«Βράζει το καζάνι» των γεωστρατηγικών ανακατατάξεων

Ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν φέρεται να επιθυμεί – με Προεδρικό Διάταγμα -την κατάργηση της Συνθήκης του Μοντρέ (είναι η συνθήκη που υπογράφτηκε το 1936 και αφορά το καθεστώς ναυσιπλοΐας στο Βόσπορο και τα Δαρδανέλια – από τότε η Σοβιετική Ένωση αλλά και μέχρι σήμερα η Ρωσία, θέλουν αλλαγή αυτού του status). Παράλληλα ο Ερντογάν συνεχίζει την «σαλαμοποίηση» του Τούρκικου στρατού (όπως και τις φυλακίσεις και εκτελέσεις των αντιφρονούντων) με στόχο να έχει τον «απόλυτο έλεγχο» ειδικά μετα το τελευταίο πραξικόπημα.

Γράφει ο *Νίκος Καραμπάσης

Μην ξεχνάμε ότι η τουρκική λίρα βυθίζεται και τα οικονομικά αδιέξοδα πολύ γρήγορα -και εν μέσω πανδημίας – μπορούν να μεταβληθούν σε «κοινωνικό τσουνάμι οργής». Και έχοντας πλέον απέναντι του τις ΗΠΑ του Τζο Μπάϊντεν που δεν επιθυμούν τον περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας, όπως τον έχει σχεδιάσει στο μυαλό του ο Ερντογάν, αλλά αντίθετα του έχουν επιδώσει «τελεσίγραφο» να απεμπλακεί από την Ρωσία και την Κίνα (και την Γερμανία ως ένα βαθμό).

Την Κυριακή τα ξημερώματα ανέβηκε σε μια τουρκική ιστοσελίδα ένα κείμενο με 103 υπογραφές απόστρατων ναυάρχων του πολεμικού ναυτικού, το οποίο η κυβέρνηση του Ερντογάν το εξέλαβε ότι «θυμίζει απειλή πραξικοπήματος». Στην ουσία του λένε να μην καταργήσει την Συνθήκη του Μοντρέ και να σταματήσει τα  «πογκρόμ» στις Ένοπλες Δυνάμεις. Εχει ενδιαφέρον ότι ανάμεσα στους υπογράφοντες είναι και ο «εμπνευστής» της θεωρίας περι «Γαλάζιας Πατρίδας» Τζεμ Γκιουρντενίζ…

Πρόκειται για «κεμαλιστές» γιατί όπως γράφουν στο κείμενο τους «καταδικάζουμε τις προσπάθειες απομάκρυνσης από τις σύγχρονες  αρχές που έχει χαράξει ο Κεμάλ Ατατούρκ, και αντιστεκόμαστε με όλη την ύπαρξή μας (…) σε αντίθετη περίπτωση η τουρκική δημοκρατία μπορεί να αντιμετωπίσει δύσκολες και επικίνδυνες καταστάσεις για την επιβίωση της, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση και είναι αυτή η πρόταση που θεωρείται από την τουρκική κυβέρνηση ως απειλή πραξικοπήματος.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο διευθυντής Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας Φαχρετίν Αλτούν μίλησε για επανεμφανισθέντες «παράγοντες της 5ης φάλαγγας», προς τους οποίους αναφέρει: «Καθίστε εκεί που είστε. Να ξέρετε τα όρια σας. Στις 15 Ιουλίου, ο λαός έδωσε την απάντηση του σε όσους επιθυμούν πραξικοπήματα. Ποιοι είστε; Όσοι επιθυμούν τέτοια πράγματα δεν θα μπορέσουν να πλήξουν τη δημοκρατία μας. Τα πιόνια των ξένων δυνάμεων δεν θα μπορέσουν να σταματήσουν την πορεία της Τουρκίας που μεγαλώνει και ενισχύεται»

Είναι φανερό ότι η ηγεσία Ερντογάν βλέπει ( και πάλι) τις ΗΠΑ «πίσω» από αυτές τις (στρατιωτικές) κινήσεις. Άλλωστε χθες η «Χουριέτ» είχε στο πρωτοσέλιδο της τίτλο «οι ΗΠΑ κακομαθαίνουν την Ελλάδα» με αφορμή την τηλεφωνική συνομιλία του Αμερικανού Προέδρου με τον Έλληνα Π{πρωθυπουργό που έγινε για την επέτειο απο τα 200 χρόνια έναρξης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων (η «Χουριέτ» το γράφει «με αφορμή την επέτειο εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας»!).

Ομως η Τουρκία εξακολουθεί να συμπεριφέρεται πειρατικά στο Αιγαίο και ο υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακαρ – στην διάρκεια επίσκεψης του στην Νοτιοανατολική Τουρκία – για άλλη μια φορά υποστήριξε πως τα νησιά δεν μπορούν να διαθέτουν υφαλοκρηπίδα.

«Εμείς ξέρουμε πως το Διεθνές Δικαστήριο έχει αποφανθεί πως τα νησιά δεν έχουν και δεν μπορούν να έχουν υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Αυτό πρέπει να το ξέρουν και να αποδεχθούν αυτές τις αρχές. Πρέπει να καταλάβουν πως δεν μπορούν να φτάσουν με κάποιες μεθοδεύσεις, με κάποιες εξαπατήσεις και με κάποιες ψευδαισθήσεις. Ίσως βρουν κάποιους υποστηρικτές, αλλά αυτό είναι παράνομο», είπε χαρακτηριστικά.

Την ίδια ώρα η ένταση ανεβαίνει κατακόρυφα στην Ουκρανία και την Κριμαία όπως και γύρω από τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2 (Ρωσογερμανικών συμφερόντων). Οι ΗΠΑ «τον απειλούν» (για να μην ολοκληρωθεί)  και η Ρωσία απαντά με τον Ρώσο υφυπουργό Εξωτερικών Αλεξάντρ Γκρουσκό ότι «συνεχίζουμε να θεωρούμε ότι το έργο αυτό ανταποκρίνεται στα συμφέροντα ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης, και θα αντιμετωπισθεί με τον τρόπο που πρέπει και όχι με εκείνο που προσπαθεί να επιβάλει στους Ευρωπαίους η Ουάσιγκτον».

Παράλληλα ο Μπάϊντεν ερἐθισε την Κίνα με την ταυτόχρονη επιβολή κυρώσεων στο Πεκίνο από ΗΠΑ, Ε.Ε., Βρετανία και Καναδά για τη μεταχείριση της μειονότητας των Ουιγούρων, στην επαρχία Σιντζιάνγκ. Η Κίνα «απάντησε» με την υπογραφή μεγάλης συμφωνίας 25ετούς συνεργασίας με το Ιράν, το οποίο επίσης πλήττεται από τις αμερικανικές κυρώσεις. Επίσης την περασμένη εβδομάδα, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έστειλε εγκάρδιο μήνυμα αλληλεγγύης στον ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν και λίγο αργότερα η Πιονγιάνγκ ανακοίνωσε την πρώτη εκτόξευση βαλλιστικού πυραύλου επί προεδρίας Μπάιντεν.

Τρεις μέρες μετά τη δραματικών τόνων σύγκρουση ανωτάτου επιπέδου αντιπροσωπειών της αμερικανικής και της κινεζικής κυβέρνησης στην Αλάσκα, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ επισκέφθηκε το Πεκίνο και πρότεινε κοινό μέτωπο εναντίον του αμερικανικού δολαρίου.

Στη συνέχεια εκπρόσωπος της περιφερειακής κυβέρνησης της Σιντζιάνγκ προειδοποίησε τις δυτικές εταιρείες ρούχων και υποδημάτων, όπως οι H&M, Nike και Adidas, να μην ακολουθήσουν τις πολιτικά υποκινούμενες κυρώσεις των δυτικών κυβερνήσεων, διαφορετικά «το ραβδί των κυρώσεων μπορεί να χτυπήσει και το δικό τους κεφάλι».

Και η Ταϊβάν κατήγγειλε ότι δέκα αεροσκάφη της κινεζικής πολεμικής αεροπορίας παραβίασαν τον εναέριο χώρο της την ώρα που επισκεπτόταν την Ταϊπέι ο πρόεδρος του Παλάου, μιας από τις 15 μόνο χώρες που αναγνωρίζουν την αποσχισθείσα κινεζική νήσο ως ανεξάρτητο κράτος.

Ίσως είναι παρήγορο ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν προσκάλεσε τους προέδρους της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν και της Κίνας Σι Τζινπίνγκ στις πρώτες Παγκόσμιας Συνομιλίες για το Κλίμα που θα οργανώσει η κυβέρνησή του (αυτό το διαδικτυακό Φόρουμ θα διεξαχθεί στις 22 και 23 Απριλίου με τη συμμετοχή ηγετών από 40 χώρες).

• Ο Νίκος Καραμπάσης είναι Δημοσιογράφος – Πολιτικός επιστήμονας