Covid-19: Τι αποκαλύπτει νέα γενετική μελέτη για την προέλευση του κορονοϊού

Μια νέα γενετική μελέτη ρίχνει περισσότερο φως στην προέλευση της πανδημίας Covid-19, επιβεβαιώνοντας και πάλι ότι ο ιός μεταδόθηκε φυσικά από άγρια ζώα που πωλούνται σε αγορές άγριων ζώων και όχι από διαρροή σε εργαστήριο. Οι ερευνητές της μελέτης υποστηρίζουν ότι η πορεία του ιού ακολουθεί ένα μοτίβο παρόμοιο με αυτό της επιδημίας SARS του 2003, με τον ιό να ξεκινά από νυχτερίδες και άλλα άγρια θηλαστικά και να διασπείρεται στους ανθρώπους μέσω του εμπορίου άγριων ζώων.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε αυτήν την εβδομάδα στο επιστημονικό περιοδικό Cell, έρχεται σε μια περίοδο αυξανόμενης πολιτικής έντασης μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών σχετικά με την προέλευση της πανδημίας. Ενώ οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ έχουν προωθήσει πρόσφατα τη θεωρία της διαρροής από εργαστήριο, οι ερευνητές που συμμετείχαν στην ανάλυση υποστηρίζουν ότι τα γενετικά και επιδημιολογικά δεδομένα συνεχίζουν να υποστηρίζουν τη θεωρία της φυσικής προέλευσης μέσω των αγορών άγριων ζώων.

Στην αρχή της δεκαετίας του 2000, η επιδημία SARS ξεκίνησε όταν ένας κορονοϊός που εντοπίστηκε σε νυχτερίδες μόλυνε άγρια θηλαστικά όπως τα σκυλιά ρακούν στην Νότια Κίνα. Αυτά τα μολυσμένα ζώα πωλήθηκαν σε αγορές, όπου ο ιός πέρασε στους ανθρώπους. Ο ιός εξαπλώθηκε σε 33 χώρες και κόστισε 774 ζωές. Μερικούς μήνες μετά την έναρξη της επιδημίας, οι επιστήμονες εντόπισαν τον ιό σε ζώα που πωλούνταν στις αγορές της επαρχίας Γκουανγκντόνγκ.

Δεκαεπτά χρόνια αργότερα, φαίνεται ότι συνέβη το ίδιο. Ο Τζόναθαν Πέκαρ, εξελικτικός ιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Εδιμβούργου στη Σκωτία και οι συνεργάτες του ανέλυσαν τα γονιδιώματα των ιών SARS-CoV και SARS-CoV-2 (των ιών που προκάλεσαν τις δύο πανδημίες), μαζί με 248 σχετικούς κορονοϊούς που εντοπίστηκαν σε νυχτερίδες και άλλα ζώα. Τα ευρήματά τους εδειξαν ότι και οι δύο πανδημίες πιθανόν ξεκίνησαν από κορονοϊούς που κυκλοφορούσαν σε πληθυσμούς νυχτερίδων στην νοτιοδυτική Κίνα και βόρεια του Λάος. Αυτοί οι ιοί στη συνέχεια μόλυναν άγρια θηλαστικά, τα οποία μεταφέρονταν μέσω εμπορικών δικτύων ζώων σε αστικές αγορές.

«Όταν πουλάς άγρια ζώα στην καρδιά των πόλεων, θα έχεις συχνά πανδημίες», δήλωσε ο Μάικλ Γουορόμπι, συν-συγγραφέας της μελέτης και εξελικτικός βιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνας.

Πολιτικοποίηση της πανδημίας

Τα ευρήματα της μελέτης έρχονται σε μια περόδο ιδιαίτερα τεταμένη. Τον Μάρτιο, ο Λευκός Οίκος δημιούργησε μια ιστοσελίδα με τίτλο «Διαρροή Εργαστηρίου: Η Αληθινή Προέλευση του Covid-19», και η τελευταία πρόταση του προϋπολογισμού της περιγράφει την προέλευση από το εργαστήριο ως «επιβεβαιωμένη», επικαλούμενη ανησυχίες για τις σχέσεις του Αμερικανικού Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας με κινεζικά ερευνητικά ιδρύματα.

Η Κίνα, από την άλλη, αρνείται τη θεωρία της διαρροής από εργαστήριο και έχει προτείνει ότι ο ιός ίσως προήλθε από ένα εργαστήριο βιοάμυνας στις ΗΠΑ. Η πολιτική αντιπαράθεση έχει καταστήσει όλο και πιο δύσκολο για τους επιστήμονες να διεξάγουν ανεξάρτητες έρευνες σχετικά με την προέλευση της πανδημίας.

«Αν δεν ήταν τραγικό, θα γελούσαμε, είναι τόσο γελοίο», δήλωσε ο Σέργκεϊ Ποντ, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο Temple που δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη. Ο Ποντ τόνισε ότι ενώ η νέα έρευνα υποστηρίζει τη θεωρία της φυσικής μετάδοσης, η πολιτική παρέμβαση συνεχίζει να θολώνει τη επιστημονική έρευνα.

Τι έδειξε η γενετική μελέτη

Η μελέτη έδειξε ότι ο ιός SARS-CoV υπέστη τον τελικό γενετικό ανασυνδυασμό του σε νυχτερίδες περίπου το 2001, λίγο πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας το 2003 στην Γκουανγκζού, εκατοντάδες χιλιόμετρα από το σημείο προέλευσής του. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι ο πιο πρόσφατος ανασυνδυασμός του SARS-CoV-2 έλαβε χώρα σε νυχτερίδες μεταξύ 2012 και 2014, δηλαδή επίσης αρκετά χρόνια πριν από την έναρξη της τρέχουσας πανδημίας και εκατοντάδες χιλιόμετρα από τη Γουχάν, την τοποθεσία όπου ο ιός εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε ανθρώπους. Αυτή η γεωγραφική απόσταση, υποστηρίζουν οι ερευνητές, είναι απόδειξη ότι ο ιός ταξίδεψε μέσω του εμπορίου άγριων ζώων και όχι από ένα πείραμα που πήγε στραβά.

Οι επικριτές της θεωρίας της διαρροής του ιού από εργαστήριο επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει άμεσο στοιχείο που να αποδεικνύει την ύπαρξη του SARS-CoV-2 στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν πριν την επιδημία. Παρά τις επικρίσεις για τα χαλαρά πρωτόκολλα ασφαλείας του ινστιτούτου, κανένας επιστήμονας δεν έχει παράγει πειστικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο ιός προήλθε από εκεί.

Ο Γουορόμπι και οι συνεργάτες του υποστηρίζουν ότι οι κορονοϊοί που εντοπίζονται σε νυχτερίδες ταξιδεύουν σε μεγάλες αποστάσεις μέσω του εμπορίου άγριων ζώων. Η προηγούμενη έρευνά τους, που δημοσιεύθηκε το 2022, έδειξε ότι πολλές περιπτώσεις Covid-19 συσχετίστηκαν με την αγορά θαλασσινών Χουανάν στη Γουχάν, όπου πωλούνταν άγρια θηλαστικά. Εντόπισαν επίσης δύο διαφορετικές παραλλαγές του SARS-CoV-2 να κυκλοφορούν στην αγορά- μια ένδειξη, όπως υποστηρίζουν, ότι υπήρξαν τουλάχιστον δύο ξεχωριστά περιστατικά μετάδοσης από ζώα σε ανθρώπους.

Ωστόσο, ορισμένα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα. Όταν οι κινεζικές αρχές εξέτασαν τα ζώα στην αρχή της πανδημίας, δεν εντόπισαν τον ιό. Παρόλα αυτά, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι έμποροι άγριων ζώων πιθανώς είχαν απομακρύνει τα ζώα πριν την έναρξη των εξετάσεων.

«Υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι που λείπει, και δεν μπορείς να το παραβλέψεις», σημείωσε ο Ποντ.

Ο Μαρς ΈλοΪτ, πρώην διευθυντής του Εργαστηρίου Ανακάλυψης Παθογόνων στο Ινστιτούτο Παστέρ του Παρισιού, δήλωσε ότι οι διαφορές του ιού από τους κοντινότερους γνωστούς συγγενείς του σε νυχτερίδες αφήνουν περιθώρια για συζήτηση.

«Η πιθανότητα ενός συμβάντος ανασυνδυασμού σε εργαστηριακό περιβάλλον παραμένει εξίσου πιθανή», είπε.

Πολλοί ερευνητές θεωρούν τη νέα μελέτη ως ένα σημαντικό βήμα για την κατανόηση της εξελικτικής πορείας του SARS-CoV-2 και του ρόλου των αγορών άγριας πανίδας στη διευκόλυνση της διάχυσης. Ο Στίβεν Γκόλντστιν, γενετιστής στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα, δήλωσε ότι η μελέτη υπογραμμίζει τον κίνδυνο εμφάνισης μελλοντικών πανδημιών.

«Θραύσματα αυτών των ιών υπάρχουν σε όλα αυτά τα μέρη. Είναι θέμα χρόνου να εμφανιστεί ένας νέος ιός» δήλωσε.

ΠΗΓΗ: New York Times