χωριστές» πτέρυγες.

Οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν ότι πολλοί από τους συλληφθέντες στο πλαίσιο του «πολέμου» κατά του εγκλήματος, ανάμεσά τους παιδιά, έχουν υποστεί βασανιστήρια. Το Σαν Σαλβαδόρ διαψεύδει πως βασανίζονται κρατούμενοι.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε στις αρχές του μήνα πως θα ήθελε έγκλειστοι σε αμερικανικές φυλακές να μετάγονται στο Ελ Σαλβαδόρ, πρόθεση που αφορά υπότροπους «σκληρούς εγκληματίες», αν και το σχέδιο αυτό —το πρότεινε ο σαλβαδοριανός ομόλογός του Μπουκέλε— θα συναντούσε πολλά νομικά εμπόδια. «Δεν ξέρω αν γίνεται, ακόμη εξετάζουμε το ζήτημα», πρόσθεσε ο Ρεπουμπλικάνος. «Θα κόστιζε πολύ λιγότερο και θα ήταν πιο αποτρεπτικό», επιχειρηματολόγησε.

Οι αρχές του Ελ Σαλβαδόρ δεν δίνουν συστηματικά στη δημοσιότητα στοιχεία για τα παιδιά που έχουν προφυλακιστεί ή φυλακιστεί. Κατά τα πιο πρόσφατα επίσημα δεδομένα, που ανάγονται στον Φεβρουάριο του 2024, τουλάχιστον 1.065 παιδιά καταδικάστηκαν στο πλαίσιο του «πολέμου» κατά του οργανωμένου εγκλήματος.

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP, Reuters