ΕΕ: Έως τέλος Μαΐου το ολοκληρωμένο σχέδιο ενεργειακής απεξάρτησης από τη Ρωσία

Έως το τέλος Μαΐου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη-μέλη θα πρέπει να έχουν υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το ολοκληρωμένο και φιλόδοξο σχέδιο απεξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας, όπως ορίζει το κείμενο των Συμπερασμάτων της διήμερης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ για τον τομέα της ενέργειας.

Ειδικότερα, όπως αναφέρει το κείμενο των Συμπερασμάτων:

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εξαλείψει σταδιακά την εξάρτησή της από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα το συντομότερο δυνατό, όπως ορίζεται στη Διακήρυξη των Βερσαλλιών. Ως εκ τούτου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσβλέπει στο ολοκληρωμένο και φιλόδοξο σχέδιο, το οποίο θα εκπονηθεί σε στενό συντονισμό με τα κράτη μέλη και το οποίο θα υποβάλει η Επιτροπή για τον σκοπό αυτό έως τα τέλη Μαΐου 2022. Θα ληφθούν υπόψη οι εθνικές συνθήκες και το ενεργειακό μείγμα των κρατών μελών.

Οι συνεχιζόμενες υψηλές τιμές της ενέργειας έχουν όλο και πιο αρνητικό αντίκτυπο στους πολίτες και τις επιχειρήσεις, ο οποίος επιδεινώνεται περαιτέρω από τη ρωσική στρατιωτική επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζήτησε τον τρόπο παροχής περαιτέρω ανακούφισης των πιο ευάλωτων καταναλωτών και τον τρόπο στήριξης των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων βραχυπρόθεσμα.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο:

– Καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να συνεχίσουν να αξιοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την εργαλειοθήκη, συμπεριλαμβανομένου του νέου προσωρινού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων για την αντιμετώπιση κρίσεων, ως μια χρονικά περιορισμένη παρέκκλιση από την υφιστάμενη κατάσταση. Όπως προτείνει η Επιτροπή, η προσωρινή φορολόγηση ή οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις επί των απρόσμενων κερδών μπορεί να αποτελέσουν χρήσιμη πηγή χρηματοδότησης.

– Αναθέτει στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, επειγόντως, να απευθυνθούν στους ενδιαφερόμενους φορείς στον τομέα της ενέργειας και να συζητήσουν, εάν και πώς, οι βραχυπρόθεσμες επιλογές, όπως παρουσιάστηκαν από την Επιτροπή (άμεση στήριξη των καταναλωτών μέσω κουπονιών, φορολογικών εκπτώσεων ή μέσω ενός “μοντέλου συγκεντρωτικού/μοναδικού αγοραστή”, κρατικές ενισχύσεις, φορολόγηση -ειδικοί φόροι κατανάλωσης και ΦΠΑ-, ανώτατα όρια τιμών, ρυθμιστικά μέτρα όπως οι συμβάσεις επί των διαφορών) θα συνέβαλαν στη μείωση της τιμής του φυσικού αερίου και στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της μετάδοσής του στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές συνθήκες.

– Καλεί την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις που αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά το πρόβλημα των υπερβολικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, διατηρώντας παράλληλα την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς, διατηρώντας τα κίνητρα για την πράσινη μετάβαση και διατηρώντας την ασφάλεια του εφοδιασμού και αποφεύγοντας δυσανάλογα δημοσιονομικά έξοδα.

Στο σημερινό πλαίσιο των πολύ υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, η Επιτροπή είναι έτοιμη να αξιολογήσει επειγόντως τη συμβατότητα των έκτακτων προσωρινών μέτρων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων για τον μετριασμό των επιπτώσεων των τιμών των ορυκτών καυσίμων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με τις διατάξεις των Συνθηκών και του κανονισμού 2019/943.

Κατά την αξιολόγηση της εν λόγω συμβατότητας, η Επιτροπή θα διασφαλίσει επίσης, μέσω μιας ταχείας διαδικασίας, ότι πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις: τα μέτρα μειώνουν τις τιμές spot στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές και δεν επηρεάζουν τους όρους συναλλαγών σε βαθμό που να αντιβαίνει στο κοινό συμφέρον.

Κατά την αξιολόγηση αυτή, θα λαμβάνεται υπόψη ο προσωρινός χαρακτήρας των μέτρων και το επίπεδο διασυνδεσιμότητας με την ενιαία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Επίσης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανεξέτασε την άμεση ετοιμότητα της ΕΕ και ανέθεσε στο Συμβούλιο να εξετάσει τις προτάσεις της Επιτροπής για την πολιτική αποθήκευσης αερίου της ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα των κρατών μελών με σημαντική ικανότητα αποθήκευσης, προκειμένου να διασφαλιστεί μια δίκαιη ισορροπία. Η αναπλήρωση των αποθεμάτων αερίου σε ολόκληρη την Ένωση θα πρέπει να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό, λαμβάνοντας πλήρως υπόψη τα εθνικά μέτρα ετοιμότητας.

Ειδικότερα, ενόψει του επόμενου χειμώνα, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα:

α) δημιουργήσουν τους απαραίτητους μηχανισμούς αλληλεγγύης και αποζημίωσης·

β) εργαστούν από κοινού για την εθελοντική από κοινού αγορά φυσικού αερίου, υγροποιημένου φυσικού αερίου και υδρογόνου, αξιοποιώντας το συλλογικό πολιτικό βάρος και την ισχύ της αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της για διασφάλιση μειωμένων τιμών κατά τις διαπραγματεύσεις. Η κοινή πλατφόρμα αγορών θα είναι επίσης ανοιχτή για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και τους τρεις Ανατολικούς Εταίρους της ένωσης.

γ) ολοκληρώσουν και θα βελτιστοποιήσουν τις διασυνδέσεις φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπεριλαμβανομένου του πλήρους συγχρονισμού των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας·

δ) εργαστούν για τη διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού για όλα τα κράτη μέλη.

Το κείμενο των συμπερασμάτων αναφέρει ότι η ενεργειακή ασφάλεια και η κλιματική ουδετερότητα μπορούν να επιτευχθούν μόνο εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζεται σε μια ισχυρή και πλήρως διασυνδεδεμένη εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και μια εύρυθμη αγορά άνθρακα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζήτησε πώς να προχωρήσει η εργασία για την παρακολούθηση και τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας τους. Καλεί την Επιτροπή να λάβει τις απαραίτητες πρωτοβουλίες έως τον Μάιο του 2022.

Τέλος, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να συντονίζεται με διεθνείς εταίρους προκειμένου να διασφαλίσει επαρκή εφοδιασμό και να μετριάσει την αύξηση των τιμών της ενέργειας.