Πυρκαγιές: Έως και δεκαπλάσια τα επικίνδυνα σωματίδια στον αέρα– Ποιες περιοχές είναι στο «κόκκινο»

Tα 100mg (μικρογραμμάρια) έφτασαν οι συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων από τις πυρκαγιές που έχουν εκδηλωθεί σε πολλές περιοχές της χώρας, όταν το επιτρεπτό όριο είναι στα 20 μικρογραμμάρια.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει ειδικά για ευάλωτες ομάδες να μην υπάρχει έκθεση πάνω από τα 10 μικρογραμμάρια, επισημαίνει ο διευθυντής του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος του Εθνικού Αστεροσκοπείου, Νίκος Μιχαλόπουλος.

Από τις πυρκαγιές στον Έβρο ο καπνός κάλυψε τον ουρανό στη Δυτική Ελλάδα και σωματίδια «ταξίδεψαν» ως τα νησιά του Ιονίου.
Η φωτιά στη Φυλή έχει δημιουργήσει μια αποπνικτική ατμόσφαιρα στο λεκανοπέδιο Αττικής. Ιδιαίτερα επιβαρυμένη είναι η δυτική Αττική και ο Πειραιάς, ανέφερε στην ΕΡΤ, ο κ. Μιχαλόπουλος.

Τα σωματίδια φτάνουν σε απόσταση χιλίων χιλιομέτρων κι έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής. Σε πολλές περιοχές μυρίζει καμένο.

Οι μετρήσεις από 11 αισθητήρες του Εθνικού Αστεροσκοπείου, δείχνουν ότι η Πετρούπολη έχει το πιο «βαθύ κόκκινο», αφού από το βράδυ της Τρίτης οι συγκεντρώσεις σωματιδίων δεν έχουν πέσει κάτω από τα 100mg. Η λιγότερο επιβαρυμένη περιοχή, είναι η Γλυφάδα.

Οι σταθμοί μέτρησης στα Ιωάννινα και την Άρτα επιβεβαιώνουν υψηλότατες συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων από τις πυρκαγιές στον Έβρο. Από την Εγνατία δεν φαίνονται πια τα Τρίκαλα, είπε χαρακτηριστικά ο Νίκος Μιχαλόπουλος.

Γιατί τα αιωρούμενα σωματίδια είναι επικίνδυνα;

Σύμφωνα με τον κ. Μιχαλόπουλο τα αιωρούμενα σωματίδια είναι πολύ λεπτά κι αυτό τα κάνει επικίνδυνα αφού μπορούν να εισχωρήσουν μέχρι τον εγκέφαλο.

Τα μικροσωματίδια PM 2.5 και όλες οι επικίνδυνες χημικές ουσίες που εκλύονται από την καύση των δένδρων, αλλά – δυστυχώς – και από τα πλαστικά ή άλλα τοξικά απόβλητα που ασυλλόγιστα πετούν συμπολίτες μας στα δάση, αποτελούν κίνδυνο κατηγορίας I για την υγεία και για την καρκινογένεση, αναφέρει η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία.

Μάσκας υψηλής προστασίας και γυαλιά

Η γνωστή χειρουργική μάσκα που χρησιμοποιούμε για την πανδημία δεν προστατεύει από την εισπνοή μικροσωματιδίων. Μόνο οι ειδικές μάσκες Ν-95 καλά εφαρμοσμένες παρέχουν καλύτερη προστασία, αναφέρει η η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία.

Η χρήση μάσκας υψηλής προστασίας στους εξωτερικούς χώρους αποδεικνύεται σωτήρια για την προστασία του αναπνευστικού από τους καπνούς και από την εισπνοή αιωρούμενων σωματιδίων καθώς, συγκρατεί το 95% αυτών, αναφέρουν οι ειδικοί επιστήμονες.

Ο Καθηγητής Πνευμονολογίας- Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ , Θεόδωρος Βασιλακόπουλος, συνέστησε στους πολίτες να φορούν γυαλιά προκειμένου να προστατεύσουν τα μάτια τους από τα αιωρούμενα σωματίδια.

Οδηγίες προστασίας για ευάλωτες ομάδες

Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών εφιστά την προσοχή στους πολίτες και ειδικά σε όσους ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού που βρίσκονται κοντά σε περιοχές που έχουν πληγεί από την πύρινη λαίλαπα.
Στην ομάδα υψηλού κινδύνου είναι οι χρόνιοι πάσχοντες και ειδικά ηλικιωμένοι, οι έγκυες, μικρά παιδιά και όσοι πάσχουν από αναπνευστικά και καρδιαγγειακά νοσήματα(άσθμα, ΧΑΠ κ.τ.λ.)

Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, συνιστά στους ογκολογικούς ασθενείς να αποφεύγουν να βγαίνουν από το σπίτι εκτός κι αν υπάρχει επείγουσα ανάγκη υγείας. Για προγραμματισμένη θεραπεία, συμβουλεύει οι ασθενείς να επικοινωνήσουν με τους θεράποντες ιατρούς για τη δυνατότητα μεταφοράς της ημερομηνίας θεραπείας (ή εξέτασης) τις επόμενες ημέρες. Οι συστάσεις είναι ιδιαίτερα οι ευάλωτες ομάδες να μένουν σπίτι, με διαρκή λειτουργία κλιματισμού.

Υπουργείο Υγείας: Οδηγίες για την προστασία από τις επιπτώσεις της πυρκαγιάς και τον καπνό

Σε εγκύκλιο του το υπουργείο Υγείας ,  αναφέρεται πως η ανάφλεξη οργανικής καύσιμης ύλης απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα διάφορους ρυπαντές όπως μονοξείδιο του άνθρακα, οξείδια του αζώτου (ΝΟx), διοξείδιο του θείου, αιωρούμενα σωματίδια και άλλες ουσίες.

Η προσωρινή υπερσυγκέντρωση αυτών των ουσιών καθώς και η μεταφορά τους με τη βοήθεια του ανέμου σε γειτνιάζουσες περιοχές, ενδέχεται να δημιουργήσουν βραχυπρόθεσμα ή και μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας στο γενικό πληθυσμό και ιδίως στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Τα αιωρούμενα σωματίδια είναι πιθανόν να διεισδύσουν μέχρι το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα (πνεύμονες) ενώ τα μικρότερης διαμέτρου μικροσωματίδια ενδέχεται να περάσουν και στην κυκλοφορία του αίματος.

Οι ομάδες υψηλού κινδύνου από έκθεση σε καπνό είναι άτομα με άσθμα ή άλλα αναπνευστικά νοσήματα, άτομα με καρδιοαγγειακές παθήσεις, οι χρονίως πάσχοντες, οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά, οι έγκυοι και οι καπνιστές.

Η έκθεση στον καπνό μιας πυρκαγιάς ενδέχεται να προκαλέσει ερεθισμούς στα μάτια και την αναπνευστική οδό, βήχα, βρογχίτιδα, καθώς και να επιδεινώσει ή να πυροδοτήσει συμπτώματα κρίσης άσθματος και σε ορισμένες περιπτώσεις διαταραχή της αναπνευστικής λειτουργίας, όπως δύσπνοια.

Επίσης, σε άτομα με υποκείμενα νοσήματα ενδέχεται να συμβάλει σε διαταραχές ρυθμού της καρδιάς και σε ακραίες περιπτώσεις σε καρδιαγγειακά επεισόδια με κατάληξη το θάνατο.

Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο κίνδυνος εγκαυμάτων του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος εξαιτίας της εισπνοής θερμών αερίων, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές επιπλοκές.

Τα μέτρα προστασίας

Μία πυρκαγιά, εκτός από την περιοχή στην οποία εκδηλώνεται, ενδέχεται να επηρεάσει και άλλες περιοχές, εξαιτίας της μεταφοράς του καπνού μέσω των ανέμων. Επομένως, η λήψη μέτρων προστασίας είναι απαραίτητη ακόμη και σε περιοχές όπου η καθημερινή δραστηριότητα δεν επηρεάζεται άμεσα, αλλά καλύπτονται από το νέφος του καπνού της πυρκαγιάς.

Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να υπάρχει ενημέρωση του πληθυσμού για τη λήψη μέτρων προστασίας κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς στις περιοχές που είτε βρίσκονται πλησίον αυτής, είτε επηρεάζονται από τον καπνό και την αυξημένη θερμοκρασία:

• Πιστή τήρηση των οδηγιών των αρμόδιων αρχών.
• Παραμονή σε κλειστούς χώρους.
• Σε περίπτωση όπου κατοικημένες περιοχές βρίσκονται πλησίον μιας πυρκαγιάς κι επηρεάζονται από τον καπνό, προτείνεται η ελάττωση των άσκοπων μετακινήσεων και η παραμονή σε κλειστούς χώρους χωρίς απευθείας επικοινωνία με τον εξωτερικό αέρα (κλείσιμο παραθύρων, πορτών και λοιπών διόδων αέρα προς το εσωτερικό).
• Εξασφάλιση θερμικής άνεσης στο εσωτερικό των κατοικιών: Κατά τη διάρκεια της νύχτας οι ένοικοι, και ιδιαίτερα αυτοί που ανήκουν σε ευαίσθητες ομάδες, προτείνεται να κοιμούνται στο πιο δροσερό σημείο των κατοικιών.

Τι ισχύει για τα κλιματιστικά

Εφόσον οι κατοικίες διαθέτουν σύστημα κλιματισμού, προτείνεται η χρήση του στη λειτουργία ανακύκλωσης του εσωτερικού αέρα, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η επιβάρυνση της ποιότητας του αέρα στους εσωτερικούς χώρους. Η επιλογή εισαγωγής “φρέσκου αέρα” που παρέχεται από ορισμένα συστήματα κλιματισμού πρέπει να απενεργοποιείται κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς για να αποφευχθεί η εισροή καπνού από το εξωτερικό περιβάλλον.

Παραμονή σε κλιματιζόμενους χώρους: Δημόσια κτίρια, όπως σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες ή άλλες εγκαταστάσεις, οι οποίες διαθέτουν συστήματα κλιματισμού, μπορούν να διατεθούν για την προστασία των ευαίσθητων ομάδων από τον καπνό.

Κατά τη διάρκεια εκδήλωσης πυρκαγιάς συστήνεται οι κλιματιζόμενοι χώροι, που θα χρησιμοποιηθούν ως χώροι συγκέντρωσης, να λειτουργούν τις κλιματιστικές μονάδες τους στην επιλογή της ανακύκλωσης του αέρα, ώστε να μην είναι δυνατή η είσοδος του καπνού στο χώρο.

Περιορισμός μετακινήσεων: Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να αποφεύγονται οι άσκοπες μετακινήσεις και να χρησιμοποιούνται τα φώτα των οχημάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας, ώστε να αποφευχθούν ενδεχόμενα ατυχήματα σε περιοχές με χαμηλή ορατότητα.

Σε περίπτωση όμως χρήσης του αυτοκινήτου, προτείνεται η ρύθμιση του συστήματος κλιματισμού του οχήματος στη λειτουργία ανακύκλωσης του εσωτερικού αέρα, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η είσοδος του καπνού στην καμπίνα των επιβατών.

Διατηρήστε τον αέρα του σπιτιού

Μείωση των πηγών ρύπανσης του εσωτερικού αέρα εντός του σπιτιού: Κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς πρέπει να αποφεύγεται το κάπνισμα στο εσωτερικό των κατοικιών, το μαγείρεμα με τη χρήση ψησταριάς, η χρήση τζακιού για ψήσιμο/μαγείρεμα, η χρήση αεροζόλ (εντομοκτόνα, αρωματικά χώρου, σπρέι μαλλιών) και οποιασδήποτε άλλης πηγής, που ενδέχεται να επιβαρύνει την ποιότητα του εσωτερικού αέρα.

Χρήση μέτρων ατομικής προστασίας (ΜΑΠ) από τον καπνό: Για άτομα που ανήκουν σε ευαίσθητες ομάδες αλλά και γενικότερα για όλους όσοι επιβάλλεται να μετακινηθούν σε εξωτερικό χώρο, συνιστάται η χρήση μάσκας για την προστασία τους από τον καπνό και τις αναθυμιάσεις. Σε καταστάσεις αυξημένων συγκεντρώσεων καπνού και στάχτης στην ατμόσφαιρα, το φίλτρο της μάσκας συνιστάται να είναι πιστοποιημένο για κατακράτηση και να εξασφαλίζεται ότι η μάσκα εφαρμόζει καλά στο στόμα και τη μύτη του ατόμου (τύπου Ν95, FFP2, ΚΝ95).

Διατήρηση της θερμοκρασίας σώματος και συχνή ενυδάτωση: Επειδή η πυρκαγιά ενδέχεται να συνοδεύεται και από αύξηση της θερμοκρασίας, κατά τη διάρκειά της πρέπει να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική ενυδάτωση του οργανισμού με τη λήψη υγρών, αποφεύγοντας την κατανάλωση ποτών, που περιέχουν ζάχαρη ή αλκοόλ.

Συνδρομή σε άτομα που χρειάζονται βοήθεια: Για ηλικιωμένα άτομα ή άτομα, που ζουν μόνα τους, πρέπει να εξασφαλίζεται ότι οι φαρμακευτική αγωγή που ακολουθούν, δεν επηρεάζει τη θερμορύθμισή τους. Στην τελευταία περίπτωση πρέπει να εξασφαλίζεται η επαρκής ενυδάτωσή τους και να αναζητείται ιατρική συμβουλή για την πρόληψη ενδεχόμενων επιπλοκών.

Σε περίπτωση που άτομο παρουσιάσει συμπτώματα εξαιτίας του καπνού ή των συνθηκών της πυρκαγιάς (ενδεικτικά αναφέρονται η δύσπνοια, σύγχυση, σπασμοί, καρδιοαναπνευστικά προβλήματα, απώλεια συνείδησης) πρέπει να αναζητηθεί αμέσως ιατρική συνδρομή.

Άμεση ιατρική βοήθεια θα πρέπει να παρέχεται σε άτομα, που έχουν υποστεί εγκαύματα, είτε εξωτερικά εξαιτίας της πυρκαγιάς, είτε εγκαύματα του κατώτερου αναπνευστικού εξαιτίας της εισπνοής θερμών αερίων.

Καπνός και σωματίδια

Εξαιτίας του καπνού από την πυρκαγιά, η ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα αναμένεται να είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη.

Στον γενικό πληθυσμό συνιστάται η αποφυγή κάθε σωματικής άσκησης σε εξωτερικούς χώρους, αλλά και ο περιορισμός του χρόνου παραμονής στο εξωτερικό περιβάλλον, ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένη κυκλοφορία. Κατά την παραμονή σε εσωτερικούς χώρους συνιστάται να διατηρούνται οι πόρτες, οι μπαλκονόπορτες και τα παράθυρα κλειστά.

Αν για οποιοδήποτε λόγο κάποιο άτομο νιώσει δυσφορία ή ενόχληση κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς, οφείλει να αναζητήσει αμέσως ιατρική βοήθεια και να λάβει όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις.

Άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, όπως άτομα με αναπνευστικά προβλήματα, καρδιοπαθείς, παιδιά, άτομα άνω των 65 ετών, θα πρέπει να αποφεύγουν την παραμονή σε εξωτερικούς χώρους.

Άτομα με άσθμα μπορεί να χρειαστούν πιο συχνή λήψη των εισπνεόμενων φαρμάκων τους, ενώ σε περίπτωση επιμονής των συμπτωμάτων συνιστάται άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό.

Μετά από την πυρκαγιά

Σύμφωνα με τους ειδικούς ο καπνός μπορεί να παραμείνει στην ατμόσφαιρα για αρκετές ημέρες μετά την εκδήλωση πυρκαγιάς, συνεπώς συνεχίστε να ενημερώνεστε για την ποιότητα του αέρα στην περιοχή της κατοικίας σας ή όπου διαμένετε.

Οι ειδικοί συστήνουν στους πολίτες που επιστρέφουν σπίτι από τη δουλειά σε περιοχές που η ατμόσφαιρα είναι επιβαρυμένη, να αλλάζουν ρούχα και να πλένονται σχολαστικά, όταν επιστρέφουν στο σπίτι και να να αποφεύγουν την άθληση και την ποδηλασία σε εξωτερικούς χώρους και όταν χρησιμοποιούν το αυτοκίνητό τους, να θέτουν το κλιματιστικό σε λειτουργία ανακύκλωσης και όχι ανανέωσης του αέρα από το εξωτερικό περιβάλλον.

Παράλληλα, τονίζουν ότι τα ατομικά οικιακά κλιματιστικά δεν βάζουν μέσα στο σπίτι μας αέρα από το εξωτερικό περιβάλλον, απλά ανακυκλώνουν και ψύχουν ή αντίστοιχα θερμαίνουν τον εσωτερικό αέρα του σπιτιού. Επομένως, μπορούμε άφοβα να κλείσουμε τα παράθυρα και να χρησιμοποιήσουμε το κλιματιστικό προκειμένου να έχουμε και την επιθυμητή θερμοκρασία αλλά και να μην επιτρέπουμε σε αιωρούμενα σωματίδια να εισέρχονται εντός της οικίας μας.

Μετά το πέρας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης οι ειδικοί καλούν τους πολίτες να πλύνουν τα παντζούρια, τζάμια και μπαλκόνια τους για να απομακρύνουν από τον περίγυρο τους τοξικές ουσίες που έχουν επικαθήσει σε αυτά.