Το 61% των Ελλήνων ανησυχεί για τα Fake News

Περισσότεροι από έξι στους δέκα Έλληνες (61%) φαίνεται ότι εκφράζουν την ανησυχία τους αναφορικά με την αλήθεια και την εγκυρότητα μίας είδησης που βλέπουν στο διαδίκτυο ενώ πάνω από τους μισούς (54%) αποφεύγουν, μερικές φορές ή συχνά, τις ειδήσεις.

Πιο συγκεκριμένα, στην κορυφή της λίστας που αφορά την ανησυχία για την εγκυρότητα της είδησης βρίσκεται η Βραζιλία (85%) και ακολουθούν η Πορτογαλία (75%), η Νότια Αφρική (70%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (70%) που είδε το ποσοστό του να ανεβαίνει κατά δώδεκα μονάδες το τελευταίο διάστημα εξαιτίας του Brexit. Στον αντίποδα, λιγότερο ανήσυχοι φαίνονται οι κάτοικοι στην Ολλανδία (31%), τη Σλοβακία (37%), τη Γερμανία (38%) και τη Δανία (39%). Σε ό,τι αφορά τη λίστα με τους πολίτες που αποφεύγουν τις ειδήσεις, η «πρωτιά» ανήκει στην Κροατία (56%) και ακολουθούν η Τουρκία (55%), η Ελλάδα (54%) και η Βουλγαρία (46%). Στον πάτο της σχετικής λίστας βρίσκεται η Φινλανδία (17%), η Δανία (15%) και η Ιαπωνία (11%). Ο μέσος όρος των πολιτών που αποφεύγουν τις ειδήσεις παγκοσμίως ανέρχεται σε 32% ενώ, το 2017, το ίδιο ποσοστό βρισκόταν στο 29%.

Στα παραπάνω δεδομένα, που προέρχονται από το Reuters Institute Digital News Report 2019, στηρίχτηκε η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Medill School of Journalism στο Northwestern University, Stephanie Edgerly, για να παρουσιάσει σημεία της έρευνάς της για τις ψευδείς ειδήσεις σε ομιλία της στην Αθήνα την προηγούμενη εβδομάδα. Η έρευνά της συστήνει ότι οι “news avoiders”, δηλαδή οι άνθρωποι που, συχνά ή μερικές φορές, αποφεύγουν τις ειδήσεις είναι κατά κύριο λόγο: οι νέοι, οι γυναίκες, οι άνθρωποι με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο ή χαμηλό εισόδημα καθώς και, στην περίπτωση που συζητάμε για τις ΗΠΑ, οι συντηρητικοί – Ρεπουμπλικάνοι.

Μάλιστα, όπως σημείωσε στην παρουσίασή της, υπάρχει ένα κενό ανάμεσα στην εικόνα που έχουν οι άνθρωποι για τον εαυτό και τα ενδιαφέροντά τους και το είδος της παρεχόμενης ενημέρωσης. Για παράδειγμα, πολλοί πιστεύουν ότι οι εξελίξεις στην πολιτική δεν τους αφορούν και δεν τους επηρεάζουν άμεσα και, κατά συνέπεια, δεν επιθυμούν να αφιερώσουν από τον προσωπικό τους χρόνο προκειμένου να ενημερωθούν σχετικά με αυτές. Μία άλλη εξίσου ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι οι πολίτες που δεν έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις για τις πηγές ενημέρωσης καθώς και αυτοί που εμπιστεύονται ή υποτιμούν περισσότερο από όσο θα έπρεπε την κρίση τους αναφορικά με την ικανότητά τους να ξεχωρίζουν τις ψευδείς από τις πραγματικές ειδήσεις.

Ένας άλλος αστάθμητος παράγοντας για την κατανάλωση των ειδήσεων είναι το συναισθηματικό κόστος που απαιτείται για την ενημέρωση.

Ένας άλλος αστάθμητος παράγοντας για την κατανάλωση των ειδήσεων είναι το συναισθηματικό κόστος που απαιτείται για την ενημέρωση. Σύμφωνα με την Stephanie Edgerly, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού παγκοσμίως αποφεύγει τις ειδήσεις, ακριβώς επειδή του προκαλούν ανησυχία, άγχος ή ακόμη και απελπισία. Αξιοσημείωτο σ’ αυτό το σημείο είναι να επισημάνουμε ότι βασισμένες σε αντίστοιχα συμπεράσματα έχουν ξεκινήσει σε παγκόσμια κλίμακα να κάνουν την εμφάνισή τους ενημερωτικές ιστοσελίδες όπου δημοσιεύουν αποκλειστικά «καλές ειδήσεις».

Τέλος, το “National Survey of U.S. Adults in 2019” μαρτυρά την έλλειψη δεδομένων που μας επιτρέπουν να συσχετίσουμε την κατανάλωση λίγων ή καθόλου ειδήσεων με δημογραφικές αναλύσεις (π.χ. αν οι κάτοικοι σε μεγαλουπόλεις ή στην ύπαιθρο είναι καλύτερα ενήμεροι) ή τα αρνητικά συναισθήματα που προκαλούν οι ειδήσεις. Αντιθέτως, η χαμηλή κατανάλωση ειδήσεων σχετίζεται με το μειωμένο ενδιαφέρον για την πολιτική, την έλλειψη ενδιαφέροντος για την είδηση και την ελλιπή γνώση απέναντι στην είδηση.

Σημειώνεται ότι η εκδήλωση με τίτλο “The threats to Democracy from spreading of Disinformation: The impact of International Affairs, Politics and Public Opinion” στην οποία βασική ομιλήτρια ήταν η Stephanie Edgerly διοργανώθηκε από την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα, το Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ), το Deree – The American College και το Ίδρυμα Fulbright.