Μια νέα λογική για την απόδοση του ΦΠΑ: Ενίσχυση Διαφάνειας και Ρευστότητας

Ο φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) εισήχθη στην Ελλάδα το 1987, αντικαθιστώντας τον έως τότε φόρο κύκλου εργασιών, που, αν και περιορισμένος σε δυνατότητες, ήταν έντιμος στη λειτουργία του. Ο ΦΠΑ είναι ένας κυλιόμενος φόρος που επιβαρύνει τελικά τον καταναλωτή, δηλαδή τον πελάτη λιανικής, χωρίς να προβλέπεται κάποια ειδική έκπτωση στο τελικό ποσό.

*Γράφουν ο Λάμπρος Μπέλεσης και η Μαρία Σκοτάδη

Αντίθετα, στις χονδρικές πωλήσεις, που αφορούν συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων, αποδίδεται η διαφορά μεταξύ του ΦΠΑ των πωλήσεων και του ΦΠΑ των αγορών (παγίων, εμπορεύσιμων ειδών, δαπανών).

Το βάρος της απόδοσης του ΦΠΑ φέρει πάντα ο πωλητής, ανεξαρτήτως εάν η πώληση αφορά λιανική ή χονδρική, ή αν το ποσό έχει εισπραχθεί ή όχι. Το ποσό αυτό αποδίδεται στο Δημόσιο εντός συγκεκριμένων χρονικών περιθωρίων, ανάλογα με τη μορφή των βιβλίων της επιχείρησης. Σε περίπτωση μη απόδοσης, ακόμη κι αν δεν έχει εισπραχθεί, ο επιχειρηματίας ενδέχεται να αντιμετωπίσει σοβαρές νομικές συνέπειες, όπως φυλάκιση.

Ουσιαστικά, για έναν φόρο που κανονικά θα έπρεπε να καταβάλει ο αγοραστής κατά την αγορά, υπεύθυνος απέναντι στον νόμο καθίσταται ο πωλητής.

Προβλήματα της Νομοθεσίας

Η ισχύουσα νομοθεσία δημιουργεί δύο σημαντικά προβλήματα:

-Στις λιανικές πωλήσεις: Η μη απόδοση του ποσού ενδέχεται να υποκρύπτει απάτη ή υπεξαίρεση, καθώς το ποσό εισπράττεται από τον πωλητή αλλά δεν αποδίδεται στο Δημόσιο.

-Στις χονδρικές πωλήσεις: Το πρόβλημα συνήθως αφορά τη μη είσπραξη του ποσού από τον πωλητή ή ακόμη και απάτη εις βάρος του.

Έτσι, η υφιστάμενη νομοθεσία αντιμετωπίζει με τον ίδιο τρόπο τη λιανική και τη χονδρική πώληση, ανεξάρτητα από το αν έχει εξοφληθεί το τιμολόγιο.

Αναλύοντας το ζήτημα, προτείνεται μια νέα λογική για την απόδοση του ΦΠΑ:

Α. Στις λιανικές πωλήσεις:

-Ο ΦΠΑ να αποδίδεται άμεσα στο Δημόσιο κατά τη στιγμή της συναλλαγής, μέσω των συστημάτων POS.

-Τα πιθανά πιστωτικά υπόλοιπα από την εκκαθάριση του ΦΠΑ να επιστρέφονται στην επιχείρηση εντός διμήνου, με αυτόματη διαδικασία μέσω των συστημάτων MyData.

Β. Στις χονδρικές πωλήσεις:

-Το βάρος της απόδοσης του ΦΠΑ να μεταφέρεται στον αγοραστή, ο οποίος θα το αποδίδει εντός των ίδιων χρονικών πλαισίων που ισχύουν σήμερα.

Γ. Αντιμετώπιση ποινικής δίωξης:

– Για τις λιανικές πωλήσεις: Να συνεχίσουν να ισχύουν τα υπάρχοντα ποινικά μέτρα.

-Για τις χονδρικές πωλήσεις: Πριν την άσκηση ποινικής δίωξης, να εξετάζεται αν ο πωλητής έχει εισπράξει το ποσό. Εάν όχι, δεν θα πρέπει να ευθύνεται για τη μη απόδοση, καθώς αυτό θα επιδεινώνει το πρόβλημα, ιδίως αν ο αγοραστής δεν έχει αποδώσει ούτε το ποσό της αγοράς.

Τα οφέλη

-Μειώνει την πιθανότητα απάτης.

-Ενισχύει τη ρευστότητα του κράτους.

-Δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μείωση των συντελεστών ΦΠΑ μακροπρόθεσμα.

-Επιτρέπει την απομόνωση των πραγματικών απατεώνων.

Με αυτόν τον τρόπο, εξισορροπούνται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις όλων των εμπλεκόμενων, ενώ το Δημόσιο διασφαλίζει τα έσοδά του πιο άμεσα και αποτελεσματικά.

*Ο Λάμπρος Μπέλεσης είναι πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογιστών – Οικονομολόγων

*Η Μαρία Σκοτάδη είναι εκπρόσωπος Τύπου της Πανελλήνιας Ένωσης Λογιστών – Οικονομολόγων