Απαράδεκτες καθυστερήσεις στις εργαστηριακές εξετάσεις αντιμετωπίζουν οι συμπολίτες μας με HIV λοίμωξη, με αποτέλεσμα την πλημμελή εργαστηριακή παρακολούθησή τους.
Ταυτόχρονα πολλές μονάδες λοιμώξεων υπολειτουργούν και προτίθενται να αναστείλουν τη λειτουργία τους, λόγω τραγικών ελλείψεων σε γιατρούς, νοσηλευτές, διοικητικούς, ψυχολόγους, βιοχημικούς και κοινωνικούς λειτουργούς.
Παράλληλα, σε αναμονή είναι η χορήγηση της Prep (προφυλακτικής αγωγής) στη χώρα μας η οποία διεθνώς έχει μειώσει σημαντικά τις μολύνσεις μεταξύ ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες.
Αυτή είναι η ελληνική πραγματικότητα για τους ασθενείς με HIV λοίμωξη, όπως την περιέγραψε με τα πιο μελανά χρώματα ο Μάριος Λαζανάς, παθολόγος-λοιμωξιολόγος, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του HIV/AIDS (1η Δεκεμβρίου) και το ετήσιο συνέδριό της.
«Ευ ζην με ή χωρίς τον HIV», είναι το κύριο μήνυμα φέτος, που από τη μία στέκεται στα επιτεύγματα της ιατρικής, τα οποία αποσκοπούν στη διασφάλιση μιας καλής ποιότητας ζωής στα άτομα που ζουν με τον HIV, και από την άλλη τονίζει την ανάγκη για εντατικά προγράμματα μείωσης των νέων μολύνσεων.
Πτώση των νέων διαγνώσεων
Τα καλά νέα; Η πολύ σημαντική μείωση του αριθμού νέων διαγνώσεων σε επίπεδο δεκαετίας που σημειώνεται στη χώρα μας και αφορά τους χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών και τους άνδρες που κάνουν σεξ με άλλους άνδρες, αποτέλεσμα της σημαντικής δουλειάς που κάνουν όλοι όσοι ασχολούνται με τον HIV στη χώρα μας, ανέφερε ο Δημήτριος Παρασκευής, αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μικρότερη, πρόσθεσε, είναι η μείωση στα ετερόφυλα ζευγάρια και μεγαλύτερη στα άτομα με ελληνική καταγωγή.
Οσον αφορά την έγκαιρη διάγνωση, «έχουμε δρόμο ακόμα», σημείωσε ο καθηγητής. Ενας στους τέσσερις καθυστερεί έναν χρόνο από την ημερομηνία μετάδοσης του ιού. Για τη βελτίωση των χρόνων διάγνωσης, όπως είπε, προαπαιτείται η μείωση του στίγματος.
To στίγμα είναι ακόμα εδώ
Δεν φτάνουν οι καθυστερήσεις στις εξετάσεις και η πλημμελής παρακολούθηση των ατόμων με HIV στη χώρα μας, «παλεύουμε ακόμα και με το στίγμα», υπογράμμισε η πρόεδρος του φετινού συνεδρίου, νοσηλεύτρια Μαρία Γκίκα.
Οταν όλοι, πρόσθεσε, μπορέσουμε να απαντήσουμε θετικά στο ερώτημα «θα θέλαμε ο μανάβης, η πωλήτρια στο σουπερμάρκετ, ο δάσκαλος του παιδιού μας, ο νοσηλευτής, ο σύντροφός μας να είναι HIV θετικός;», μόνο τότε «θα έχουμε νικήσει το στίγμα».
«90-90-90»
Η χώρα μας, σύμφωνα με τον Δ. Παρασκευή, βρίσκεται ανάμεσα σε 11 ευρωπαϊκές χώρες που προσεγγίζουν τον στόχο «90-90-90» μέχρι το 2030 που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για τον HIV: 90% των ασθενών σε διάγνωση, από αυτούς 90% σε θεραπεία και από αυτούς 90% σε αποτελεσματική θεραπεία.
Περισσότεροι έφηβοι στις μέρες μας έχουν κάνει σεξ μέχρι τα 15 τους χρόνια. Λιγότεροι έχουν χρησιμοποιήσει προφυλακτικό. Τα ευρήματα μελέτης του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας (ΕΠΙΨΥ) για τη σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων στην Ελλάδα είναι ανησυχητικά.
Διαχρονικά, από το 2002 στο 2018, το ποσοστό 15χρονων αγοριών που αναφέρουν ότι είχαν έστω και μία ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή δεν μεταβάλλεται σημαντικά (33,6% και 34,3%, αντίστοιχα).
Διπλασιάζεται ωστόσο το αντίστοιχο ποσοστό για τα κορίτσια (από 9,6% σε 18,6%). Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, την ίδια περίοδο (2002-2018) μειώνεται σημαντικά το ποσοστό δεκαπεντάχρονων που αναφέρουν χρήση προφυλακτικού, από 86,9% σε 75,6%.
Το 75,6% απαντά ότι κατά τη διάρκεια της τελευταίας σεξουαλικής επαφής που είχε έκανε-οι ίδιοι ή ο/η σύντροφός τους- χρήση προφυλακτικού, αγόρια και κορίτσια σε παρόμοια ποσοστά (76,7% και 73,7%, αντίστοιχα). Ταυτόχρονα, ποσοστό 18,3% των εφήβων απαντά ότι δεν έκανε χρήση προφυλακτικού, ενώ 6,1% απαντά «δεν ξέρω».
Δύο στους τρεις (73,6%) δεκαπεντάχρονους που αναφέρουν ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή την είχαν πρόσφατα, ένας στους τέσσερις (26,4%) στην ηλικία των 14 ετών ή νωρίτερα και ένας στους δέκα (9,7%) στην ηλικία των 13 ετών ή νωρίτερα.
Σημαντικά υψηλότερο είναι το ποσοστό των αγοριών (14,2%) που αναφέρουν ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή στην ηλικία των 13 ετών ή νωρίτερα από το αντίστοιχο των κοριτσιών (1,7%).
Ενα στα πέντε κορίτσια (20,5%) και ένα στα δέκα (7,9%) είπαν ότι είτε δεν ήθελαν πραγματικά να συμβεί η πρώτη τους σεξουαλική επαφή ή ότι θα προτιμούσαν να έχει συμβεί αργότερα.
Ανάγκη για προγράμματα στα σχολεία
«Βλέποντας ότι μια σημαντική μερίδα εφήβων είναι σεξουαλικά ενεργοί στην ηλικία των 15 ετών, υπογραμμίζεται η ανάγκη για εντατικοποίηση, ήδη από το Δημοτικό, των προγραμμάτων και παρεμβάσεων αγωγής υγείας που αφορούν συγκεκριμένα τη σεξουαλική συμπεριφορά και υγεία», επισημαίνει η Αννα Κοκκέβη, ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονική υπεύθυνη του Τομέα Επιδημιολογικών και Ψυχοκοινωνικών Ερευνών του ΕΠΙΨΥ.
Παρεμβάσεις, προσθέτει, βασισμένες «σε σύγχρονες και επιστημονικά τεκμηριωμένες πρακτικές που σχετίζονται όχι αποκλειστικά και μόνο με τη σεξουαλική συμπεριφορά αυτή καθαυτή, αλλά με το σύνολο των παραμέτρων που την επηρεάζουν, όπως, για παράδειγμα, το φύλο, οι αλλαγές στο σώμα του εφήβου, η ποιότητα της επικοινωνίας με τους γονείς, το σχολικό περιβάλλον και η διαρκώς αυξανόμενη χρήση του Διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης».