Ελληνικό Μετρό: Τα εργοτάξια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και οι νέοι διαγωνισμοί

Θυμίζοντας πλάσμα ταινίας του Μιγιαζάκι, ο πρώτος από τους δύο μετροπόντικες που θα ανοίξουν τα «λαγούμια» της Γραμμής 4 του Μετρό της Αθήνας έχει κιόλας διανύσει τα πρώτα του 120 (δοκιμαστικά) μέτρα. Το σπονδυλωτό μηχανικό «ζώο» αποτελείται από πέντε αρθρωτά κομμάτια: την κεφαλή (που πραγματοποιεί και τη διάνοιξη) και τέσσερις πλατφόρμες- βαγόνια, φορτωμένες με μηχανήματα και χώρους για τους εργαζόμενους που ακολουθούν την πορεία του της «Αθηνάς». Ο δεύτερος μετροπόντικας, που ακούει στο όνομα «Νίκη», συναρμολογείται στην άλλη άκρη της σήραγγας. Όταν ξυπνήσει, θα ξεκινήσει να σκάβει με κατεύθυνση προς τον Ευαγγελισμό, καλύπτοντας απόσταση οκτώ σχεδόν χιλιομέτρων.

Συνολικά η γραμμή 4 στο τμήμα.

Η κατασκευή της Γραμμής 4 (Άλσος Βεϊκου, Γαλάτσι, Ελικώνος, Κυψέλη, Δικαστήρια, Αλεξάνδρας, Εξάρχεια, Ακαδημία, Κολωνάκι, Ευαγγελισμός, Καισαριανή, Πανεστημιούπολη, Ιλίσια, Ζωγράφου και Γουδή), η οποία εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί το 2029, θα έχει μήκος περίπου 12,8 χλμ. Αναμένεται να εξυπηρετεί 350.000 πολίτες και θα περιλαμβάνει 15 νέους σταθμούς με 9 ενδιάμεσα ή/και τερματικά φρέατα. Οι περισσότεροι σταθμοί βρίσκονται σε φάση πρόδρομων εργασιών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχουν αλλάξει ήδη το υπέργειο τοπίο.

Ο Α. κατοικεί στη αρχή της λεωφόρου Αλεξάνδρας εδώ και εννέα χρόνια. Περιγράφει τις μεταβολές στο τοπίο της γειτονιάς του ως «άμεσα αντιληπτές, αλλά όχι και ιδιαίτερα ενοχλητικές. Προφανώς και υπήρξε κάποιος θόρυβος και σκόνη, καθώς και σπασμένα πεζοδρόμια, αλλά πρόκειται για κάτι αναμενόμενο στα πλαίσια ενός έργου τέτοιας κλίμακας. Βέβαια οφείλω να ομολογήσω ότι ανήκω στη μερίδα των ανθρώπων που λείπουν, λόγω εργασίας, 08:00- 20:00 από το σπίτι καθημερινά. Οπότε δεν μπορώ να γνωρίζω πώς θα είναι η ύπαρξη και η λειτουργία ενός εργοταξίου για έναν ηλικιωμένο ή μια οικογένεια. Αυτό που σίγουρα δυσκόλεψε τη γειτονιά είναι η απότομη μείωση των θέσεων πάρκινγκ. Όσο για το τι θα αλλάξει, νομίζω σίγουρα ότι η γειτονιά θα αναβαθμιστεί και η αξία των ακινήτων θα ανέβει».

Τα έργα για την κατασκευή της νέας “πορτοκαλί” γραμμής 4 του Μετρό της Αθήνας έχει αναλάβει το σχήμα ΑΒΑΞ-GHELLA-ALSTOM ενώ τις πρόδρομες εργασίες η ΕΡΕΤΒΟ. Αναθέτουσα Αρχή είναι η Ελληνικό Μετρό.

Σε ό,τι δε αφορά την επέκταση της Γραμμής 2 προς Δυτική Αττική, αναμένεται η ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης του διαγωνισμού, η οποία περιλαμβάνει την κατάθεση των τεχνικών και εν συνεχεία οικονομικών προσφορών, προκειμένου να «κλειδώσει» η ανάδοχος εταιρεία και να προχωρήσει στην υλοποίηση. Το έργο αυτή τη στιγμή διεκδικούν οι ABAΞ, ΑΚΤΩΡ- Mytilineos, Intrakat και ΤΕΡΝΑ. Η προθεσμία ολοκλήρωσης τοποθετείται στους 57 μήνες, δηλαδή 4 χρόνια και 9 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης.

Μετρό Θεσσαλονίκης

Η τελευταία ενημέρωση της σελίδας στην οποία καταγράφεται η Πρόοδος του Βασικού έργου για το μετρό της Θεσσαλονίκης, στις 20/09, μεταδίδει μια εικόνα που θυμίζει μελίσσι που βουίζει ακατάπαυστα. Εγκατάσταση και δοκιμή των διαφόρων ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων και των τηλεπικοινωνιών, κατασκευή φρεατίων, δικτύων ύδρευσης και πυροφραγμών, τοποθέτηση αεραγωγών, θυρών και καλωδιώσεων, κιγκλιδωμάτων, υαλοπινάκων, κυλιόμενων κλιμάκων -αλλά και εργασίες αποκατάστασης των περιβάλλοντων χώρων και επανατοποθέτησης και συντήρησης των αρχαιολογικών ευρημάτων βρίσκονται σε εξέλιξη σε όλους τους σταθμούς του «Βασικού έργου» του μετρό Θεσσαλονίκης .

Επιπλέον, επέκταση του υπό διαμόρφωση δικτύου μέσω της δημιουργίας μιας ακόμα γραμμής (Κορδελιό – Εύοσμος – Μενεμένη – Αμπελόκηποι – Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός – Χαριλάου – Τούμπα) εξετάζεται επί του παρόντος από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών από κοινού με την Ελληνικό Μετρό. Η εν λόγω πρόταση είναι βασισμένη σε μελέτη που η Ελληνικό Μετρό εκπονεί εδώ και μια περίπου διετία, ενώ το σκεπτικό δημιουργίας της αποσκοπεί στον μηδενισμό αποστάσεων που αποτελούν πηγή χρόνιας ταλαιπωρίας για τους κατοίκους της συμπρωτεύουσας. Παρέχοντας σύνδεση μεταξύ των διαφορετικών συνοικιών της Θεσσαλονίκης (ιδιαίτερα των Δυτικών Δήμων) και εξασφαλίζοντας ταχύτερη και ασφαλέστερη πρόσβαση στο σύνολο των βασικών δημόσιων δομών της (Νοσοκομεία, Πανεπιστήμια, Αεροδρόμιο, Δημαρχεία, Δικαστήρια, Ιστορικό Κέντρο κ.ο.κ.), η νέα, υπό συζήτηση γραμμή αναμένεται να ανακοινωθεί ως επίσημη προοπτική στα τέλη του 2023.

Ήδη οι σχετικές δηλώσεις του υπουργού και του υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστου Σταϊκούρα και Νίκου Ταχιάου, επιβεβαιώνουν τόσο τη διεξαγωγή σχετικών συζητήσεων, όσο και την προτεραιοποίηση, μέσω της σχεδιαζόμενης επέκτασης, της επίλυσης του κυκλοφοριακού που ταλανίζει τις ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένες βορειοδυτικές συνοικίες της πόλης.

Πιο συγκεκριμένα, με την ολοκλήρωση της κατασκευής του Βασικού Έργου και της Επέκτασης προς Καλαμαριά, η Ελληνικό Μετρό εκτιμά πως «αναμένεται να εξυπηρετούνται καθημερινά 313.000 επιβάτες και να κυκλοφορούν καθημερινά περίπου 57.000 ΙΧ οχήματα λιγότερα, επιφέροντας αντίστοιχα μείωση των ρύπων CO2 κατά 212 τόνους ημερησίως».

Οι ιδιαίτερες προκλήσεις του έργου στη Θεσσαλονίκη

Το Μετρό της Θεσσαλονίκης ανήκει στην κατηγορία των πιο ελαφρών συστημάτων Μετρό έχοντας σημαντικα πλεονεκτήματα όπως η συχνότερη δρομολόγηση, δηλαδή μέχρι και ανά 90 δευτερόλεπτα, ενώ εφαρμόζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τη σύγχρονη, “driverless” (δηλαδή, χωρίς την παρουσία οδηγών στους συρμούς) τεχνολογία “GoA4”.

Το μικρότερο (σε σύγκριση με αυτό της Αθήνας) μέγεθος συρμού ωστόσο συνεπάγεται και έναν σημαντικό περιορισμό: το Μετρό της Θεσσαλονίκης δεν είναι δυνατόν να ενοποιηθεί λειτουργικά με το δίκτυο του ΟΣΕ, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της πρωτεύουσας.

Η λειτουργία και η συντήρηση του δικτύου του Μετρό Θεσσαλονίκης (μήκος περίπου 14,4 χλμ.), δημοπρατήθηκε ως έργο “Ο&Μ” ΣΔΙΤ, κατόπιν διεθνούς δημόσιου διαγωνισμού, σύμφωνα με τις διεθνώς και πανελλαδικώς εγκεκριμένες αρχές των έργων ΣΔΙΤ (Ν. 3389/2005).

Η ΕΥ Ελλάδος ενήργησε ως χρηματοοικονομικός σύμβουλος της Ελληνικό Μετρό Α.Ε., στο πλαίσιο Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για τη λειτουργία και συντήρηση του Μετρό Θεσσαλονίκης. Η υπογραφή της σύμβασης ΣΔΙΤ πραγματοποιήθηκε, παρουσία του Πρωθυπουργού, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, σε τελετή που διοργάνωσε η Ελληνικό Μετρό Α.Ε., την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου 2023.