Η Τουρκία σύρεται στις «δαγκάνες» του ΔΝΤ

Η Τουρκία κομπάζει, αρέσκεται να επιδεικνύεται και να πλασάρεται ως η μεγάλη περιφερειακή δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν έχει διστάσει να ανοίξει ισχυρά μέτωπα προς ανατολάς και δη στη Συρία, και να κοιτάζει πάντα απειλητικά προς τα δυτικά, κυρίως στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Θεωρεί εαυτόν ισότιμο συνομιλητή των ισχυρών παικτών (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία) στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα και εκφράζει μέσω του Ταγίπ Ερντογάν και των κορυφαίων Τούρκων αξιωματούχων, το νέο-οθωμανικό, επεκτατικό δόγμα.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Αυτός ο υπερφίαλος, φαφλατάς και αλαζόνας γείτονας, είναι εν δυνάμει ένας «γίγαντας με πήλινα πόδια», με την οικονομία του να αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα του. Για να είμαστε ακριβείς πρόκειται για γάγγραινα που έχει εξαπλωθεί σ’ όλο το «σώμα» της Τουρκίας και απειλεί να την ρίξει σε κώμα. Η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε δεινή θέση και αυτό, βεβαίως, δεν προέκυψε το τελευταίο διάστημα, δεν αποτελεί «σύμπτωμα» της πανδημίας του κορωνοϊού, που απλώς επέτεινε το διαπιστωμένο πρόβλημα. Πρόκειται για παθογένειες ετών, που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια την τουρκική οικονομία σε νέα ύφεση και ενδεχομένως στην αναζήτηση ενίσχυσης-μ’ ό,τι αυτό συνεπάγεται- από το ΔΝΤ.

Το καθεστώς Ερντογάν επιχειρεί μέσω των ελεγχόμενων απ’ αυτό ΜΜΕ και των λοιπών προπαγανδιστικών μηχανισμών του, να κρατήσει αλώβητο το προφίλ της ακμαίας και κραταιάς Τουρκίας. Ο «Σουλτάνος» γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα, ότι η προσφυγή στο ΔΝΤ, θα σήμαινε παραδοχή ήττας, πολιτική ταπείνωση και διάλυση του μυθεύματος «φαραωνικών» διαστάσεων που με κόπο έχει φροντίσει να χτιστεί και αφορά την «Μεγάλη Τουρκία» που θα αναβιώσει τις παλιές δόξες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Άμεση η ανάγκη για χρηματοδότηση της τουρκικής οικονομίας

Ακόμη και ο πανίσχυρος Ερντογάν, δεν μπορεί να ξεφύγει από τη δύναμη των αριθμών, γίνεται έρμαιό τους. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και καταδεικνύουν ανάγλυφα το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζει η τουρκική οικονομία.  Η λίρα συνεχίζει να βρίσκεται στο καθοδικό σπιράλ, στο οποίο εισήλθε για τα καλά το 2018,, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ κήρυξε οικονομικό «πόλεμο» και επέβαλε κυρώσεις στην τουρκική οικονομία.

Οι κατά καιρούς ανοδικές εκλάμψεις που σημείωσε το τουρκικό νόμισμα, δεν ήταν ασφαλώς ικανές να μεταβάλουν τη γενική αρνητική εικόνα. Μόνο εντός του 2020 η τουρκική λίρα έχει χάσει 10% της αξίας της. Το σημαντικότερο, ωστόσο, πρόβλημα που καλείται να λύσει άμεσα η Τουρκία, αφορά την «εξάντληση» των συναλλαγματικών διαθεσίμων της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας. 

Από τις αρχές του 2020, τα ακαθάριστα συναλλαγματικά αποθέματα μειώθηκαν κατά σχεδόν 11 δισεκατομμύρια δολάρια και ανέρχονται σε μόλις 94,5 δισ. δολάρια. Αν από αυτά αφαιρεθούν τα αποθεματικά των τουρκικών τραπεζών και ορισμένες υποχρεώσεις που εκκρεμούν, τα πραγματικά διαθέσιμα φαίνεται πως δεν υπερβαίνουν τα 26,3 δισ. δολάρια.

Με αυτό ανεπαρκές ποσό στα ταμεία της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας και εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού που έχει βλάψει σημαντικά το τουρκικό «επιχειρείν», η Άγκυρα μοιάζει απροστάτευτη και ανίκανη στην παρούσα φάση να αποπληρώσει εντός των επόμενων 12 μηνών- ως οφείλει- ένα σημαντικό μέρος των 170 δισ.δολαρίων του εξωτερικού χρέους της.

Ο Ταγίπ Ερντογάν καλείται να βρει άμεσα χρηματοδότηση, προκειμένου η τουρκική οικονομία να θωρακιστεί και να αποφύγει την πλήρη κατάρρευση, δεδομένων και των συστημικών προβλημάτων που έχουν συσσωρευτεί από την πανδημία του κορωνοϊού, την οποία το τουρκικό καθεστώς υποτίμησε και επέδειξε αργά αντανακλαστικά.

Πανδημία του κορωνοϊου, το κατάλληλο άλλοθι για προσφυγή στο ΔΝΤ

Η επιλογή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου βρίσκεται στα χέρια του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο γνωρίζει πολύ καλά ότι είναι τοξική για τον ίδιο και το καθεστώς του. Ενδεχομένως να επιχειρήσει να καμουφλάρει την προσφυγή προς το ΔΝΤ, πίσω από το ανθρωπιστικό πρόβλημα που έχει προκύψει από την πανδημία και τις άμεσες οικονομικές ανάγκες που υπάρχουν στη χώρα του. Υπάρχουν, μάλιστα, και στενοί συνεργάτες του Ερντογάν, οι οποίοι εκτιμούν ότι η πανδημία του κορωνοϊού προσφέρει το κατάλληλο τάιμινγκ αλλά αποτελεί και το ενδεδειγμένο άλλοθι, για την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Ο Ερντογάν όμως δεν πατάει το κουμπί, εξετάζει και τις άλλες εναλλακτικές λύσεις που έχει διαθέσιμες.

Η πρώτη είναι η είσοδος της Τουρκίας στη Γραμμή Ανταλλαγής (swap line) της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED), η οποία δέχεται και ανταλλάσσει με δολάρια, ξένα  νομίσματα. Η FED θα μπορούσε να αποτελέσει ένα άμεσο χρηματοδοτικό εργαλείο για την Άγκυρα, η οποία φέρεται να έχει ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με την Ουάσιγκτον.

Η δεύτερη επιλογή είναι το τύπωμα χρημάτων, που δεν είναι δημοφιλής στην Άγκυρα, και δεν συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες να υλοποιηθεί.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα

Η μόνη λειτουργική λύση που εμφανίζεται στον ορίζοντα για την Τουρκία, την παρούσα χρονική περίοδο, είναι αυτή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει συνδέσει την πολιτική του ανέλιξη με το Ταμείο. Κατά το τελευταίο πέρασμα του ΔΝΤ στην Τουρκία, το 2001, διαλύθηκε συθέμελα όλη η προηγούμενη πολιτική γενιά ηγετών της Τουρκίας, αφήνοντας ανοιχτό το πεδίο για τον Ερντογάν.

«Η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα», λέει το πάνσοφο ρητό και ο Ερντογάν, εγκλωβισμένος στο οικονομικό αδιέξοδο που ο ίδιος δημιούργησε, δεν θέλει να το επιβεβαιώσει…