Η Τουρκία επιστρέφει στη διπλωματία των NAVTEX και του «blame game»

Η τουρκική διπλωματία δεν μπαίνει σε νόρμες, ούτε εξηγείται με τύπους και αξιώσεις που ισχύουν στη δυτική διπλωματική κουλτούρα. Την ώρα που η Ελλάδα υπέβαλλε προτάσεις, αναφορικά με τη διεξαγωγή του επόμενου γύρου των διερευνητικών επαφών (πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου), η Άγκυρα έκανε κάτι που μοιάζει αλλοπρόσαλλο, ενδεχομένως και ακατανόητο διπλωματικά, ωστόσο ταιριάζει γάντι, εκφράζει απόλυτα την πολιτική ιδιοσυγκρασία και το mentalite της τουρκικής ηγεσίας.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Έβγαλε το ωκεανογραφικό Τσεσμέ στο κέντρο του Αιγαίου, προκειμένου να πραγματοποιήσει έρευνες σε διεθνή ύδατα και συγκεκριμένα στην περιοχή, την οποία δέσμευσε με NAVTEX, δυτικά της Λήμνου – Αη Στράτη. Για ποιο λόγο προέβη η Τουρκία σ’ αυτή την κίνηση, η οποία ασφαλώς και χαρακτηρίζεται προκλητική και βάζει «μπαρούτι» στα θεμέλια του εν εξελίξει διαλόγου με την Αθήνα;

Αρχικώς, αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό και να αποτελεί συνισταμένη κοινής… λογικής, για όσους παρακολουθούν τα τουρκικά πεπραγμένα, είναι πως η Άγκυρα επιτρέπει τα πάντα στον εαυτό της, ειδικά αν έχει έστω το παραμικρό νομικό ή διπλωματικό έρεισμα. Στην προκειμένη περίπτωση αυτή του Τσεσμέ, η Τουρκία κάνει αυτό που γνωρίζει καλά, να υποστηρίζει τη διπλωματία με την ισχύ. Προφανώς και οι διερευνητικές επαφές δεν εξελίσσονται με τον τρόπο που θα επιθυμούσε η Άγκυρα, η οποία επιχειρεί να αλλάξει την ατζέντα, να δημιουργήσει νέα ζητούμενα και ενδεχομένως να προκαλέσει την αντίδραση της Αθήνας, χρεώνοντάς της την αποτυχία των συνομιλιών.

Η Τουρκία κατήλθε στις διερευνητικές επαφές με μια άκρως διευρυμένη ατζέντα, έχοντας θέσει ως στρατηγικό στόχο να αμφισβητήσει την επικυριαρχία της Ελλάδας στο Αιγαίο. Αυτός ήταν και συνεχίζει να είναι ο απώτερος στόχος της Άγκυρας, η δημιουργία συνθηκών «γκριζοποίησης» του status quo στο Αιγαίο. Το… παιχνίδι, ωστόσο, δεν της βγήκε, διότι η ελληνική πλευρά ουδέποτε συναίνεσε να συζητήσει επί της τουρκικής ατζέντας, εμμένοντας στηn πάγια θέση της, που αφορούσε τη διαβούλευση μόνον για τον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας και των θαλάσσιων ζωνών.

Η Τουρκία, λοιπόν, φαίνεται να επιστρέφει στη διπλωματία των NAVTEX, ενώ η επιλογή των περιοχών που δέσμευσε, μόνο τυχαία δεν είναι. Σκύρος και Λήμνος είναι δύο από τα νησιά, τα οποία σύμφωνα με την Τουρκία είναι στρατιωτικοποιημένα και η Ελλάδα υποχρεούται, βάσει των διεθνών συνθηκών, να τα αποστρατικοποιήσει. Μέσω της NAVTEX, η Άγκυρα, στέλνει εμμέσως το μήνυμα και υπενθυμίζει το αίτημά της για αποστρατικοποίηση των νησιών, που αποτελεί μια από τις προμετωπίδες της διπλωματικής της ρητορικής, το τελευταίο διάστημα. Επιπρόσθετα, και αυτό έχει τη σημασία του, το Cesme κινείται σε διεθνή ύδατα και εν προκειμένω σε απόσταση μεταξύ 6 και 12 ναυτικών μιλίων από Λήμνο και Άγιο Ευστράτιο. Εμμέσως, λοιπόν, η Τουρκία, με τη συγκεκριμένη τοποθέτηση του Τσεσμέ στην περιοχή, στέλνει μήνυμα προς την Αθήνα, πως δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα της Ελλάδας για επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια.

Περιμένει από την Ελλάδα να «τσιμπήσει»

Η Τουρκία, βεβαίως, περιμένει από την Ελλάδα να «τσιμπήσει» στην πρόκληση, να εισέλθει σε μια νέα διελκυστίνδα δηλώσεων, αντιπαραθέσεων και όξυνσης των σχέσεων, κατηγορώντας την ότι τινάζει τον διάλογο στον αέρα. Η Άγκυρα ειδικεύεται στην παραποίηση της αλήθειας και δεν διστάζει να φορέσει το προσωπείο του θύματος, όταν αυτό απαιτηθεί, προκειμένου να πετύχει τους αντικειμενικούς της σκοπούς. Ποιος άλλωστε μπορεί να ξεχάσει την προ μηνών προσπάθεια της Άγκυρας, να πείσει τους Ευρωπαίους (όχι πως κατέβαλε ιδιαίτερη προσπάθεια), ότι είναι μια φιλειρηνική χώρα που επιθυμεί να λύσει τα διμερή της ζητήματα μέσω διαλόγου;

Και ενόψει της επόμενης Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε., η Άγκυρα επιδιώκει να εμφανιστεί ως «καθαρή», συμβατή με τους κανόνες και, αν μπορέσει να παρουσιάσει την Αθήνα ως την υπαίτια για το αδιέξοδο των διερευνητικών επαφών.

Έως τώρα, πάντως, το ελληνικό ΥΠΕΞ, δεν παίζει το παιχνίδι της Τουρκίας, αποφεύγοντας να κλιμακώσει περαιτέρω τη νευρώδη κατάσταση, την οποία επιχειρεί να δημιουργήσει το Τσεσμέ στο Αιγαίο. Αναζητείται ψυχραιμία, νηφαλιότητα και καθάρια σκέψη, απέναντι και στις επερχόμενες τουρκικές προκλήσεις.