Η Ρωσία αθέτησε πληρωμή χρέους για πρώτη φορά από το 1918

Η Ρωσία αθέτησε την πληρωμή χρέους σε ξένο νόμισμα για πρώτη φορά μετά από έναν αιώνα, στο αποκορύφωμα των ολοένα και αυστηρότερων δυτικών κυρώσεων που έχουν κλείσει τις οδούς πληρωμών προς τους υπερπόντιους πιστωτές, όπως μετέδωσε το πρακτορείο Bloomberg.

Επί μήνες, η Ρωσία έβρισκε τρόπους να παρακάμπτει τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν μετά την εισβολή της στην Ουκρανία. Αλλά στο τέλος της ημέρας (Κυριακή), έληξε η περίοδος χάριτος για πληρωμή τόκων ύψους περίπου 100 εκατ. δολαρίων που έπρεπε να είχαν καταβληθεί στις 27 Μαΐου, μια προθεσμία που θεωρείται γεγονός αθέτησης υποχρέωσης πληρωμής αν δεν τηρούνταν.

Πρόκειται για ένα σημάδι στη ραγδαία μετατροπή της χώρας σε οικονομικό, χρηματοπιστωτικό και πολιτικό παρία. Τα eurobonds της χώρας διαπραγματεύονται σε δυσχερή επίπεδα από τις αρχές Μαρτίου, τα συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας παραμένουν “παγωμένα” και οι μεγαλύτερες τράπεζες έχουν αποκοπεί από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Όμως, δεδομένης της ζημίας που έχει ήδη προκληθεί στην οικονομία και τις αγορές, η χρεοκοπία είναι επίσης κυρίως συμβολική προς το παρόν και έχει μικρή σημασία για τους Ρώσους που βρίσκονται αντιμέτωποι με πληθωρισμό σε διψήφια ποσοστά και με τη χειρότερη οικονομική συρρίκνωση των τελευταίων ετών.

Η Ρωσία έχει αντιταχθεί στον χαρακτηρισμό της χρεοκοπίας, λέγοντας ότι διαθέτει τα κεφάλαια για να καλύψει οποιουσδήποτε λογαριασμούς και έχει αναγκαστεί να μην πληρώσει. Καθώς προσπαθούσε να διαστρεβλώσει τη διέξοδό της, ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα μεταπηδήσει στην εξυπηρέτηση του ανεξόφλητου χρέους της ύψους 40 δισ. δολαρίων σε ρούβλια, κάνοντας λόγο για κατάσταση “ανωτέρας βίας” που, όπως είπε, κατασκευάστηκε τεχνητά από τη Δύση.

“Πρόκειται για κάτι πολύ, πολύ σπάνιο, όπου μια κυβέρνηση που κατά τα άλλα έχει τα μέσα αναγκάζεται από μια εξωτερική κυβέρνηση να χρεοκοπήσει”, δήλωσε ο Hassan Malik, ανώτερος αναλυτής κρατικών χρεών στην Loomis Sayles & Company LP.

Μια επίσημη δήλωση θα ερχόταν συνήθως από τους οίκους αξιολόγησης, αλλά οι ευρωπαϊκές κυρώσεις τους οδήγησαν στην απόσυρση των αξιολογήσεων των ρωσικών οντοτήτων. Σύμφωνα με τους τίτλους των ομολόγων των οποίων η περίοδος χάριτος έληξε την Κυριακή, οι κάτοχοι μπορούν να καλέσουν οι ίδιοι έναν οίκο, εάν οι κάτοχοι του 25% των ανεξόφλητων ομολόγων συμφωνήσουν ότι έχει συμβεί ένα “γεγονός αθέτησης πληρωμής”.

Με την παρέλευση της τελικής προθεσμίας, η προσοχή μετατοπίζεται στο τι θα κάνουν οι επενδυτές στη συνέχεια.

Δεν χρειάζεται να δράσουν άμεσα και μπορούν να επιλέξουν να παρακολουθήσουν την εξέλιξη του πολέμου με την ελπίδα ότι οι κυρώσεις τελικά θα αμβλυνθούν. Ο χρόνος μπορεί να είναι με το μέρος τους: οι αξιώσεις καθίστανται άκυρες μόνο τρία χρόνια μετά την ημερομηνία πληρωμής, σύμφωνα με τους τίτλους των ομολόγων.

“Οι περισσότεροι κάτοχοι ομολόγων θα διατηρήσουν την προσέγγιση της αναμονής”, δήλωσε ο Takahide Kiuchi, οικονομολόγος στο Nomura Research Institute στο Τόκιο.

Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης της Ρωσίας και της κατάρρευσης του ρουβλιού το 1998, η κυβέρνηση του τότε προέδρου Μπόρις Γέλτσιν αθέτησε την πληρωμή 40 δισ. δολαρίων του εγχώριου χρέους της.

Η τελευταία φορά που η Ρωσία χρεοκόπησε έναντι των ξένων πιστωτών της ήταν πριν από περισσότερο από έναν αιώνα, όταν οι Μπολσεβίκοι υπό τον Βλαντιμίρ Λένιν απέρριψαν το 1918 το τεράστιο φορτίο χρέους της εποχής του Τσάρου.

Σύμφωνα με ορισμένους υπολογισμούς πλησίαζε το ένα τρισ. δολάρια σε σημερινά χρήματα, σύμφωνα με τον Malik της Loomis Sayles, ο οποίος είναι επίσης συγγραφέας του βιβλίου “Bankers and Bolsheviks: International Finance and the Russian Revolution”.

Συγκριτικά, οι ξένοι κατείχαν το ισοδύναμο σχεδόν 20 δισ. δολαρίων από τα eurobonds της Ρωσίας στις αρχές Απριλίου.

Ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών Αντόν Σιλουάνοφ χαρακτήρισε την κατάσταση την Πέμπτη ως “φάρσα”.

Με δισεκατομμύρια δολάρια την εβδομάδα να εισρέουν ακόμη στα κρατικά ταμεία από τις εξαγωγές ενέργειας, παρά την εξαντλητικό πόλεμο στην Ουκρανία, επανέλαβε ότι η χώρα έχει τα μέσα και τη βούληση να πληρώσει.

“Ο καθένας μπορεί να δηλώσει ό,τι θέλει”, δήλωσε ο Σιλουάνοφ. “Αλλά όποιος καταλαβαίνει τι συμβαίνει, ξέρει ότι αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση χρεοκοπία”.

Τα σχόλιά του έγιναν με αφορμή την περίοδο χάριτος που έληξε την Κυριακή. Το παράθυρο των 30 ημερών ενεργοποιήθηκε όταν οι επενδυτές απέτυχαν να λάβουν τις πληρωμές των κουπονιών που οφείλονταν σε ομόλογα σε δολάρια και ευρώ στις 27 Μαΐου.

Τα μετρητά “παγιδεύτηκαν” αφού το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ άφησε να λήξει ένα παραθυράκι κυρώσεων, καταργώντας μια εξαίρεση που επέτρεπε στους κατόχους ομολόγων των ΗΠΑ να λαμβάνουν πληρωμές από τη ρωσική κυβέρνηση. Μια εβδομάδα αργότερα, ο φορέας πληρωμής της Ρωσίας, το Εθνικό Αποθετήριο Διακανονισμών, υπέστη επίσης κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σε απάντηση, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν εισήγαγε νέους κανονισμούς σύμφωνα με τους οποίους οι υποχρεώσεις της Ρωσίας για ομόλογα σε ξένο νόμισμα εκπληρώνονται μόλις μεταφερθεί το κατάλληλο ποσό σε ρούβλια στον τοπικό φορέα πληρωμής.

Το Υπουργείο Οικονομικών πραγματοποίησε τις τελευταίες πληρωμές τόκων, που αντιστοιχούν σε περίπου 400 εκατ. δολάρια, βάσει των κανόνων αυτών την Πέμπτη και την Παρασκευή. Ωστόσο, κανένα από τα υποκείμενα ομόλογα δεν έχει όρους που να επιτρέπουν τον διακανονισμό σε ρούβλια.

“Αν τελικά φτάσουμε στο σημείο να διεκδικηθούν διπλωματικά περιουσιακά στοιχεία, τότε αυτό ισοδυναμεί με διακοπή των διπλωματικών σχέσεων και είσοδο σε άμεση σύγκρουση”, δήλωσε ο Σιλουάνοφ. “Και αυτό θα μας βάλει σε έναν διαφορετικό κόσμο με εντελώς διαφορετικούς κανόνες. Θα πρέπει να αντιδράσουμε διαφορετικά σε αυτή την περίπτωση και όχι μέσω της νομικής οδού”.