Νέος κύκλος συνομιλιών για την Ουκρανία -Ποια τα νέα δεδομένα

Μετά από δύο χρόνια πολέμου, η προοπτική μιας ενδεχόμενης ειρηνευτικής λύσης στην Ουκρανία επανέρχεται στο προσκήνιο. Η τηλεφωνική συνομιλία διάρκειας δύο ωρών στις 19 Μαΐου 2025, ανάμεσα στον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, άνοιξε τον δρόμο για την έναρξη άμεσων διαπραγματεύσεων μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, με στόχο την κατάπαυση του πυρός και την ειρήνευση. Παρά τις αρχικές δηλώσεις αισιοδοξίας από πλευράς Τραμπ, το τοπίο παραμένει θολό, με διαφωνίες, επιφυλάξεις και ανησυχίες να σκιάζουν τη διαδικασία.

 Η τηλεφωνική συνομιλία Τραμπ – Πούτιν και η πρόταση για διαπραγματεύσεις
Ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε τη συνομιλία του με τον Ρώσο ομόλογό του ως «πολύ καλή», επισημαίνοντας ότι οι δύο χώρες συμφώνησαν στην ανάγκη έναρξης διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου. Πρότεινε μάλιστα ως ουδέτερο έδαφος για τις συνομιλίες το Βατικανό, ένα συμβολικό μέρος για την ειρήνη και τη διπλωματία.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η πρωτοβουλία έχει ήδη κοινοποιηθεί στον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι καθώς και στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Φινλανδίας μέσω ομαδικής τηλεδιάσκεψης. Το στοιχείο αυτό αναδεικνύει τη διάθεση των ΗΠΑ να επιδείξουν διαφάνεια, αλλά και να διαμορφώσουν ένα διεθνές πλαίσιο για τις συνομιλίες.

Πούτιν μιλά για «μνημόνιο ειρήνης» – Προβληματισμός από το Κρεμλίνο
Σε πιο προσεκτικό τόνο, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έκανε λόγο για ένα «μνημόνιο ειρήνης» και υπογράμμισε ότι η όποια διαδικασία απαιτεί σημαντικούς αμοιβαίους συμβιβασμούς. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, προειδοποίησε ότι η σύνταξη κοινού κειμένου για κατάπαυση του πυρός θα είναι περίπλοκη και δεν είναι δυνατόν να τεθεί σαφές χρονοδιάγραμμα. Η ρωσική πλευρά, λοιπόν, δεν δείχνει να συναινεί άμεσα σε πλήρη παύση των εχθροπραξιών, διατηρώντας σκληρή γραμμή σε μια διαδικασία που, κατά δήλωσή τους, χρειάζεται χρόνο και λεπτούς χειρισμούς.

Αντίδραση Ζελένσκι: «Όχι σε συμφωνία χωρίς την Ουκρανία»
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι εμφανίστηκε έντονα προβληματισμένος, ξεκαθαρίζοντας πως η Ουκρανία δεν πρόκειται να αποδεχθεί καμία συμφωνία στην οποία δεν θα συμμετέχει ενεργά. Ζήτησε από τις Ηνωμένες Πολιτείες να μην αποσυρθούν από τη διαδικασία, υπογραμμίζοντας τον φόβο ενός «συμβιβασμού ερήμην» του Κιέβου. Παράλληλα, εξέφρασε τη βούληση της Ουκρανίας για πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός, συνοδευόμενη από αυστηρότερες κυρώσεις στη Ρωσία, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.

Η ΕΕ ζητά ενεργή συμμετοχή – Στήριξη στη διπλωματική οδό
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διατύπωσε την ανησυχία της για τον αποκλεισμό της από τις εν εξελίξει διπλωματικές επαφές. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αφού ευχαρίστησε τον Τραμπ για την πρωτοβουλία, επανέλαβε τη σταθερή στήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία και την ανάγκη η Ευρώπη να έχει ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση μιας διαρκούς ειρήνης στην ήπειρο.

Η στάση της ΕΕ φανερώνει και την ευρύτερη γεωπολιτική ανησυχία: η απομάκρυνση της Ευρώπης από τις συνομιλίες μπορεί να αποδυναμώσει την επίδραση των ευρωπαϊκών συμφερόντων στην τελική συμφωνία και να ενισχύσει τη διμερή διαπραγμάτευση ΗΠΑ-Ρωσίας.

 Τα επόμενα βήματα: Μεταξύ αισιοδοξίας και αβεβαιότητας
Αν και ο Τραμπ ανακοίνωσε την άμεση έναρξη διαπραγματεύσεων, παραμένει αδιευκρίνιστο το χρονοδιάγραμμα και οι όροι της διαδικασίας. Το βασικό ζητούμενο είναι η διαμόρφωση ενός συνολικού ειρηνευτικού συμφωνητικού που θα προβλέπει:

Τις αρχές και τους όρους της κατάπαυσης του πυρός

Χρονικά ορόσημα για την εφαρμογή των μέτρων

Εγγυήσεις συμμόρφωσης των δύο πλευρών

Η Ουκρανία δηλώνει έτοιμη να συμμετάσχει, με την προϋπόθεση της αυστηρής λογοδοσίας της Ρωσίας. Η Μόσχα, από την άλλη, ζητά συγκεκριμένη συμφωνία όρων πριν αποδεχθεί την άμεση παύση των επιθέσεων. Αυτό το χάσμα στις θέσεις δείχνει πως, παρά την κινητικότητα, η διαδικασία ειρήνευσης βρίσκεται ακόμα στα σπάργανα.

Διεθνές ενδιαφέρον – Τι προηγήθηκε
Αξίζει να σημειωθεί πως η παρέμβαση Τραμπ έρχεται λίγες μόνο ημέρες μετά την πρώτη απευθείας επαφή ρωσικών και ουκρανικών αντιπροσωπειών από το 2022. Αν και οι διαπραγματεύσεις στην Τουρκία απέφεραν την ανταλλαγή αιχμαλώτων, δεν κατέληξαν σε ανακωχή, αποκαλύπτοντας τη δυσκολία της διαπραγμάτευσης σε πρακτικό επίπεδο.

Το παγκόσμιο ενδιαφέρον για τις εξελίξεις παραμένει ζωηρό, με αναλυτές να κάνουν λόγο για «παράθυρο ευκαιρίας» που όμως απαιτεί λεπτούς διπλωματικούς ελιγμούς, συντονισμό και αμοιβαία εμπιστοσύνη.

Συμπερασματικά
Η συνομιλία Τραμπ – Πούτιν και οι επακόλουθες κινήσεις δεν συνιστούν ακόμη «ειρήνη», αλλά ένα ενδεχόμενο πρώτο βήμα προς αυτήν. Με τις θέσεις των εμπλεκομένων πλευρών να διαφέρουν σημαντικά, το πολιτικό πεδίο δείχνει ρευστό και γεμάτο προκλήσεις. Ωστόσο, η απλή ύπαρξη διαλόγου και η εμπλοκή ισχυρών διεθνών παραγόντων προσφέρουν – έστω και συγκρατημένα – ελπίδα για μια ειρηνευτική προοπτική στον πολύπαθο ουκρανικό λαό.