Μπορεί να υπάρξει εκδημοκρατισμός εσωτερικού τουρισμού και τουρισμού υπαίθρου στην Ελλάδα;

Ο τουρισμός μπορεί να ενισχύσει το ΑΕΠ της χώρας ακόμη περισσότερο και να δημιουργήσει νέα έσοδα. Απαιτούνται κινήσεις με όραμα και στρατηγική. Σύμφωνα με τον ΠΟΤ, το  1980, στην Διάσκεψη της Μανίλας: «Εκδημοκρατισμός του τουρισμού είναι η συνεχής κοινωνική πολιτική των κρατών, ώστε να συμμετάσχουν όσον το δυνατόν  περισσότερα μέλη της κοινωνίας στην τουριστική δραστηριότητα, αναγνωρίζοντας παράλληλα το βασικό δικαίωμα των ανθρώπινων όντων για αναψυχή και ξεκούραση».

Γράφει η *Μαρία Πελεφάντη

Ο Βαρβαρέσος (2023) θεωρεί πως με τον όρο εκδημοκρατισμό του εσωτερικού τουρισμού  και του τουρισμού υπαίθρου   εννοούμε  την  «ήπια αξιοποίηση» των χωρικών ενοτήτων υποδοχής, την κατανάλωση  τουριστικών  πόρων που βρίσκονται, διάσπαρτοι, στο σύνολο των χωρικών ενοτήτων τους, ικανοποιώντας βαθύτερα κοινωνικά και ανθρώπινα κριτήρια. τη δημιουργία  θεσμικών τουριστικών οργάνων και οργανισμών σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο τα οποία συμμετέχουν στο σχεδιασμό, την αξιοποίηση των τουριστικών πόρων, δημιουργία υποδομών και ανωδομών  και την «ήπια» τιμολόγηση των προσφερόμενων αγαθών και υπηρεσιών με βάση το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων και την αγοραστική δυνατότητα των ημεδαπών.

Η παγκοσμιοποίηση που υφίσταται  ο τομέας του τουρισμού, δημιουργεί έναν έντονο προβληματισμό σχετικά με τον έλεγχο της τουριστικής ζήτησης και προσφοράς, την εποπτεία της λειτουργίας των τουριστικών επιχειρήσεων και τα αναπτυξιακά τουριστικά πρότυπα διότι ένα μεγάλο μέρος του πλούτου που παράγεται στο Νότο, μεταφέρεται στις χώρες του Βορρά με ότι αυτό σημαίνει.

Οι Έλληνες λόγω της οικονομικής κρίσης κάνουν διακοπές σε σπίτια συγγενών και φίλων ή στο εξωτερικό έστω για λίγες μέρες. Κυνηγούν τις προσφορές. Τα τελευταία έτη, με βάση το Υπουργείο Τουρισμού, οι διανυκτερεύσεις των ημεδαπών τουριστών αντιπροσωπεύουν ποσοστό μικρότερο του 20% των συνολικών διανυκτερεύσεων με αποτέλεσμα οι πολίτες να μην απολαμβάνουν διακοπές κοντά στην φύση, δεν καταναλώνουν τα προϊόντα που παράγονται στην ύπαιθρο και  «αποξενώνονται» κάνοντας διακοπές κυρίως στο εξωτερικό.

Η  θεσμοθέτηση χειμερινών διακοπών που ωθούν τους ημεδαπούς τουρίστες στην ύπαιθρο χώρα τους χειμερινούς μήνες μπορεί να συμβάλλει, στην ευημερία των κατοίκων. Έτσι δεν θα ερημώσουν τα χωριά, θα υπάρξει μεγαλύτερη συνοχή μεταξύ των ντόπιων και η αύξηση των καταλυμάτων οφείλει να γίνει με ποιοτικές μεταβλητές. Θα δημιουργηθούν πόλοι έλξης ημεδαπών τουριστών με βάση το βιοτικό τους επίπεδο με άμεσο αποτέλεσμα την σταδιακή αύξηση  των  τουριστικών  θυλάκων.

Στην Γαλλία υπάρχει  θεσμοθετημένη ήδη από το 1988 Διυπουργική Επιτροπή Τουρισμού (ΔΕΤ) στην Γαλλία (Michaud, 1995) στην οποία προεδρεύει ο εκάστοτε Υπουργός Τουρισμού, και έχει υπό την εποπτεία της τρεις υπηρεσίες μελετών, οργάνωσης και σχεδιασμού σε χωρικό επίπεδο.

Ένα παράδειγμα εκδημοκρατισμού σύμφωνα με τον Βαρβαρέσο (2023) αποτελεί ο αγροτουριστικός συνεταιρισμός  «Accueil Paysan»  στην Γαλλία σε ένα μικρό χωριό στην Σαβοΐα στην περιοχή της Γκρενόμπλ όπου οι τιμές στα καταλύματα του συνεταιρισμού σχετίζονταν άμεσα με την κοινωνική και επαγγελματική θέση του εκάστοτε επισκέπτη.

Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε πως αναπτυγμένες χώρες όπως η Γαλλία  μπορούν να γίνουν πρότυπα για την Ελλάδα και να βοηθήσουν στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας. Οι εμπλεκόμενοι φορείς οφείλουν να κάνουν ουσιαστικές και σχεδιασμένες κινήσεις, να αξιοποιηθούν πόροι από την ΕΕ  και  απαιτούνται   εξειδικευμένοι  «μηχανισμοί μέτρησης και εκτίμησης των οικονομικών αποτελεσμάτων του τουρισμού».

Μπορούμε να τα καταφέρουμε αρκεί να επιμείνουμε στην αξιοποίηση των νέων εργαλείων, που απογειώνουν τον τουρισμό.

*Υπ. Διδάκτωρ Τουρισμού