Το κλειδί της ελληνικής τραπεζικής εξέλιξης και η πρόκληση της ανάπτυξης

Το 2025 αναδεικνύεται σε κομβικό έτος για τις ελληνικές τράπεζες, που συνεχίζουν σταθερά την πορεία ανάκαμψης ύστερα από μια δεκαετία συστημικών προκλήσεων και εκτεταμένων διαδικασιών εξυγίανσης. Η ενίσχυση του κλάδου αποτυπώνεται τόσο στην αυξημένη κερδοφορία και στην ποιοτική ενίσχυση των χαρτοφυλακίων τους όσο και στις διαδοχικές αναβαθμίσεις από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.

Γράφει η Έλενα Βαβαδάκη

Βάσει των στοιχείων που δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδος, το πρώτο τρίμηνο του 2025 χαρακτηρίζεται από αξιοσημείωτη αύξηση κερδών για τις ελληνικές τράπεζες, με βασικούς μοχλούς ανάπτυξης τα υψηλά έσοδα από προμήθειες και τη σημαντική μείωση των προβλέψεων για ζημιογόνες απαιτήσεις. Παρά το γεγονός ότι η τάση των επιτοκίων δείχνει σταδιακή υποχώρηση, οι τράπεζες συνεχίζουν να διατηρούν υψηλά επιτοκιακά έσοδα, χάρη στην αύξηση των δανειακών χορηγήσεων ενώ, τα συνολικά καθαρά κέρδη και των τεσσάρων συστημικών τραπεζών (Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τραπεζα, Τράπεζα Πειραιώς) για το α’ τρίμηνο του 2025 έφτασαν τα 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ, παρουσιάζοντας εντυπωσιακή αύξηση περίπου 9% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους.

Ιδιαίτερα ενθαρρυντική είναι και η υποχώρηση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων ο οποίος, πλέον κυμαίνεται μεταξύ 3% και 5%, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για περαιτέρω πιστωτική επέκταση και αύξηση των επενδύσεων στην πραγματική οικονομία. Οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών παραμένουν σε ιδιαίτερα ικανοποιητικά επίπεδα, με τον δείκτη CET1 να κυμαίνεται μεταξύ 15% και 19%. Η Fitch εκτιμά ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα εισέρχεται στο 2025 με θετική δυναμική, υποστηριζόμενο από την αύξηση της πιστωτικής επέκτασης σε επιχειρήσεις και ιδιώτες.

Η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από Moody’s και DBRS στην κατηγορία της επενδυτικής βαθμίδας συμβάλλει επίσης, σημαντικά στη βελτίωση της εικόνας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, και ενισχύει περαιτέρω την πρόσβαση στις αγορές και την εμπιστοσύνη των επενδυτών, καθώς το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το οποίο είχε φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη άνω του 45% το 2017, έχει πλέον υποχωρήσει σε επίπεδα κάτω του 6%.

Το 2025 επιβεβαιώνει τη μετάβαση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος σε μια περίοδο βιώσιμης ανάπτυξης και σταθερότητας. Η σημαντική αύξηση της κερδοφορίας, η υποχώρηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η επιστροφή κεφαλαίων στους μετόχους και η διεύρυνση των διεθνών συνεργασιών διαμορφώνουν ένα νέο τραπεζικό προφίλ, πολύ πιο ανταγωνιστικό, εξωστρεφές και επενδυτικά ελκυστικό. Παρά τις προκλήσεις, ο κλάδος είναι πλέον σε θέση να στηρίξει ουσιαστικά την πραγματική οικονομία και να ενισχύσει περαιτέρω τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της χώρας, μεταφράζοντας τα υπερκέρδη σε κάτι περισσότερο από μερίσματα στους μετόχους.

Έχοντας πλέον εξυγιάνει σε μεγάλο βαθμό τα χαρτοφυλάκιά τους και διαθέτοντας αυξημένη ρευστότητα, οι τράπεζες, καλούνται να παίξουν ενεργό ρόλο στην ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας, στη στήριξη των νοικοκυριών και στη χρηματοδότηση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Η περίοδος 2025 είναι μια ευκαιρία για τις ελληνικές τράπεζες να αποδείξουν ότι δεν λειτουργούν απλώς ως κερδοσκοπικοί οργανισμοί αλλά ως πυλώνες ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής και οικονομικής ανθεκτικότητας.

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις για παράδειγμα, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, καλύπτοντας πάνω από το 85% της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, στην Ελλάδα δυσκολεύονται να αποκτήσουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό με ευνοϊκούς όρους. Τώρα που οι τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να δανείζουν ξανά με μειωμένους κινδύνους, καλούνται να επεκτείνουν ουσιαστικά την παροχή χρηματοδότησης σε μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, όχι μόνο στις μεγάλες εταιρείες ή στους παραδοσιακούς «ισχυρούς» πελάτες.

Με τον ίδιο τρόπο, οι πολίτες, και ειδικά τα ευάλωτα νοικοκυριά και οι νέοι, χρειάζονται ένα πιο προσιτό και δίκαιο τραπεζικό περιβάλλον, από αυτό που υπάρχει μέχρι στιγμής. Οι τράπεζες οφείλουν να προσαρμόσουν τις χρεώσεις τους, να παρέχουν προϊόντα με μεγαλύτερη κοινωνική ευαισθησία, όπως στεγαστικά δάνεια με κοινωνικά κριτήρια, και να συμμετέχουν ενεργά σε προγράμματα όπως το «Σπίτι μου», που διευκολύνει την πρόσβαση νέων σε ιδιόκτητη κατοικία, στηρίζοντας έτσι έμπρακτα τα ελληνικά νοικοκυριά.

Όσον αφορά την ψηφιοποίηση που πλέον έχει βρίσκεται στην ατζέντα όλων των τραπεζών, είναι μείζονος σημασίας, να συνοδεύεται από εκστρατείες ψηφιακού αλφαβητισμού, ώστε οι λιγότερο εξοικειωμένοι πολίτες, να μην αποκλείονται από το σύγχρονο τραπεζικό σύστημα.

Οι τράπεζες δεν πρέπει να επαναλάβουν τα λάθη του παρελθόντος με υπερβολική μόχλευση και μη βιώσιμες δανειοδοτήσεις. Πρέπει να κατευθύνουν κεφάλαια σε παραγωγικούς και κοινωνικά ωφέλιμους τομείς, που θα επωφελήσουν βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα την χώρα.