Δικαίωμα στην άμβλωση: Αυστηροί περιορισμοί ή απειλή σε χώρες της Ευρώπης;

Ως «ισχυρό σύμβολο» χαιρετίζεται από φεμινιστικές οργανώσεις η εγγραφή της άμβλωσης στο γαλλικό Σύνταγμα, αντικείμενο νομοσχεδίου που παρουσιάζεται την Τετάρτη (13/12) στο υπουργικό συμβούλιο. Η εγγραφή γίνεται την ώρα που στην Ευρώπη το δικαίωμα στην άμβλωση συνεχίζει σε πολλές χώρες ή περιοχές να αποτελεί αντικείμενο αυστηρών περιορισμών ή απειλών, όπως στις χώρες Μάλτα, Πολωνία, Βόρεια Ιρλανδία, Ιταλία, Ισπανία, Ουγγαρία, Βατικανό και Ανδόρρα.

Μάλτα

Είναι η μόνη χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου η άμβλωση παραμένει παράνομη σε κάθε περίσταση. Η Μάλτα χαλάρωσε ελαφρώς την νομοθεσία της τον Ιούνιο 2023. Η άμβλωση επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση που η ζωή της μητέρας βρίσκεται σε κίνδυνο ή το έμβρυο δεν είναι βιώσιμο.

Οι οργανώσεις που υπερασπίζονται το δικαίωμα στην άμβλωση κάνουν λόγο για μία χαμένη ευκαιρία για μεταρρύθμιση, ενώ η καθολική εκκλησία και η συντηρητική αντιπολίτευση επιχαίρουν για τη διατήρηση του πολύ περιοριστικού καθεστώτος.

Πολωνία

Στην Πολωνία, χώρα καθολικής παράδοσης, η άμβλωση δεν επιτρέπεται παρά σε ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως σε περίπτωση βιασμού ή αιμομιξίας ή όταν η ζωή της μητέρας βρίσκεται σε κίνδυνο.

Το 2020, το Συνταγματικό Δικαστήριο συντάχθηκε με την λαϊκιστική-εθνικιστική (απερχόμενη πλέον) κυβέρνηση κρίνοντας «αντισυνταγματική» την διακοπή της κύησης λόγω δυσμορφίας του εμβρύου.

Ο νόμος περί αμβλώσεων επιτρέπει θεωρητικά στους γιατρούς να προχωρούν σε διακοπή κύησης αν η ζωή της γυναίκας βρίσκεται σε κίνδυνο, αλλά στην πράξη το πλαίσιο είναι τόσο περιοριστικό που οι γιατροί φοβούνται να το εφαρμόσουν.

Ο νόμος προβλέπει μέχρι και τριετή φυλάκιση για όποιον προχωρεί σε διακοπή κύησης ή βοηθά ή παρακινεί μία έγκυο να προχωρήσει σε άμβλωση.

Η ενωμένη φιλελεύθερη πολωνική αντιπολίτευση, νικήτρια των εκλογών του Οκτωβρίου, ελπίζει ότι θα καταφέρει να προχωρήσει στην νομιμοποίηση της άμβλωσης στην Πολωνία.

Βόρεια Ιρλανδία

Στην υπερσυντηρητική βρετανική επαρχία, η άμβλωση δεν αποποινικοποιήθηκε παρά το 2019. Παρά την πρόσφατη κατοχύρωσή της στη νομοθεσία, η έλλειψη μέσων και οι πολιτικές συγκρούσεις οδηγούν γυναίκες να ταξιδεύουν στη Βρετανία για να διακόψουν την κύηση μη έχοντας άλλη επιλογή.

Έπειτα από τη δέκατη εβδομάδα της κύησης, δεν υπάρχει κανένας τρόπος διακοπής της κύησης στη Βόρεια Ιρλανδία, όπου δεν λειτουργεί καμία χειρουργική υπηρεσία άμβλωσης.

Ιταλία

Στην Ιταλία, η άμβλωση είναι νόμιμη από το 1978, αλλά στην πράξη πολλοί είναι οι γυναικολόγοι που αρνούνται για την πραγματοποιήσουν, πράγμα που καθιστά το δικαίωμα στην άμβλωση μία διαδρομή γεμάτη εμπόδια για πολλές γυναίκες.

Το προσωπικό των υπηρεσιών υγείας μπορεί να επικαλεσθεί αντίρρηση συνειδήσεως. Αποτέλεσμα, δεκάδες νοσοκομεία και κλινικές δεν προσφέρουν καθόλου αυτήν την υπηρεσία.

Από την ανάληψη της εξουσίας από την υπερσυντηρητική Τζόρτζια Μελόνι, οι φεμινιστικές οργανώσεις φοβούνται ότι η νέα πρωθυπουργός θα ασκήσει πιέσεις για να αγνοηθεί ο νόμος, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολη την διακοπή της κύησης.

Ισπανία

Στην Ισπανία, η άμβλωση αποποινικοποιήθηκε το 1985 και στη συνέχεια νομιμοποιήθηκε το 2010. Οι γυναίκες μπορούν να προχωρήσουν ελεύθερα σε διακοπή κύησης μέχρι την 14η εβδομάδα και έπειτα από αυτήν μπορούν να προχωρήσουν σε άμβλωση υπό ορισμένες συνθήκες.

Όμως και στην Ισπανία πολλοί γιατροί δημοσίων νοσοκομείων επικαλούνται αντίρρηση συνειδήσεως και αρνούνται να εφαρμόσουν το δικαίωμα στην άμβλωση. Η κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ προωθεί στο κοινοβούλιο νόμο που ενισχύει την πρόσβαση στην άμβλωση στα δημόσια νοσοκομεία.

Ουγγαρία

Στην Ουγγαρία, η άμβλωση είναι νόμιμη από την δεκαετία του 1950 μέχρι την 12η εβδομάδα της κύησης στις περισσότερες περιπτώσεις.

Όμως ο υπερσυντηρητικός πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν, στην εξουσία από το 2010, προωθεί μέτρα προώθησης της γεννητικότητας. Από την έναρξη της ισχύος του νέου Συντάγματος το 2012, η Ουγγαρία υπερασπίζεται την ζωή του εμβρύου από την σύλληψή του.

Τον Σεπτέμβριο 2022 επιβλήθηκε με διάταγμα η υποχρέωση των εγκύων να ακούν τον καρδιακό ρυθμό του εμβρύου πριν προχωρήσουν σε διακοπή της κύησης.

Βατικανό και Ανδόρρα

Στο Βατικανό και την Ανδόρρα, όπου οι συν-πρίγκιπες είναι καθολικοί επίσκοποι, η άμβλωση είναι παράνομη.