Έτσι θα καθορίζεται πλέον ο κατώτατος μισθός

Ξεχάστε ότι γνωρίζατε σχετικά με τον κατώτατο έως σήμερα. Και αυτό γιατί το νέο σύστημα καθορισμού, που πλέον αποτελεί Νόμο του Κράτους, φέρνει ριζικές ανατροπές στη διαμόρφωση των απολαβών ενός σημαντικού ποσοστού των εργαζομένων στη χώρα μας.

Γράφει ο Σπύρος Σταθάκης

Η συζήτηση του σχετικου νομοσχεδίου του υπουργείου Εργασίας στη Βουλή, αποτέλεσε “πεδίο” σφοδρής αντιπαράθεσης, ανάμεσα στην κυβέρνηση και στα κόμματα της αντιπολίτευσης, ιδίως το ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο, τέτοιου είδους πολιτικές κόντρες συνήθως δεν βοηθούν και ιδιαίτερα τους πολίτες να κατανοήσουν τι διακυβευεται.Έτσι, μάλλον δεν θα πρέπει να προκαλεί εντύπωση το γεγονός πως, ότι βασικά έχουμε καταλάβει για τον κατώτατο μισθό, αναλώνεται στα επιχειρήματα των κομμάτων.

Η ουσία ωστόσο του ζητήματος βρίσκεται σε αυτές καθαυτές τις διατάξεις του νέου Νόμου, οι οποίες άλλωστε και πρόκεται να εφαρμοστούν στην πράξη τα επόμενα χρόνια. Πάμε να δούμε, λοιπόν, τις ριζικές αλλαγές που προβλέπονται στο σύστημα καθορισμού του κατώτατου μισθού.

Καταρχήν, το νέο σύστημα αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από 1/1/2028. Όχι από αύριο, ούτε από το χρόνου. Μετά από μια τριετία ουσιαστικά.Τι προβλέπει ο Νόμος λοιπόν; Από το 2028, ο νομοθετημένος κατώτατος μισθός και το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο θα αναπροσαρμόζονται, έπειτα από διαβούλευση που θα διεξάγεται κατ’ έτος, βάσει ενός συντελεστή που προκύπτει από το άθροισμα:

α) του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή μεταξύ της 1ης Ιουλίου του προηγούμενου έτους και της 30ής Ιουνίου του τρέχοντος έτους για το χαμηλότερο ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) της εισοδηματικής κατανομής των νοικοκυριών και

β) του ημίσεος (50%) του ετήσιου ποσοστού μεταβολής της αγοραστικής δύναμης του γενικού δείκτη μισθών κατά την ίδια χρονική περίοδο.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου, αν ο παραπάνω συντελεστής οδηγεί σε μείωση του νομοθετημένου κατώτατου μισθού ή του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου, δεν θα γίνεται γίνεται αναπροσαρμογή. Μέ άλλα λόγια, δεν θα μειώνεται ο κατώτατος μισθός . Επιπλέον, ατομικές συμβάσεις εργασίας και συλλογικές συμβάσεις εργασίας κάθε είδους δεν θα επιτρέπεται να ορίζουν μηνιαίες τακτικές αποδοχές πλήρους απασχόλησης, υπολειπόμενες από τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό, ή ημερομίσθιο πλήρους απασχόλησης, υπολειπόμενο από το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο ή την αντίστοιχη προκύπτουσα αναλογία για τις συμβάσεις μερικής απασχόλησης.

Από κει και πέρα, στο Νόμο προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Διαβούλευσης για τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό, με τριετή θητεία, που θα λειτουργεί στον Ο.ΜΕ.Δ., και στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των κοινωνικών φορέων (συνδικάτα, εργοδοτικοί φορείς, κλπ). Έργο της Επιτροπής Διαβούλευσης είναι να διατυπώνει πλήρως αιτιολογημένη και τεκμηριωμένη γνώμη ομόφωνα ή κατά πλειοψηφία με αναφορά και της θέσης της μειοψηφίας, σχετικά με τη διαμόρφωση του κατώτατου μισθού.

Επιπλέον προβλέπεται και διαδικασία παρέκκλισης της αναπροσαρμογής (βλ. αύξηση) του κατώτατου μισθού με βάση τον συντελεστή,εφόσον:

α) η οικονομία βρίσκεται σε σημαντική ύφεση ή

β) υπάρχει σημαντική απόκλιση του εθνικού πληθωρισμού (Δείκτη Τιμών Καταναλωτή) από τον στόχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ή

γ) υπάρχει σημαντική ανισορροπία στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών ή

δ) υπάρχει σημαντική αύξηση του ποσοστού της ανεργίας, ή

ε) βάσει του συντελεστή αναπροσαρμογή δεν δικαιολογείται από τα επίπεδα και τις μακροπρόθεσμες εξελίξεις στην παραγωγικότητα και τη δυναμική της ή την απόκλιση του κατώτατου μισθού από το εξήντα τοις εκατό (60%) του ακαθάριστου διάμεσου μισθού ή

στ) υπερβαίνει τις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας ή

ζ) δεν δικαιολογείται από έκτακτες περιστάσεις.

Με άλλα λόγια, εάν συντρέχουν οι παραπάνω λόγοι, ή ένας από αυτούς, ο κατώτατος μισθός, απλά δεν θα αυξάνεται. Για παράδειγμα, αν υπάρξει και πάλι κάποια έξαρση του πληθωρισμού, η οποία διαρκέσει δύο χρόνια, αυτό το χρονικό διάστημα, ο κατώτατος μισθός δεν πρόκειται να αυξηθεί.

Αυτό λοιπόν είναι το νέο σύστημα καθορισμού του κατώτατου μισθού, που θα ισχύσει από το 2028.Μέχρι τότε όμως, τι πρόκειται να γίνει; Ο Νόμος προβλέπει ότι, για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού για τα έτη 2025, 2026 και 2027, θεσπίζεται μια μεταβατική διαδικασία, με την συμμετοχή των Κοινωνικών Εταίρων και της ΑΔΕΔΥ, οι οποίοι θα συμμετέχουν στην Επιτροπή Διαβούλευσης που θα διατυπώνει γνώμη με θεσμικό και ενιαίο τρόπο για την αύξηση του κατώτατου μισθού.

Ειδικότερα, το ύψος του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου την επόμενη τριετία, θα καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές της για ανάπτυξη από την άποψη της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας, των τιμών, των εισοδημάτων και των μισθών, της απασχόλησης και του ποσοστού της ανεργίας, καθώς και την αγοραστική δύναμη του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου και την επάρκειά τους, λαμβανομένου υπόψη του κόστους διαβίωσης, του γενικού επιπέδου των μισθών, της κατανομής και του ρυθμού αύξησής τους.