Υπογονιμότητα ή Υπογεννητικότητα; Επιλογή ή Μονόδρομος;

Αποτέλεσμα κοινωνικής και χρονικής συγκυρίας ή αποτέλεσμα μιας στρεβλής και αναποτελεσματικής προσέγγισης, ενός «απόντος» Κράτους;

Γράφει η *Αγγελική Λεβέντη

Με αφορμή πολλές καταγγελίες γυναικών και το ακυρωθέν Συνέδριο Γονιμότητας στα μέσα του καλοκαιριού (…), εγείρονται ερωτήματα και προβληματισμοί που αφορούν τη στόχευση και το ρόλο της Πολιτείας, όσον αφορά την υπογεννητικότητα. Έναν ρόλο που επιλέγει να  μην διαδραματίσει το Κράτος και η Πολιτεία, αποφεύγοντας έτσι ευθύνες και μεταθέτοντας τες στους πολίτες. Και «ο σώζων εαυτόν σωθήτω»…

Αυτή είναι μία πρακτική του Κράτους, που αφήνει μετέωρα βασικά εργασιακά δικαιώματα και την αγορά εργασίας σε καθεστώς αυτορρύθμισης (!), εις βάρος εργαζομένων και εργοδοτών (με άμεσο ή έμμεσο τρόπο) και αδιαφορώντας επί της ουσίας για τη στήριξη που έχει ανάγκη μια οικογένεια για να ανταπεξέλθει σε καθημερινή βάση στις υποχρεώσεις της.

Και τελικά, το ζήτημα είναι αν η υπογεννητικότητα είναι αποτέλεσμα επιθυμίας και επιλογής των γυναικών και του εκάστοτε ζεύγους ή αν η υπογεννητικότητα, είναι μια «εξαναγκασμένη επιλογή» -ένας μονόδρομος ίσως- λόγω των διλημμάτων που προκύπτουν από την καθημερινότητα και τις επαγγελματικές ανάγκες και πιέσεις, που δέχονται οι εργαζόμενοι γονείς ή υποψήφιοι γονείς. Διλήμματα που πυροδοτούνται και συντηρούνται από την εργασιακή αβεβαιότητα, την ανεργία, το αυξανόμενο κόστος ζωής με παράλληλη μείωση ή στασιμότητα των μισθών, την ανησυχία για το μέλλον και γενικότερα το μεταβαλλόμενο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, λόγω των συχνών αλλαγών στο πολιτικό σχεδιασμό και τις νομοθετικές παρεμβάσεις.

Και μέσα σ΄ όλα αυτά και με αυτούς τους όρους, καλούνται οι γονείς να ισορροπήσουν επαγγελματική και οικογενειακή ζωή.

Ως λύση σ’ αυτό το μείζον ζήτημα, δεν μπορεί να είναι μια στείρα επιδοματική πολιτική –όπως  έχουμε δει κατά το παρελθόν, αλλά και στο παρόν- με διάφορα «πυροτεχνήματα» γύρω από την απόκτηση ενός παιδιού, με ένα παράδειγμα το επίδομα τοκετού. Λες κι εκεί τελειώνουν όλα(!)

Ενώ για την ακρίβεια, εκεί αρχίζουν όλα. Και μάλιστα, οι ανάγκες είναι πολλές και σύνθετες και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζονται. Αρκεί φυσικά, να υπάρχει διάθεση συζήτησης και αντιμετώπισης ενός προβλήματος της κοινωνίας μας, με όρους ειλικρίνειας και ξεκάθαρων προθέσεων και θέσεων, γενικότερα και ειδικότερα.

Και σίγουρα, δεν μπορεί να είναι λύση η επιλογή να μην εργάζεται ένας γονέας που θέλει να εργαστεί, προκειμένου να καλύψει τα κενά που δεν προνόησε να καλύψει η Πολιτεία.

Και σε καμία περίπτωση, δεν μπορεί να είναι επιλογή η μη τεκνοποίηση –εφόσον υπάρχει η επιθυμία αυτή, φυσικά –ώστε να μπορέσει να βγει στη αγορά εργασίας και να εργαστεί ένας γονέας και δη μία γυναίκα, χωρίς όμως να στερείται ίσων ευκαιριών στην καριέρα που επιλέγει και στο βαθμό που το επιθυμεί.

Για λύσεις, όσον αφορά το πρόβλημα της υπογεννητικότητας, μπορούμε να δούμε με σοβαρότητα και να αντιγράψουμε πρακτικές άλλων Χωρών, που έχουν κατορθώσει να δημιουργήσουν ένα πρόσφορο περιβάλλον για τις οικογένειες με παιδιά και εργαζόμενους γονείς, χωρίς θυσία των στόχων τους για εργασιακή εξέλιξη. Χώρες με κοινωνική μέριμνα, με δομές φύλαξης και απασχόλησης παιδιών, με δομές εκπαίδευσης και ενισχυτικής διδασκαλίας σε αρμονία με τις εργασιακές ώρες των γονέων και να κινηθούμε προς αυτή την κατεύθυνση. Και εν συνεχεία, να δημιουργήσουμε δομές που να μπορούν να εξυπηρετούν όλες τις ενδιαφερόμενες οικογένειες και όχι μόνο μία μερίδα αυτών, θέτοντας παράλογα κριτήρια που απέχουν από την καθημερινή πραγματικότητα.

Πέραν των παραπάνω όμως, είναι επιτακτική ανάγκη να εξετάσουμε και το ρόλο που παίζει η φορολογική πολιτική στη Χώρα μας, που βάσει στοιχείων του ΟΟΣΑ η Ελλάδα κατέχει την 4η υψηλότερη φορολόγηση εργαζομένων με παιδιά ανάμεσα στις 36 χώρες του ΟΟΣΑ.

Και σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες με υψηλή φορολογική επιβάρυνση στην εργασία (πχ. Γαλλία, Σουηδία), η χώρα μας δεν παρέχει σημαντικές φορολογικές ελαφρύνσεις σε οικογένειες με παιδιά. Ούτε και κοινωνικές παροχές, όπως προανέφερα.

Έχουμε δηλαδή, ένα Κράτος που «πνίγει» τη μέση οικογένεια, μέσω της υπερφορολόγησης της και μη εξασφαλίζοντας κοινωνικές παροχές και ελαφρύνσεις, ως ανταπόδοση.

Ένα φυγόπονο Κράτος που στρουθοκαμηλίζει και επιλέγει ημίμετρα, δημιουργώντας έτσι ένα όχι και τόσο «γόνιμο» περιβάλλον για τη γέννηση παιδιών και τη δημιουργία οικογένειας, δείχνοντας τους πολίτες του ως μόνους υπεύθυνους για την υπογεννητικότητα.

Ένα Κράτος, που επαφίεται στη συνοχή και την αλληλεγγύη που υπάρχει στην εκάστοτε οικογένεια και στις δυνατότητες που εκείνη έχει, με τη συνδρομή άλλων μελών αυτής. Όπως ο παππούς, η γιαγιά, οι θείες, οι θείοι κλπ.

Ένα Κράτος που «ξεχνάει» να λειτουργεί με όρους ανταποδοτικότητας, σεβόμενο τις υποχρεώσεις του απέναντι στους πολίτες του και το δικαίωμά τους, εν τέλει, να απολαμβάνουν τους καρπούς από τη συνέπεια τους στις υποχρεώσεις τους προς αυτό.

*Λεβέντη Αγγελική: τέως Περιφερ. Σύμβουλος Αττικής (Εντεταλμένη Δημοσίων Σχέσεων Π.Α. & Εντεταλμένη Δ/νσης Οργάνωσης των Υπηρεσιών και Εξυπηρέτησης του πολίτη) , Υποψ. Βουλευτής Β’ Αθηνών, Νότιος Τομέας- Β3 (2019)