Τ.Χατζηβασιλείου: Λιγοστεύουν οι πιθανότητες για μία νέα κρίση στο Αιγαίο

Ο βουλευτής Σερρών της Νέας Δημοκρατίας και διεθνολόγος, Τάσος Χατζηβασιλείου, καταθέτει στη συνέντευξή του στη «Βραδυνή της Κυριακής» το στίγμα των προθέσεων της χώρας μας για το ρόλο που θέλει να παίξει μετά την τελευταία ανάφλεξη στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και το πώς διαμορφώνονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Όπως εξηγεί, αν και ο Τούρκος πρόεδρος εργαλειοποιεί την ανάφλεξη, επιθυμώντας να αναδειχθεί σε «πατερούλη» του Ισλάμ, αυτό θα μείνει μία φαντασίωση. Από την πλευρά της Ελλάδας η χώρα μας δεν επενδύει στην αμερικανο-τουρκική ένταση, αλλά στην εμβάθυνση των διμερών σχέσεων με τις ΗΠΑ. Εκτίμηση του κ. Χατζηβασιλείου είναι ότι παρ’ όλο που ο Ερντογάν νιώθει απομονωμένος θα υποχρεωθεί να ρίξει νέες «γέφυρες» με την Ευρώπη, οπότε είναι λιγότερο πιθανή μία νέα κρίση στο Αιγαίο.

Η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή πόσο επηρεάζει τη χώρα μας;

«H ευρύτερη περιοχή μας είναι πολύπαθη. Οι πληγές είναι πολλές, από τον πόλεμο στη Συρία, μέχρι τη διένεξη στον Καύκασο και τις συγκρούσεις στη Λιβύη. Η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή αποτελεί αρνητική εξέλιξη που επηρεάζει όλες τις χώρες της γειτονιάς. Η Ελλάδα είναι πάροχος ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο, υπέρμαχος της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών. Θέλουμε τη Μεσόγειο μία θάλασσα ευημερίας και σταθερότητας. Και αυτή η διένεξη δεν εξυπηρετεί αυτόν τον στόχο. Βέβαια, το ενδεχόμενο ενεργής ανάμιξης της Τουρκίας θα δυσκολέψει περισσότερο την κατάσταση, δημιουργώντας συνθήκες αστάθειας στην ευρύτερη περιοχή».

Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν εξαπέλυσε επίθεση προς τον Αμερικανό πρόεδρο και το Ισραήλ, ενώ εμφανίζεται προστάτης των αδικημένων μουσουλμάνων. Τι επιχειρεί με αυτό;

«Η επίθεση του κ. Ερντογάν στον κ. Μπάιντεν ήρθε αρχικά ως κίνηση ρεβανσισμού μετά την αναγνώριση της Αρμενικής Γενοκτονίας από τις ΗΠΑ. Ο Τούρκος πρόεδρος εργαλειοποιεί την ανάφλεξη και προσπαθεί να μετατρέψει την αντιπαράθεση Αράβων και Ισραηλινών σε αντιπαράθεση θρησκειών, ελπίζοντας να κεντρίσει το θυμικό του μέσου μουσουλμάνου και ο ίδιος να αναδειχθεί σε “πατερούλη” του Ισλάμ. Επιπλέον, η ρητορική του φέρνει σε δύσκολη θέση τον αραβικό κόσμο, μέρος του οποίου έχει λειτουργική σχέση με τις ΗΠΑ. Θα τα καταφέρει; Εκτιμώ ότι με τα τωρινά δεδομένα, η επιθυμία της Άγκυρας θα μείνει φαντασίωση».

Αυτές οι κινήσεις Ερντογάν είναι πιθανόν να εκφραστούν ως νευρικότητα προς τη χώρα μας και να έχουμε άλλο ένα θερμό καλοκαίρι;

«Ο κ. Ερντογάν νιώθει πιεσμένος λόγω της απομόνωσης στην οποία έχει περιέλθει με δική του ευθύνη. Η επιτυχία του Κυριάκου Μητσοτάκη να διασυνδεθούν τα Ελληνοτουρκικά με τα Ευρωτουρκικά προκαλεί εκνευρισμό στην Άγκυρα. Αυτή τη στιγμή, ο κ. Ερντογάν ρισκάρει τη σχέση του με τη Δύση, για να διεκδικήσει το ρόλο του προστάτη του Ισλάμ. Όμως, αργά ή γρήγορα θα υποχρεωθεί να ρίξει νέες “γέφυρες”, αφού η Ευρώπη είναι η κύρια πηγή επενδύσεων για τη χειμαζόμενη τουρκική Oικονομία. Έτσι, θεωρώ λιγότερο πιθανή μία νέα κρίση στο Αιγαίο. Σε κάθε περίπτωση, η Τουρκία έχει αντιληφθεί ότι η Ελλάδα διαθέτει τη δυνατότητα και την αποφασιστικότητα να αποκρούσει κάθε πρόκληση».

Με την εκλογή Μπάιντεν άλλαξαν τα δεδομένα για τον Ερντογάν και τις φιλοδοξίες του για ισχυρή Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο; Είναι θετικό για την Ελλάδα τεταμένες σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας;

«Η αλλαγή στις ΗΠΑ στέρησε από τον κ. Ερντογάν την άμεση, ανεπίσημη επικοινωνία με τον Λευκό Οίκο. Επί Μπάιντεν, οι ΗΠΑ στέλνουν μήνυμα στην Άγκυρα ότι οι διμερείς σχέσεις πρέπει να διέπονται από κανόνες. Αυτό φάνηκε με τις κυρώσεις για τους S400 και την αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35. Επιπλέον, για την Ουάσινγκτον μπαίνουν στο επίκεντρο τα ανθρώπινα δικαιώματα, πεδίο στο οποίο η Τουρκία δεν έχει τις καλύτερες επιδόσεις. Πρακτικά, οι ΗΠΑ δεν θέλουν να χαθεί η Τουρκία από το Δυτικό άρμα, όμως δεν είναι διατεθειμένες να αποδεχθούν αυθαιρεσίες. Σαφώς, η Ελλάδα αποδεικνύεται ο πλέον αξιόπιστος εταίρος των ΗΠΑ στην περιοχή. Δεν επενδύουμε, όμως, στην αμερικανο-τουρκική ένταση. Αντιθέτως, εμβαθύνουμε τις διμερείς σχέσεις με τις ΗΠΑ, αποδεικνύοντας το όραμα της χώρας μας για ασφάλεια και συνεργασία στην περιοχή».

Τι περιμένει η Ελλάδα από την επικείμενη επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών στη χώρα μας;

«Η επίσκεψη του Τούρκου ΥΠ.ΕΞ. θα μπορούσε να είναι ένα θετικό βήμα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και την παραγωγική συζήτηση για ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα στις διερευνητικές επαφές. Η Ελλάδα δεν φοβάται να συζητά με τους γείτονες. Όμως, ξεκαθαρίζουμε ότι το Διεθνές Δίκαιο αποτελεί τη μοναδική βάση συνεννόησης. Είναι στο χέρι της Τουρκίας να αποδείξει ότι επιθυμεί να βρούμε λύσεις με καλή πίστη».

Η σχέση μας με το Ισραήλ παραμένει αρραγής; Είμαστε υπέρ του Ισραήλ ή επιχειρούμε να έχουμε ίσες αποστάσεις;

«Οι σχέσεις μας με το Ισραήλ έχουν αναβαθμιστεί μετά τη συμμετοχή μας στα πολυμερή σχήματα συνεργασίας στη Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, η χώρα μας διατηρεί παραδοσιακές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο. Η Ελλάδα εργάζεται για την ειρήνευση στην περιοχή, και γι’ αυτό χαιρετίζει τη συμφωνία εκεχειρίας. Η εκτόξευση ρουκετών από τη Χαμάς είναι καταδικαστέα, και σίγουρα δεν εξυπηρετεί τον στόχο των Παλαιστινίων για ένα ανεξάρτητο κράτος. Η παρουσία της Ελλάδας στην περιοχή, με την επίσκεψη του Νίκου Δένδια, βοήθησε, καθώς η χώρα μας διαθέτει καλές σχέσεις και με τα δύο μέρη και θεωρείται “έντιμος διαμεσολαβητής”».

Εν όψει της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις 14 Ιουνίου, είναι πιθανή μία συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν; Θα είχε θετικό αποτύπωμα αν γινόταν;

«Προϋπόθεση μίας υψηλού επιπέδου συνάντησης είναι η έμπρακτη αποκλιμάκωση. Σε κάθε περίπτωση, ελπίζω να φτάσουμε σε μία στιγμή όπου η συνάντηση των ηγετών των δύο χωρών δεν θα αποτελεί είδηση στα πρωτοσέλιδα».

Πώς εξελίσσεται η πορεία των ευρωτουρκικών σχέσεων;

«Η στάση του Ερντογάν το τελευταίο διάστημα έχει επιδεινώσει τις σχέσεις του με τη Δύση. Η Ευρώπη έστειλε σαφές μήνυμα στην Τουρκία να σταματήσει τις απειλές σε βάρος μελών της Ε.Ε. Δεν της δίνει “λευκή επιταγή”, αλλά κρατά στο τραπέζι τη θετική ατζέντα υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Προχθές το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε ότι αν η Τουρκία δεν δεσμευθεί για το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας, θα πρέπει να σταματήσει η ενταξιακή της διαδικασία. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη βελτίωση των ευρωτουρκικών σχέσεων είναι ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου και των συμφωνιών εκ μέρους της Τουρκίας, με την Αθήνα να παραμένει ο υποχρεωτικός ενδιάμεσος σταθμός».