Υπάρχει πραγματική απειλή για την Ευρωπαϊκή Ένωση;

Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη-μέλη της βρίσκονται σε μια πρωτοφανή κούρσα εξοπλισμών. Οι στρατιωτικές δαπάνες αυξάνονται με ρυθμούς που θυμίζουν άλλες εποχές, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και υπό την ομπρέλα των Βρυξελλών. Το ερώτημα που πλανάται πάνω από τις ευρωπαϊκές κοινωνίες είναι σαφές: υπάρχει πραγματικά απειλή ή διαμορφώνεται ένα νέο αφήγημα με διαφορετικούς στόχους;

Γράφει ο *αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Κούσαντας

Η γεωπολιτική αβεβαιότητα και η γενικευμένη αστάθεια στο διεθνές σκηνικό έχουν δημιουργήσει ένα εύλογο κλίμα ανησυχίας. Ο εν εξελίξει πόλεμος, η διχοτόμηση Ανατολής-Δύσης και οι απρόβλεπτες συνέπειες που μπορεί να επιφέρει ένα νέο διακρατικό θερμό επεισόδιο εντείνουν τον προβληματισμό στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Οι πολίτες της Ευρώπης παρακολουθούν με απορία τις διαρκείς ανακοινώσεις από τις Βρυξέλλες για αύξηση των αμυντικών δαπανών. Σε αρκετές χώρες κυκλοφορούν οδηγίες για τη δημιουργία ατομικού κιτ επιβίωσης διάρκειας τριών ημερών, που περιλαμβάνει νερό, τρόφιμα, φάρμακα, μετρητά και βασικά έγγραφα. Η δημόσια ανησυχία μεγαλώνει.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες των κρατών-μελών ανέρχονται πλέον σε περίπου 326 δισεκατομμύρια ευρώ, αντιστοιχώντας στο 1,9% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και οι προβλέψεις δείχνουν ακόμη μεγαλύτερη αύξηση, με επιπλέον επενδύσεις ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ – εκ των οποίων τα 650 θα προέλθουν από εθνικούς πόρους και τα υπόλοιπα 150 από δανεισμό.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, διατυπώνονται εύλογες ερωτήσεις:

-Ποιος είναι τελικά ο εχθρός που απειλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση;

-Αποτελεί η αυξανόμενη ισλαμοποίηση των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων, σε συνδυασμό με την έξαρση της εγκληματικότητας, έναν παράγοντα αστάθειας που δεν τολμά κανείς να κατονομάσει;

-Πώς απαντά η ΕΕ στην φτωχοποίηση που βιώνουν εκατομμύρια πολίτες, με τον πληθωρισμό να διαβρώνει το εισόδημα και τις τιμές της ενέργειας να καταγράφουν ιστορικά υψηλά;

-Είναι η Ρωσία η πραγματική αιτία της αμυντικής κινητοποίησης ή μήπως οι ανάγκες της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας υπαγορεύουν τις εξελίξεις;

Υπάρχουν φωνές που αμφισβητούν ευθέως τη ρητορική περί ρωσικής απειλής. Με περισσότερους από 90.000 νεκρούς Ρώσους στρατιώτες μέσα σε τρία χρόνια πολέμου και με εμφανή επιχειρησιακά προβλήματα, είναι ρεαλιστικό να πιστεύει κανείς ότι η Μόσχα μπορεί να απειλήσει ολόκληρη την Ευρώπη; Πώς δικαιολογείται μια τέτοια εκτίμηση, όταν χρειάστηκαν έξι μήνες για την ανακατάληψη του Κουρσκ στο εσωτερικό της Ρωσίας;

Ακόμη και οι προβλέψεις κάποιων πολιτικών κύκλων στη Γερμανία για ενδεχόμενη νέα επίθεση της Ρωσίας μέσα στα επόμενα χρόνια, μοιάζουν περισσότερο με πολιτική σεναριολογία παρά με τεκμηριωμένη ανάλυση.

Την ίδια στιγμή, στους διαδρόμους της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών, ευρωβουλευτές και αξιωματούχοι συνεχίζουν να ζουν σε έναν αποκομμένο κόσμο, με μισθούς άνω των επτά χιλιάδων ευρώ τον μήνα, μακριά από την καθημερινότητα των Ευρωπαίων πολιτών και τις πραγματικές ανάγκες τους.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να απαντήσει με ειλικρίνεια: υπάρχει πράγματι εξωτερική απειλή ή μήπως διαμορφώνεται ένα νέο δόγμα, με επίκεντρο την αμυντική οικονομία και τον φόβο ως εργαλείο πολιτικής ενοποίησης;