Με στόχο την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος, περιορίζοντας τη ζήτηση σε περιοχές- «φιλέτα» και την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων στην αγορά ακινήτων με μείωση των ιδιαίτερα υψηλών τιμών, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών προχωρά στη νομοθέτηση για την αύξηση των ορίων για τη Golden Visa. Παράλληλα, όπως αναφέρουν κυβερνητικοί παράγοντες στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ενδόμυχη σκέψη είναι και το να μην δημιουργηθούν «φούσκες» σε φθηνές περιοχές της Αττικής που θα επιτείνουν τη στεγαστική κρίση.
Ουσιαστικά, το υπουργείο προχωρά στην καθιέρωση ορίων τριών ταχυτήτων ανάλογα με τη γεωγραφική θέση στην οποία βρίσκεται ένα ακίνητο, καθώς και στην ειδική μεταχείριση για όσους επενδύουν σε διατηρητέα κτίρια. Χωρίς, παράλληλα, να χαθούν τα κίνητρα για την εισαγωγή επενδυτικών κεφαλαίων στη χώρα και την ανάπτυξη της κτηματαγοράς.
Συγκεκριμένα, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης, για τη χορήγηση άδειας διαμονής διάρκειας πέντε ετών σε πολίτες τρίτων χωρών (Golden Visa), από τις 31 Μαρτίου εφέτος θα ισχύουν οι εξής προϋποθέσεις:
- Στην περιφέρεια Αττικής, τις περιφερειακές ενότητες Θεσσαλονίκης, Μυκόνου και Σαντορίνης και στα νησιά με πληθυσμό πάνω από 3.100 κατοίκους, η αξία της ακίνητης περιουσίας που πρέπει να κατέχει ο ενδιαφερόμενος αυξάνεται στις 800.000 ευρώ. Στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας, η αξία της ακίνητης περιουσίας διαμορφώνεται στις 400.000 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση η επένδυση πρέπει να γίνει σε ένα ακίνητο (όχι σε περισσότερα ακίνητα μικρότερης αξίας) επιφάνειας τουλάχιστον 120 τ.μ. Επιτρέπεται η αγορά ποσοστού εξ αδιαιρέτου συγκυριότητας ακινήτου, η ελάχιστη αξία του οποίου διαμορφώνεται αντίστοιχα στις 800.000 και 400.000 ευρώ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περιοχές αυτές αποτελούν «μαγνήτη» για τους ξένους επενδυτές. Για παράδειγμα, ο βόρειος και ο νότιος τομέας της Αττικής (ειδικά το κομμάτι της παραλιακής Ριβιέρας), το κέντρο της Θεσσαλονίκης, η Μύκονος και η Σαντορίνη. Σήμερα το όριο των 500.000 ευρώ αφορούσε σε περιοχές του Βόρειου Τομέα και συγκεκριμένα σε Πεντέλη, Κηφισιά, Μεταμόρφωση, Χαλάνδρι , Αγία Παρασκευή, Βριλήσσια, Νέα Ιωνία, Ηράκλειο, Χολαργό, Παπάγου, Πεύκη , Λυκόβρυση και Μαρούσι. Στον Νότιο Τομέα αντίστοιχα, στους δήμους Αγίου Δημητρίου, Αλίμου, Γλυφάδας, Ελληνικού-Αργυρούπολης, Καλλιθέας, Μοσχάτου- Ταύρου, Νέας Σμύρνης και Παλαιού Φαλήρου και στον Κεντρικό Τομέα τους Δήμους Αθηναίων, Φιλαδέλφειας- Χαλκηδόνας, Γαλατσίου, Ζωγράφου, Καισαριανής, Βύρωνα, Ηλιούπολης, Δάφνης Υμηττού. Στον Πειραιά, επί παραδείγματι, οι τιμές έχουν αυξηθεί κατακόρυφα το τελευταίο διάστημα, με τις αγοραπωλησίες να καταγράφουν εκρηκτική άνοδο.
Στις άλλες διατάξεις της νομοθετικής ρύθμισης, προβλέπονται τα εξής:
- Για κτίρια που έχουν σήμερα διαφορετική χρήση και μετατρέπονται σε κατοικίες, το ελάχιστο ύψος επένδυσης διαμορφώνεται στις 250.000 ευρώ. Η μετατροπή της χρήσης πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν από την υποβολή του αιτήματος για τη χορήγηση της άδειας διαμονής.
- Στις 250.000 ευρώ καθορίζεται επίσης το όριο εάν πρόκειται για επένδυση σε διατηρητέο κτίριο που είναι προς αποκατάσταση. Όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς ακινήτων, η εξαίρεση για τα διατηρητέα ακίνητα, για τα οποία θα ισχύει χαμηλότερο ελάχιστο όριο επένδυσης, έχει ως στόχο να δοθούν κίνητρα σε ξένους επενδυτές προκειμένου να επενδύσουν στη συγκεκριμένη κατηγορία ακινήτων, στην οποία απαιτούνται κεφάλαια για να αναπτυχθεί. Σήμερα, αρκετοί ιδιοκτήτες αδυνατούν να αναλάβουν το τεράστιο κόστος αποκατάστασης ενός διατηρητέου, με αποτέλεσμα τα κτίρια αυτά, σε ένα μεγάλο ποσοστό, να έχουν περιέλθει σε κακή κατάσταση.
- Οι άδειες διαμονής μπορούν να ανανεώνονται για το ίδιο χρονικό διάστημα (πέντε χρόνια), εφόσον η ακίνητη περιουσία παραμένει στην ιδιοκτησία του επενδυτή. Εάν πρόκειται για επένδυση σε διατηρητέο κτίριο, πρόσθετη προϋπόθεση για την ανανέωση της άδειας διαμονής είναι να έχει ολοκληρωθεί η αποκατάσταση του κτιρίου. Εάν ο επενδυτής πουλήσει το ακίνητο, τότε η άδεια διαμονής του ανακαλείται και ο αγοραστής αποκτά δικαίωμα να αποκτήσει άδεια διαμονής.
- Οι επενδυτές μπορούν να εκμισθώνουν τα κτίρια που αποκτούν, δεν επιτρέπεται όμως η διάθεσή τους μέσω βραχυχρόνιων μισθώσεων, ενώ στις περιπτώσεις μετατροπής σε κατοικία απαγορεύεται και η χρήση τους ως έδρα ή υποκατάστημα επιχείρησης. Σε περίπτωση παράβασης, η άδεια διαμονής ανακαλείται και επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 50.000 ευρώ.
- Εκτός από την αγορά ακινήτων, οι πολίτες τρίτων χωρών αποκτούν άδεια διαμονής και με την σύναψη μακροχρόνιας σύμβασης σύνθετου τουριστικού καταλύματος ή σύμβαση χρονομεριστικής μίσθωσης τουριστικού καταλύματος, αντίστοιχης ανά περιοχή αξίας (800.000 ευρώ σε Αττική κ.λπ., 400.000 ευρώ στην υπόλοιπη χώρα κ.λπ.).
Σύμφωνα με τον κ. Χατζηδάκη, για να μην διαταραχθεί η λειτουργία της αγοράς, προβλέπεται μεταβατική περίοδος με τις εξής προϋποθέσεις:
Πολίτες τρίτων χωρών οι οποίοι θα εξοφλήσουν το τίμημα, ή θα καταβάλουν προκαταβολή 10%, ή θα υπογράψουν προσύμφωνο ή ιδιωτικό συμφωνητικό αγοράς, αποδεικνύοντας τις σχετικές πιστώσεις έως τις 30 Σεπτεμβρίου εφέτος, μπορούν να ολοκληρώσουν την επένδυσή τους έως τις 31 Δεκεμβρίου εφέτος με τις προϋποθέσεις που ίσχυαν έως τώρα. Στις περιπτώσεις αυτές, εάν δεν ολοκληρωθεί η αγορά του ακινήτου, ο αγοραστής μπορεί να ολοκληρώσει την επένδυσή του σε άλλο ακίνητο, πάντα με τις προϋποθέσεις που ίσχυαν έως τώρα, αλλά πάντως όχι μετά τις 30 Απριλίου 2025.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, με βάση τα στελέχη της αγοράς του real estate, η ελληνική Golden Visa ήταν πέρυσι η πλέον περιζήτητη σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε αυτό συνηγορούν τα στοιχεία του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, σύμφωνα με τα οποία καθ’ όλο το 2023 η ζήτηση χτύπησε «κόκκινο», καθώς τα αιτήματα (αρχικής χορήγησης και ανανέωσης) ανήλθαν σε 10.214, καταγράφοντας υψηλό 5ετίας. Παράλληλα, το περυσινό 12μηνο εκδόθηκαν 5.701 άδειες μόνιμου επενδυτή (4.231 αρχικές και 1.470 ανανεώσεις), με βάση την ημερομηνία έκδοσης απόφασης για αιτήματα που κατατέθηκαν από το 2018 έως τον Δεκέμβριο 2023. Εκτιμάται ότι πραγματοποιήθηκαν επενδύσεις τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ σε ένα έτος, δεδομένου ότι εκδόθηκαν 4.231 άδειες μόνιμου επενδυτή, που αντιστοιχούν σε ισάριθμες αγοραπωλησίες ακινήτων, με κατώτατο ποσό ανά συναλλαγή τα 250.000 ευρώ. Επιπλέον, σε εκκρεμότητα είναι 8.800 αιτήσεις.