Το αμφιλεγόμενο Μουντιάλ του Κατάρ: Διαφθορά, παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εκμετάλλευση εργαζομένων

Η απόφαση να ανατεθεί στο Κατάρ το δικαίωμα φιλοξενίας του Μουντιάλ του 2022 έχει στιγματιστεί από έντονες διαφωνίες, κριτικές και καταγγελίες, συμπεριλαμβανομένων ισχυρισμών για διαφθορά και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, από τότε που ανακοινώθηκε για πρώτη φορά πριν από 12 χρόνια.

Η FIFA, όπως υπενθυμίζει το πρακτορείο Reuters, ανέθεσε το τουρνουά στη χώρα της Μέσης Ανατολής το 2010, με την προϋπόθεση ότι θα διεξαγόταν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, όπου οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 40 βαθμούς Κελσίου.

Το 2015, η FIFA συνέστησε στο Κατάρ να διοργανώσει το Μουντιάλ κατά τους πιο κρύους μήνες, τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, σε μια κίνηση που ήταν βέβαιο ότι θα έφερνε τον παγκόσμιο οργανισμό ποδοσφαίρου σε τροχιά σύγκρουσης με τα μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα.

Η αλλαγή του προγράμματος για το χειμώνα αποτελεί την πρώτη φορά που το Μουντιάλ διεξάγεται εκτός καλοκαιριού, όταν και έχουν ήδη ολοκληρωθεί τα κορυφαία και πιο κερδοφόρα πρωταθλήματα της Ευρώπης.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα πρωταθλήματα της σεζόν 2022-23 θα διακοπούν όσο λαμβάνει χώρα το Μουντιάλ από τις 20 Νοεμβρίου έως τις 18 Δεκεμβρίου.

Καταγγελίας για διαφθορά
Οι διοργανωτές του Μουντιάλ αρνήθηκαν σθεναρά τους ισχυρισμούς του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης ότι καταβλήθηκαν δωροδοκίες για να εξασφαλιστούν ψήφοι κατά την ανάθεση των δικαιωμάτων φιλοξενίας του τουρνουά πριν από 12 χρόνια.

Οι υποψίες και οι φήμες περιβάλλουν εδώ και καιρό τόσο την ψηφοφορία του 2010 από την εκτελεστική επιτροπή της FIFA για την παραχώρηση του Μουντιάλ του 2018 στη Ρωσία όσο και του τουρνουά του 2022 στο Κατάρ και οι εισαγγελείς προχώρησαν σε άμεσες, επίσημες κατηγορίες σχετικά με τα δύο τουρνουά το 2020.

Η Ανώτατη Επιτροπή Παράδοσης και Κληρονομιάς του Κατάρ – η οποία είναι υπεύθυνη για την παράδοση των απαιτούμενων υποδομών και τον σχεδιασμό και τις επιχειρήσεις της χώρας υποδοχής – απέρριψε τις κατηγορίες.

Ο διευθύνων σύμβουλος του Qatar 2022, Nasser Al Khater, δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι το Κατάρ είχε “αδικηθεί και ελεγχθεί” επί σειρά ετών.

Η εκμετάλλευση των μεταναστών εργαζομένων
Το Κατάρ έχει δεχτεί έντονες κριτικές από ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων σχετικά με τη μεταχείριση των μεταναστών εργαζομένων, οι οποίοι μαζί με άλλους ξένους αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας.

Μια 48 σελίδων έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, Reality Check 2021, αναφέρει ότι πρακτικές όπως – μεταξύ άλλων – η παρακράτηση μισθών εξακολουθούν να είναι διαδεδομένες, παρά τις εργασιακές μεταρρυθμίσεις του 2014.

Η κυβέρνηση του Κατάρ ανέφερε ότι το εργασιακό της σύστημα είναι ακόμη σε εξέλιξη, αλλά αρνήθηκε τους ισχυρισμούς της έκθεσης ότι χιλιάδες μετανάστες εργαζόμενοι υφίστανται εκμετάλλευση.

Η Διεθνής Αμνηστία και άλλες ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν ηγηθεί των εκκλήσεων προς τη FIFA να αποζημιώσει τους μετανάστες εργάτες στο Κατάρ για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θέτοντας στην άκρη 440 εκατ. δολάρια, που αντιστοιχούν στα χρηματικά έπαθλα του Μουντιάλ.

Οι ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες 10 ευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένων της Αγγλίας και της Γερμανίας, έχουν πιέσει τη FIFA να αναλάβει δράση για τη βελτίωση των δικαιωμάτων των μεταναστών εργατών στο Κατάρ.

Η FIFA έγραψε στις ομάδες του Παγκοσμίου Κυπέλλου και τις προέτρεψε να επικεντρωθούν στο ποδόσφαιρο στο Κατάρ και να μην αφήσουν το άθλημα να παρασυρθεί σε ιδεολογικές ή πολιτικές μάχες.

Η FIFA από τη μεριά της προέτρεψε τις εθνικές ομάδες του Μουντιάλ να επικεντρωθούν στο ποδόσφαιρο και να μην αφήσουν το άθλημα να παρασυρθεί σε ιδεολογικές ή πολιτικές διαμάχες.

Δικαιώματα γυναικών και LGBT+

Η ομοφυλοφιλία είναι παράνομη στη συντηρητική μουσουλμανική χώρα και ορισμένοι ποδοσφαιριστές έχουν εκφράσει ανησυχίες για τους φιλάθλους που ταξιδεύουν στην εκδήλωση, ιδίως για τις λεσβίες, τους ομοφυλόφιλους, τους αμφιφυλόφιλους και τους τρανσέξουαλ (LGBT) και τις γυναίκες, σε βάρος των οποίων, σύμφωνα με ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι νόμοι του Κατάρ εισάγουν διακρίσεις.

Ωστόσο, οι διοργανωτές του Μουντιάλ έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι όλοι, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού ή καταγωγής, είναι ευπρόσδεκτοι κατά τη διάρκεια του τουρνουά.

Λιγότερο από δύο εβδομάδες πριν από τους τελικούς, ο Khalid Salman, πρεσβευτής του Μουντιάλ του Κατάρ και πρώην διεθνής, δήλωσε στο γερμανικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο ZDF ότι η ομοφυλοφιλία είναι “βλάβη στο μυαλό”.

Ο ίδιος πρόσθεσε ότι η χώρα αναμένει περισσότερους από ένα εκατομμύριο επισκέπτες για το Μουντιάλ και ότι όποιος έρχεται στο Κατάρ για το τουρνουά θα πρέπει να “αποδεχθεί τους κανόνες μας εδώ”.

Η ποδοσφαιρική ομάδα της Αυστραλίας έχει εκφράσει την αντίθεσή της στο Κατάρ όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, ενώ οι παίκτες της Δανίας θα ταξιδέψουν στο τουρνουά χωρίς τις οικογένειές τους ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα της χώρας.

Αυστηροί έλεγχοι στο αλκοόλ

Το Μουντιάλ του Κατάρ είναι το πρώτο που διεξάγεται σε μουσουλμανική χώρα με αυστηρούς ελέγχους στο αλκοόλ, γεγονός που δημιουργεί προκλήσεις για τους διοργανωτές μιας εκδήλωσης που χρηματοδοτείται από ένα brand μπύρας και συχνά συνδέεται με οπαδούς που καταναλώνουν μπύρα.

Η χώρα είχε αναφέρει ότι θα επέτρεπε στους κατόχους εισιτηρίων να αγοράζουν μπύρα στους αγώνες τρεις ώρες πριν από την έναρξη και για μία ώρα μετά το τελικό σφύριγμα, αλλά όχι κατά τη διάρκεια του αγώνα.

Είχαν μάλιστα σχεδιαστεί χώροι για τους μεθυσμένους οπαδούς στου ςοποίους θα ξεμυθούσαν, με τον επικεφαλής του τουρνουά Al Khater να λέει ότι η κίνηση αυτή είχε γίνει για να διασφαλιστεί ότι οι οπαδοί είναι ασφαλείς και δεν βλάπτουν τους άλλους ή τους εαυτούς τους.

Αλλά η FIFA ανακοίνωσε στις 18 Νοεμβρίου ότι δεν θα πωλούνται αλκοολούχες μπύρες στα γήπεδα, σε μια ανατροπή της τελευταίας στιγμής που δημιούργησε ερωτήματα σε ορισμένους οπαδούς σχετικά με την ικανότητα του Κατάρ να τηρήσει τις υποσχέσεις που έδωσε στους φιλάθλους.

Σημειώνεται ότι ο μεγάλος χορηγός του Μουντιάλ, η Budweiser, επρόκειτο να πουλήσει κανονική μπύρα εντός της περιμέτρου που περιβάλλει κάθε ένα από τα οκτώ στάδια, τρεις ώρες πριν και μία ώρα μετά από κάθε παιχνίδι, με τη χρήση των εισιτηρίων των θεατών.