Το ξέπλυμα της τουρκικής εισβολής

Τον τελευταίο καιρό, ένα επικίνδυνο φαινόμενο επανέρχεται στα κυπριακά μέσα ενημέρωσης και στα κοινωνικά δίκτυα: η προσπάθεια εξίσωσης των ευθυνών για τα γεγονότα του 1974. Ιδεολογικά κέντρα με ασαφείς ατζέντες επιχειρούν να παρουσιάσουν ένα «συμμετρικό αφήγημα», το οποίο ουσιαστικά καταλήγει σε ένα ιδιότυπο ξέπλυμα της τουρκικής εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής επί 51 χρόνια. Στόχος τους; Η διευκόλυνση της προσέγγισης με την Τουρκία και ο εξευμενισμός της, εις βάρος της ιστορικής αλήθειας και της συλλογικής μνήμης του Κυπριακού Ελληνισμού.

Γράφει ο *αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Κούσαντας

Η πρόσκληση και ο ρεαλισμός της γεωγραφίας

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας έκανε πρόσφατα μια κίνηση που πυροδότησε αντιδράσεις, απέστειλε πρόσκληση στον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν να συμμετάσχει στην Άτυπη Σύνοδο Κορυφής Περιφερειακών Ηγετών, τον Απρίλιο του 2026, στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ. Στη Σύνοδο αναμένεται να συμμετάσχουν τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, κράτη του Κόλπου, της Μέσης Ανατολής και το Ισραήλ.

Ο Πρόεδρος υπερασπίστηκε την πρόσκληση με το επιχείρημα πως «δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία» και ότι η Τουρκία θα είναι πάντα γείτονας. Επομένως, κατά την άποψή του, ο διάλογος για τις περιφερειακές εξελίξεις είναι απαραίτητος — ακόμα και με δύσκολους συνομιλητές.

Αλλά ποιος είναι αυτός ο συνομιλητής;

Ο πραγματικός χαρακτήρας της τουρκικής πολιτικής

Ο Ερντογάν:

-Είναι ο ηγέτης μιας χώρας που εισέβαλε και κατέχει παράνομα κυπριακό έδαφος, όπως αναγνωρίζεται από το Διεθνές Δίκαιο και δεκάδες ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

-Υποστηρίζει ξεκάθαρα τη λύση των δύο κρατών, όπως διακήρυξε επίσημα στις ομιλίες του στον ΟΗΕ το 2023 και το 2024.

-Δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, προωθώντας τη χρήση γεωγραφικών συντεταγμένων αντί κρατικής υπόστασης στο ΝΑΤΟ.

-Στηρίζει δυνάμεις όπως η Χαμάς και εξτρεμιστικά σουνιτικά παρακλάδια της Αλ Κάιντα στη Συρία, που έχουν αιματοκυλήσει αμάχους, μεταξύ των οποίων και χριστιανικούς πληθυσμούς.

Πώς είναι λοιπόν δυνατόν ένας τέτοιος πολιτικός ηγέτης να θεωρείται “ευπρόσδεκτος” σε κυπριακό έδαφος, και μάλιστα σε ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο;

Ερωτήματα χωρίς απαντήσεις

Η απόφαση αυτή γεννά καίρια ερωτήματα:

-Αν έρθει τελικά στην Κύπρο, από πού θα εισέλθει; Μέσω των ελεύθερων περιοχών και του αεροδρομίου Λάρνακας; Ή μέσω των κατεχομένων και των οδοφραγμάτων, νομιμοποιώντας εμμέσως το ψευδοκράτος;

-Δεν θα προκαλέσει αντιδράσεις η παρουσία του εκπροσώπου του “Αττίλα 1 και 2”, με τους 3.000 νεκρούς και τους 1.613 αγνοούμενους της τουρκικής εισβολής;

-Πώς θα αντιδράσουν οι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας στη δημόσια εμφάνιση του ηγέτη μιας χώρας που επιμένει να προβάλλει διχοτομικές λύσεις και αρνείται να αναγνωρίσει την κρατική τους υπόσταση;

-Δεν θα ενοχληθεί το Ισραήλ, με το οποίο η Κύπρος και η Ελλάδα έχουν δομήσει μια στρατηγική συνεργασία βάθους και κοινών αμυντικών συμφερόντων;

-Τι μηνύματα στέλνουμε στην ΕΕ, καλώντας την Τουρκία σε μια Σύνοδο για τη Μέση Ανατολή, τη στιγμή που δεν είναι μέλος της Ένωσης, δεν σέβεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο και επιδιώκει να εκμεταλλευτεί ευρωπαϊκά κονδύλια μέσω του προγράμματος SAFE για την ενίσχυση της δικής της αμυντικής βιομηχανίας;

Κατευνασμός ή αυτοπαραίτηση;

Η τουρκική διπλωματία δεν έχει επιδείξει καμία ένδειξη ουσιαστικής ανταπόκρισης στις κινήσεις καλής θέλησης. Αντιθέτως, κάθε υποχώρηση και άνοιγμα ερμηνεύεται ως αδυναμία — ένα πάγιο μοτίβο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις εδώ και δεκαετίες.

Αντί να χρησιμοποιηθεί η θεσμική ισχύς της ΕΕ — όπως στην περίπτωση του τουρκολιβυκού μνημονίου που αποδοκιμάστηκε καθολικά — επιλέγεται μια πολιτική «παράκαμψης» της ευρωπαϊκής πίεσης, και μάλιστα με τρόπο που νομιμοποιεί τον επιτιθέμενο και εξισώνει θύτες και θύματα.

Ο κίνδυνος διπλωματικών παγίδων

Η Κύπρος οφείλει να προσεγγίζει την Τουρκία μέσω των επίσημων διαύλων των Διεθνών Οργανισμών, με καθαρά θεσμικό λόγο (ΟΗΕ, ΕΕ, Συμβούλιο Ασφαλείας) και όχι με διμερείς ελιγμούς υψηλού ρίσκου που μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπανόρθωτες διπλωματικές παραχωρήσεις ή τετελεσμένα.

Τέλος, η πρόσκληση προς τον Πρόεδρο της Τουρκίας δεν είναι απλώς ένα διπλωματικό άνοιγμα. Είναι μια βαθιά πολιτική και ιστορική επιλογή που κρίνεται στο φως της κατοχής, των εγκλημάτων, της γεωστρατηγικής επιθετικότητας και της εθνικής αξιοπρέπειας.