«Θολές» οι λεπτομέρειες των συνομιλιών για το ουκρανικό στην Κωνσταντινούπολη

Η παγκόσμια κοινότητα κρατά την ανάσα της ενόψει των αυριανών συνομιλιών για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, που πρόκειται να πραγματοποιηθούν στην Κωνσταντινούπολη. Παρά τις εντατικές προετοιμασίες, το πλαίσιο της συνάντησης παραμένει θολό, με τις λεπτομέρειες γύρω από τις αντιπροσωπείες και τη συμμετοχή ηγετών να μην έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί.

Η παρουσία Πούτιν στο επίκεντρο – Ζήτημα ουσίας για το Κίεβο

Ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα αφορά τη συμμετοχή του Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει καλέσει δημοσίως τον Ρώσο ηγέτη να παραστεί αυτοπροσώπως στις συνομιλίες, υποστηρίζοντας ότι μια τέτοια κίνηση θα ήταν καθοριστική για την ουσιαστική πρόοδο των διαπραγματεύσεων. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, το Κρεμλίνο παραμένει σιωπηλό.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «η σύνθεση της ρωσικής αντιπροσωπείας θα αποκαλυφθεί μόνο όταν δώσει την εντολή ο πρόεδρος Πούτιν». Πηγές κοντά στη Μόσχα αναφέρουν ως πιθανή την παρουσία του υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, Γιούρι Ουσάκοφ, χωρίς όμως να υπάρχει επίσημη επιβεβαίωση.

Ο Πούτιν φέρεται να έχει επιλέξει ο ίδιος την ημερομηνία των συνομιλιών, την 15η Μαΐου, κίνηση που ενδεχομένως αποσκοπεί στη διατήρηση ελέγχου της διαδικασίας σε συμβολικό και πολιτικό επίπεδο.

Οι ΗΠΑ στη διαπραγματευτική σκακιέρα – Παρών και ο Τραμπ

Από την αμερικανική πλευρά, η συμμετοχή είναι επίσης υψηλού επιπέδου. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη, παράλληλα με τη συμμετοχή του στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Αττάλεια. Μαζί του αναμένονται οι σύμβουλοί του, Στιβ Γουίτκοφ και Κιθ Κέλογκ, ενώ στην αποστολή συμμετέχει και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο.

Σε δηλώσεις του, ο Τραμπ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να βρεθεί στο ίδιο τραπέζι με τον Πούτιν, προσθέτοντας με χαρακτηριστική ασάφεια: «Δεν ξέρω αν θα είναι εκεί αν δεν είμαι εγώ. Θα το μάθουμε». Η συγκεκριμένη τοποθέτηση προσθέτει ακόμα μία δόση αβεβαιότητας στο ήδη ρευστό διπλωματικό σκηνικό.

Τουρκία: Διπλωματικός πυλώνας στην κρίση

Η Τουρκία επιχειρεί για άλλη μια φορά να διαδραματίσει ρόλο γέφυρας μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών. Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ηγείται ενός εντατικού διπλωματικού μαραθωνίου, με συμμετοχή σε τηλεδιάσκεψη υψηλού επιπέδου μαζί με τον Τραμπ, τον Σαουδάραβα πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και τον Σύρο πρόεδρο Άχμεντ Αλ Αάρα, με επίκεντρο όχι μόνο τη Συρία αλλά και την ανάγκη άμεσης επανέναρξης των συνομιλιών για την Ουκρανία.

Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν δήλωσε ότι «η μορφή των διαπραγματεύσεων δεν έχει ακόμη καθοριστεί οριστικά», υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ταχεία εκεχειρία και έναρξη συστηματικών διαπραγματεύσεων. «Είμαι κάπως ικανοποιημένος με την πρόοδο. Οι δύο πλευρές δείχνουν βούληση», σημείωσε, προσθέτοντας ότι θα συναντηθεί εκ νέου με τον Ουκρανό ομόλογό του στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ.

Ζελένσκι: Ζητά κατάπαυση πυρός χωρίς όρους

Η στάση του Κιέβου παραμένει αμετακίνητη όσον αφορά την ανάγκη για άμεση κατάπαυση πυρός. Σύμφωνα με διπλωματική πηγή που επικαλείται το Reuters, η Ουκρανία θα καθορίσει τα επόμενα βήματά της μόνο αφού ξεκαθαρίσει αν ο Πούτιν θα συμμετάσχει στις συνομιλίες.

«Όλα θα εξαρτηθούν από το αν ο Πούτιν φοβάται να έρθει στην Κωνσταντινούπολη ή όχι», ανέφερε χαρακτηριστικά η πηγή, προσθέτοντας πως η ουκρανική ηγεσία περιμένει σαφές σήμα πριν προβεί σε δεσμευτικές κινήσεις.

Ο Ζελένσκι δηλώνει έτοιμος να συναντηθεί είτε στην Άγκυρα είτε στην Κωνσταντινούπολη με τον Ρώσο πρόεδρο, εφόσον εκείνος αποδεχτεί την πρόσκληση. Αν αυτό συμβεί, θα πρόκειται για την πρώτη απευθείας συνάντηση των δύο ηγετών από τον Δεκέμβριο του 2019.

Αναζητείται ουσιαστικό βήμα για την ειρήνη
Οι τελευταίες απευθείας συνομιλίες μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών διαπραγματευτών είχαν πραγματοποιηθεί τον Μάρτιο του 2022 – δηλαδή λίγες εβδομάδες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Σχεδόν τρία χρόνια μετά, το γεωπολιτικό τοπίο έχει αλλάξει ριζικά, αλλά οι ανάγκες για τερματισμό του πολέμου παραμένουν πιο επιτακτικές από ποτέ.

Η αυριανή συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη, ακόμη και με ασαφές πλαίσιο και ανοιχτά ερωτήματα, θα μπορούσε να αποτελέσει καταλύτη για την επιστροφή στην ειρήνη — αν υπάρξει η απαραίτητη πολιτική βούληση.