Η Αθήνα, καλωσορίζει την όποια αλλαγή κλίματος επί το φιλικότερο η οποία προκύπτει τις τελευταίες ημέρες μετά την αλλαγή ηγεσίας από πλευράς της ΠΓΔΜ. Όμως δεν έχει λόγο και να μην επιφυλάσσεται – τουλάχιστον μέχρι να αποσαφηνιστούν οι διαθέσεις που πραγματικά επικρατούν βορείως των συνόρων.
Η “ατμόσφαιρα” μπορεί να διευκολύνει – αλλά είναι κάτι το διαφορετικό από την ουσία, η οποία μπορεί και να κρύβει παγίδες. Αυτό είναι το νόημα των όσων δήλωσαν τόσο ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας Νίκος Κοτζιάς όσο και ο αρμόδιος της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την εξωτερική πολιτική Γιώργος Κουμουτσάκος, με την ευκαιρία της επαφών που είχε στην Αθήνα ο νέος υπουργός Εξωτερικών της ΠΓΔΜ Nikola Dimitrov.
Ο ίδιος ο υπουργός της γειτονικής χώρας έχει επίγνωση του ότι “δεν θα είναι απλός ο δρόμος: έχουμε μπει σε δύσκολο μονοπάτι” και ότι “δεν αρχίζεις να χορεύεις με κάποιον ευθύς μόλις τον έχεις γνωρίσει”.
Όμως, η στήριξη και ενθάρρυνση που έχει από τον διεθνή παράγοντα η νέα κυβέρνηση των Σκοπίων προφανώς ενισχύει τον πειρασμό της μετάθεσης των πιέσεων στην Αθήνα – ως εκείνου του παίκτη που παρεμποδίζει την ευρωατλαντική πορεία της ΠΓΔΜ, σε μία συγκυρία που η ανάγκη σταθεροποίησης της χώρας προβάλλει έκδηλη και που η Ρωσία δείχνει έντονο ενδιαφέρον για τα πράγματα της περιοχής. Άλλωστε το υπουργικό συμβούλιο στο οποίαο ανήκει ο κ.Dimitrov αντιπροσωπεύει μία τομή με τον αρχαιολατρικό εθνικισμό της προηγούμενης κυβέρνησης του VMRO-DPMNE και, κυρίως, στηρίζεται σε αλβανικά κόμματα για τα οποία η ευρωατλαντική προοπτική έχει μεγαλύτερη σημασία από τα σλαβομακεδονικά ταυτοτικά ζητήματα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι της επίσκεψης Dimitrov προηγήθηκε δημοσίευμα (αρχικά με λανθασμένο τίτλο) των Financial Times στο οποίο ο υπουργός της ΠΓΔΜ πρότεινε, όπως έπραξε και ο πρωθυπουργός του Zoran Zaev σε συνάντησή του με τον γ.γ. του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg στις Βρυξέλλες, την εκκίνηση της διαδικασίας ένταξης της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ υπό την προσωρινή ονομασία με την οποία έχει γίνει δεκτή και στον ΟΗΕ (FYROM), στην προοπτική μιας συμφωνίας με την Αθήνα εντός της διετίας που διαρκεί η διαδικασία επικύρωσης της εισδοχής νέου μέλους από τους 29 ατλαντικούς συμμάχους. Η συμφωνημένη ονομασία θα τεθεί, σύμφωνα με τον κ. Dimitrov, στην κρίση του λαού με δημοψήφισμα.
Η πρόταση αυτή αποτελεί στην ουσία της προσπάθεια ανατροπής της ομόφωνης απόφασης του ΝΑΤΟ στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου το 2008, οπότε κρίθηκε ότι η εκκίνηση της διαδικασίας ένταξης προϋποθέτει την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας, Στηρίζεται δε στο ότι βάσει της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1994 η Ελλάδα δεν δικαιούται να παρεμποδίσει την εισδοχή της γειτονικής χώρας σε διεθνή σώματα υπό την προσωρινή της ονομασία. (Για τον λόγο αυτό η ΠΓΔΜ έχει εν πολλοίς δικαιωθεί σε προσφυγή της κατά της Ελλάδας στο Διεθνές Δικαστήριο για την απόφαση του Βουκουρεστίου).
Εξ ού και ο Νίκος Κοτζιάς επέμεινε κατά τις κοινές δηλώσεις ότι δεν μπορεί κανείς να απαιτεί από την Αθήνα να επιθυμεί την ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στους ευρωατλαντικούς θεσμούς περισσότερο από τις ίδιες και να καλεί την ελληνική πλευρά να προβεί σε υποχωρήσεις, ενώ οι ενδιαφερόμενες χώρες μένουν αμετακίνητες. Μάλιστα ο κ. Κοτζιάς υποστήριξε ότι η πρόσφατη κρίση της ΠΓΔΜ δεν οφείλεται στην απόφαση του Βουκουρεστίου (διότι σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να έχει εκδηλωθεί από το 2008), αλλά στην ενθάρρυνση από τον διεθνή παράγοντα της προηγούμενης κυβέρνησης των Σκοπίων, η οποία έτσι μετέφερε την αδιαλλαξία της από τις διεθνείς σχέσεις στο εσωτερικό της χώρας.
Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική διπλωματία προτιμά στις διμερείς επαφές να προκρίνει τη θεματολογία των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης (μεταφορικές συνδέσεις, ενέργεια, ανταλλαγές, επιχειρηματικές επαφές), ενώ για το θέμα της ονομασίας οχυρώνεται πίσω από το ότι η διαδικασία είναι αυτή που διεξάγεται στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών υπό τη μεσολάβηση του Matthew Nimmetz.
Η συζήτηση για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης θα συνεχιστεί με την επίσκεψη Κοτζιά στα Σκόπια τον Αύγουστο.
Το Ευρωκοινοβούλιο σε ψήφισμά του την Τρίτη για την ΠΓΔΜ εκφράζει ικανοποίηση για τα “απτά αποτελέσματα της πρωτοβουλίας για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ της χώρας και της Ελλάδας”, που, όπως λέει, ανοίγουν “τον δρόμο για μια αμοιβαία αποδεκτή λύση στο ζήτημα της ονομασίας”, καλώντας παράλληλα την ύπατη εκπρόσωπο της Ε.Ε. για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και την Επιτροπή “να αναπτύξουν νέες πρωτοβουλίες για την υπέρβαση των υπόλοιπων διαφορών (…) με σκοπό μια αμοιβαία αποδεκτή λύση στο ζήτημα της ονομασίας”.
Ακολουθήστε το The Indicator στο Google news
