Αποκαλυπτήρια του νόμου για τους σιδηροδρόμους

Η κυβέρνηση φέρνει ριζικές αλλαγές στον ελληνικό σιδηρόδρομο, επενδύοντας σε ασφάλεια, σύγχρονη διοίκηση και επιστροφή τεχνογνωσίας, δύο χρόνια μετά το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών.

Σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται στο σημερινό υπουργικό συμβούλιο, με επίκεντρο το νέο νομοσχέδιο για την ενίσχυση της ασφάλειας και τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρομικών μεταφορών. Κυβερνητικές πηγές το χαρακτηρίζουν “εμβληματικό”, καθώς επιχειρείται μια συνολική αλλαγή φιλοσοφίας στη διαχείριση του σιδηροδρομικού συστήματος. Δύο χρόνια μετά το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη, που συγκλόνισε τη χώρα και ανέδειξε δραματικά τις χρόνιες παθογένειες του κλάδου, η ανάγκη για ουσιαστική παρέμβαση δεν αποτελεί πλέον επιλογή, αλλά επιτακτική υποχρέωση.

Το νέο σχέδιο νόμου δεν περιορίζεται σε μερικές βελτιώσεις “εκ των ενόντων”, αλλά στοχεύει σε πλήρη επανεκκίνηση: αλλαγές στη δομή και λειτουργία των οργανισμών, υιοθέτηση αυστηρών διαδικασιών αξιολόγησης και επανεκπαίδευσης προσωπικού, εισαγωγή ψυχομετρικών τεστ, χρήση τεχνολογιών γεωεντοπισμού και ελέγχου με κάμερες, ακόμα και καθιέρωση συστήματος επιβράβευσης και ποινών. Παράλληλα, η πρόβλεψη για συγχώνευση των οργανισμών ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ και ΓΑΙΑΟΣΕ δημιουργεί ένα νέο διοικητικό σχήμα, που θα λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, στα πρότυπα της ΔΕΗ. Το στοίχημα είναι μεγάλο: η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού στις σιδηροδρομικές μεταφορές και η ουσιαστική μείωση των κινδύνων.

Από την αποδιοργάνωση στην αναγέννηση: Πώς το νέο μοντέλο μπορεί να αλλάξει το παιχνίδι

Πέρα από τις οργανωτικές αλλαγές, το σχέδιο της κυβέρνησης επιχειρεί να αξιοποιήσει και την τεχνογνωσία των Ελλήνων στελεχών που εργάζονται σε σιδηροδρομικά δίκτυα του εξωτερικού. Η προσπάθεια επαναπατρισμού τους, εφόσον στεφθεί με επιτυχία, μπορεί να φέρει στην Ελλάδα πολύτιμη εμπειρία από χώρες με προηγμένα δίκτυα ασφαλείας, όπως η Γερμανία, η Γαλλία ή η Ιαπωνία.

Ταυτόχρονα, η πρόβλεψη για ταχύτερες προσλήψεις στο νέο οργανισμό – σε αντίθεση με τις χρονοβόρες διαδικασίες του κλασικού δημοσίου – δείχνει την πρόθεση να “τρέξουν” γρήγορα οι αναγκαίες ενισχύσεις σε προσωπικό. Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Κωνσταντίνος Κυρανάκης, τα σιδηροδρομικά δρομολόγια όχι μόνο θα διατηρήσουν την υποχρεωτική παρουσία δύο μηχανοδηγών, αλλά θα ενισχυθούν με την τοποθέτηση καμερών στις καμπίνες, ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση των κανόνων ασφαλείας σε πραγματικό χρόνο.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στη χρήση νέων τεχνολογιών. Το σύστημα γεωεντοπισμού που θα τοποθετηθεί στα τρένα θα επιτρέπει τον συνεχή εντοπισμό τους σε πραγματικό χρόνο, προσφέροντας άμεση εικόνα της κατάστασης στο δίκτυο και δίνοντας στους ελεγκτικούς μηχανισμούς τη δυνατότητα γρήγορων παρεμβάσεων σε περίπτωση ανάγκης.

Δεν μπορεί να παραβλεφθεί ότι αυτές οι αλλαγές έρχονται σε μια χρονική συγκυρία που η κοινωνία εμφανίζεται δύσπιστη απέναντι σε κάθε εξαγγελία για «εκσυγχρονισμό». Το φάντασμα των Τεμπών εξακολουθεί να πλανάται βαρύ και μόνο μέσα από απτά αποτελέσματα και συνεπείς πράξεις μπορεί να ανακτηθεί η χαμένη αξιοπιστία. Η κυβέρνηση, θέλοντας να σηματοδοτήσει την αποφασιστικότητά της, σχεδιάζει να θέσει το νομοσχέδιο άμεσα σε δημόσια διαβούλευση, ώστε να ολοκληρωθεί η ψήφισή του μέσα στον Μάιο.

Πέρα από το ζήτημα του σιδηροδρόμου, στο υπουργικό συμβούλιο συζητούνται επίσης μέτρα για τη συγκράτηση των τιμών στα βασικά αγαθά, καθώς λήγουν σύντομα οι ισχύουσες ρυθμίσεις, όπως το πλαφόν στα περιθώρια κέρδους και το «καλάθι του νοικοκυριού». Τρεις εναλλακτικές εξετάζονται: πλήρης παράταση, επιλεκτική παράταση για συγκεκριμένες κατηγορίες ή οριστική κατάργηση. Πρόκειται για ένα ακόμα κρίσιμο μέτωπο κοινωνικής πολιτικής, το οποίο επηρεάζει άμεσα το βιοτικό επίπεδο χιλιάδων νοικοκυριών.

Παράλληλα, έρχονται στην ατζέντα σημαντικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις με την παρουσίαση δύο νομοσχεδίων: ένα για την αναμόρφωση του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα και ένα δεύτερο για τον εκσυγχρονισμό του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, σηματοδοτώντας τη συνέχιση της προσπάθειας για ένα πιο ευέλικτο, σύγχρονο και φιλικότερο κράτος δικαίου και επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

Σε κάθε περίπτωση, το μεγάλο στοίχημα της ημέρας είναι ο σιδηρόδρομος. Το ερώτημα που αιωρείται είναι αν οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα είναι αρκετές για να ξαναδώσουν στο τρένο τη θέση που του αξίζει σε ένα σύγχρονο, ασφαλές σύστημα μεταφορών – και, κυρίως, αν θα καταφέρουν να ξαναχτίσουν την κλονισμένη εμπιστοσύνη της ελληνικής κοινωνίας.