Υπερπλεονάσματα: Πώς επιτυγχάνονται και με ποιο κόστος για νοικοκυριά- επιχειρήσεις

Με αφορμή την κατάθεση του προϋπολογισμού για το 2025 και έχοντας ως σημείο αναφοράς την πρόβλεψη για μεγάλα πλεονάσματα και μηδενισμό του ελλείμματος, το μακροοικονομικό αποτέλεσμα είναι προφανώς θετικό. Η Ελλάδα πριν ακόμη ενεργοποιηθεί το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, ακολουθεί κατά γράμμα τις νέες δημοσιονομικές νόρμες της ΕΕ και «παράγει» ένα ισοσκελισμένο προϋπολογισμό.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος 

Με τι όμως κόστος για τα νοικοκυριά-επιχειρήσεις και υπό ποιες προϋποθέσεις επιτυγχάνονται τα εξαιρετικά δημοσιονομικά αποτελέσματα, όπως περιγράφονται στο νέο προϋπολογισμό και όπως καταγράφηκαν τα προηγούμενα χρόνια; Μήπως στην περίπτωση της Ελλάδας, έστω κι αν διατυπωθεί με μια δόση υπερβολής, ευημερούν οι αριθμοί αλλά δυστυχούν οι άνθρωποι;

Ο μηχανισμός που παράγει τα τελευταία χρόνια τα μεγάλα πλεονάσματα βασίζεται στη υπερκτέλεση των φορο-εσόδων και στις παράλληλες περικοπές των κρατικών δαπανών. Η απόδοση των φόρων και δη των έμμεσων από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, αποτελούν την αιχμή του δόρατος για τη δημοσιονομική «ευημερία». Είναι προφανές ότι αυτή περνάει και από την τσέπη των φορολογούμενων, ενώ θέτει εν αμφιβόλω τη περαιτέρω ενίσχυση-διεύρυνση των κοινωνικών πολιτικών.

Μέγα ερώτημα το οποίο χρίζει ανάλυσης και προφανώς πρέπει να τεθεί στον δημόσιο πολιτικό διάλογο ως κρίσιμη παράμετρος, είναι πως διατίθενται αυτά τα υπερπλεονάσματα. Αν δηλαδή αποδίδονται – επιστρέφονται έστω και εμμέσως στους πολίτες, που σέρνουν το κάρο της δημοσιονομικής επιτυχίας ή αν πηγαίνουν κατευθείαν για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους; Η πλάστιγγα γέρνει κυρίως προς το δεύτερο σκέλος, έστω κι αν ένα κομμάτι του υπερπλεονάσματος και του πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου που προκύπτει, διατίθεται σε κοινωνικές παροχές.

Τι προβλέπει ο προϋπολογισμός του 2025

Ο προϋπολογισμός του 2025 που προβλέπει σχεδόν μηδενικό έλλειμμα γενικής κυβέρνησης φέτος και την επόμενη χρονιά, ανάπτυξη 2,2% και 2,3% τη διετία και αύξηση των πρωτογενών δαπανών.

Επίσης το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπει υψηλά πλεονάσματα (2,5% φέτος και το 2,4% το 2025) και μείωση του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ κάτω από το 150%. Παράλληλα ο προϋπολογισμός που κατέθεσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, περιλαμβάνει όλα τα ανακοινωμένα μέτρα ύψους 1,1 δισ. ευρώ.

Το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι θα εισπράξει επιπλέον φορολογικά έσοδα ύψους 2,47 δισ. ευρώ το 2025, αυξάνοντας τα συνολικά έσοδα από φόρους στα 68,7 δισ. ευρώ, από 66,24 δισ. το 2024, δηλαδή μια αύξηση 3,7%.

Σύμφωνα με το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2025, η αύξηση αυτή θα προέλθει τόσο από την αναμενόμενη οικονομική ανάπτυξη όσο και από τη μείωση της φοροδιαφυγής, η οποία θα ενισχυθεί από την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Μέχρι το 2027, τα έσοδα από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής αναμένεται να κυμανθούν από 2 έως 2,5 δισ. ευρώ ετησίως, με στόχο τη μείωση του κενού ΦΠΑ στο 9% μέχρι το 2026.