Στην Κωνσταντινούπολη στραμμένα τα βλέμματα -Απόντες Πούτιν και Τραμπ

Η Κωνσταντινούπολη μετατρέπεται σήμερα (15 Μαΐου) σε κεντρικό γεωπολιτικό κόμβο, καθώς επιχειρείται η επανεκκίνηση των ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, με στόχο μια κατάπαυση του πυρός στον συνεχιζόμενο πόλεμο που διαρκεί πλέον πάνω από δύο χρόνια.

Η ανακοίνωση της σύνθεσης της ρωσικής αντιπροσωπείας, η οποία περιλαμβάνει κορυφαίους διπλωμάτες, στρατιωτικούς και στελέχη των μυστικών υπηρεσιών, σηματοδοτεί μια προσπάθεια σοβαρής επαναπροσέγγισης, έστω και υπό έντονες επιφυλάξεις για την έκβαση των συνομιλιών.

Η ρωσική αντιπροσωπεία: Πολιτικό και στρατιωτικό βάθος

Την αποστολή της Μόσχας θα ηγηθεί ο Βλαντίμιρ Μεντίνσκι, σύμβουλος του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο Μεντίνσκι είναι γνώριμο πρόσωπο, καθώς είχε επίσης αναλάβει ηγετικό ρόλο στις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις του 2022, όταν οι δύο πλευρές προσπάθησαν ανεπιτυχώς να εξεύρουν διπλωματική διέξοδο λίγες μόλις εβδομάδες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η σύνθεση της ρωσικής αποστολής υποδηλώνει την πρόθεση της Μόσχας να προσέλθει με ευρύ φάσμα θεσμικών εκπροσώπων:

-Ο Μιχαήλ Γκαλούζιν, υφυπουργός Εξωτερικών,

-Ο Αλεξάντερ Φόμιν, υφυπουργός Άμυνας,

-Διπλωμάτες και αξιωματούχοι των υπηρεσιών πληροφοριών.

Η πολυπρόσωπη και διατομεακή εκπροσώπηση αποκαλύπτει ότι η Ρωσία επιδιώκει να διαπραγματευτεί με στρατηγικό βάθος και εσωτερικό συντονισμό, κάτι που έλειπε από προηγούμενες απόπειρες.

Πούτιν απών – Η στρατηγική σημασία της «αποστασιοποίησης»

Παρά τη συγκρότηση ισχυρής αντιπροσωπείας, ο ίδιος ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν περιλαμβάνεται σε αυτή, γεγονός που γεννά ερωτήματα ως προς τη βούληση του Κρεμλίνου για άμεση πολιτική λύση.

Η απουσία του Πούτιν μπορεί να ερμηνευτεί ως στρατηγική αποστασιοποίηση, που δίνει περιθώριο ελιγμών στη ρωσική διπλωματία, χωρίς να εμπλέκει προσωπικά τον πρόεδρο σε μια διαδικασία με αβέβαιο αποτέλεσμα.

Η στάση των ΗΠΑ: Απών ο Τραμπ, παρών ο διπλωματικός μηχανισμός

Αμερικανός αξιωματούχος επιβεβαίωσε ότι ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δεν θα ταξιδέψει στην Τουρκία, παρά τις αρχικές ενδείξεις ότι ενδέχεται να το πράξει εφόσον παρίστατο και ο Πούτιν. Ο πρώην πρόεδρος, κατά τη διάρκεια περιοδείας του στη Μέση Ανατολή, είχε αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να βρεθεί στην Κωνσταντινούπολη, εφόσον προέκυπτε συνάντηση Ζελένσκι – Πούτιν, κάτι που τελικά δεν συνέβη.

Ωστόσο, η αμερικανική διπλωματία δεν θα είναι απούσα:

-Στην Κωνσταντινούπολη αναμένονται ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο και

-Ο απεσταλμένος του προέδρου Στιβ Γουίτκοφ.

Η συμμετοχή των ΗΠΑ σε επίπεδο ΥΠΕΞ υποδηλώνει την υψηλή προτεραιότητα που διατηρεί το Ουκρανικό για την Ουάσινγκτον, ενώ διατηρείται περιθώριο πολιτικής ευελιξίας εν όψει των αμερικανικών εκλογών.

Ζελένσκι – Ερντογάν: Συνάντηση με ουσιαστική και συμβολική αξία

Την ίδια ώρα, στην Κωνσταντινούπολη αναμένεται και η συνάντηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος, διατηρώντας στενές σχέσεις τόσο με τη Μόσχα όσο και με το Κίεβο, επιχειρεί να παίξει ρόλο μεσολαβητή, εδραιώνοντας τη διπλωματική επιρροή της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή.

Η συγκεκριμένη συνάντηση μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική για την οριοθέτηση πλαισίου διαπραγμάτευσης, ακόμα κι αν δεν επιφέρει άμεσα αποτελέσματα.

Το δύσκολο μονοπάτι προς την ειρήνη

Η νέα απόπειρα διαπραγμάτευσης γίνεται σε μια περίοδο που:

-Οι πολεμικές συγκρούσεις εντείνονται στην ανατολική Ουκρανία.

-Οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες του πολέμου επιβαρύνουν την παγκόσμια σταθερότητα.

-Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλό σημείο.

Η παρουσία ισχυρών παικτών (Ρωσίας, ΗΠΑ, Τουρκίας) στη σημερινή διαδικασία δείχνει την αναγνώριση ότι μόνο με πολιτική διαμεσολάβηση μπορεί να υπάρξει διέξοδος. Ωστόσο, χωρίς την άμεση συμμετοχή Πούτιν – Ζελένσκι, οι πιθανότητες άμεσης προόδου παραμένουν περιορισμένες.

 Κωνσταντινούπολη: Γεωπολιτικό σταυροδρόμι εν αναμονή εξελίξεων

Η σημερινή συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη δεν αποτελεί τομή, αλλά μια απαραίτητη διερευνητική κίνηση. Εάν αποδώσει έστω και ένα πλαίσιο επικοινωνίας ή ένα μορατόριουμ επί των εχθροπραξιών, θα αποτελεί σημαντική πρόοδο.

Η διπλωματική πρωτοβουλία της Τουρκίας, η στάση των ΗΠΑ και η συγκρατημένη κινητικότητα της Ρωσίας δείχνουν ότι όλοι αντιλαμβάνονται την ανάγκη για αποκλιμάκωση — αλλά κανείς δεν είναι ακόμα έτοιμος να υποχωρήσει ουσιαστικά.